II. Sünnetin Değişik Rivayetlerinin Birbirine Arzı
Muhaddislerin hadis metinlerini tenkit ölçülerinden biri de "bir adisin değişik rivayetlerini birbirine arzetmek"tir. Münekkit farklı rivayetleri birbirine arzetmek suretiyle diğer tenkit ölçüleriyle ulaşamayacağı sonuçlar elde eder. Şöyle ki; bu yolla hadis metnindeki bazı lafızların Hz. Peygamber'in sözü olmadığı, ravilerden birinin ilavesi olduğu anlaşılır. Burada hadise kelime veya cümle ilave eden ravinin, sahabe veya herhangi bir kimse olması önemli değildir.
Ayrıca böyle bir arz neticesinde münekkit muhaddis hadiste, birinin diğerine tercihine mani olan ıztırab, ravilerden birinin zabtının zayıflığından kaynaklanan kalb, metnin anlamını bozan tashif veya tahrif olduğunu ya da hadisin bazı tariklerinde diğerlerinde olmayan fazlalık (ziyade) bulunduğunu tespit edebilir. Münekkit bütün bunları rivayetleri birbirine arzetmek suretiyle ortaya çıkarır:
Muhaddisler, hadis metinlerinde ortaya çıkan bu durumları değişik misallerle açıklamışlardır. Aşağıda biz de bunları tek tek ele alıp tetkik edeceğiz. [331] [331] Misfir B. Gurmullah Ed-Dümeyni, Hadiste Metin Tenkidi Metodları, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1997: 115-116.
[
Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
