Fatiha okuma

Fatiha Okuma ve Mihrin En Azı ile İlgili Hadislerin Karşılaştırılması:

Fatiha okuma: Hz. Peygamber, Buhârî, Müslim [988], Ebu Avane ve Beyhakî'nin [989] rivayetlerine göre:

"Namazda Fatiha okumayanın namazı olmaz" buyurmuş, Dârekutnî'nin sahih olduğunu belirttiği bir rivayete göre de:

"Kişinin içinde Fatiha okumadığı namaz tam olmaz" [990] demiştir.

Resûlullah bir başka hadiste "Kişinin Fatiha okumadan kıldığı namaz eksiktir "[991] buyurup bunu üç defa tekrarlarken diğer bir hadiste Allah'ın şöyle buyurduğunu haber vermiştir:

“Namazı benimle kulum arasında ikiye böldüm. Namazın yarısı bana, yarısı da kuluma aittir. Kuluma istediği vardır..." Müslim ve Ebu Avane'nin rivayetine göre bu hadiste zikredilen namazdan maksat Fatiha'dır [992].

Öte yandan Sehmî'ye göre Cabir hadisi de bu anlamı doğrular mahiyettedir [993].

Keza Peygamber Efendimiz, Buhârî'nin sahih bir senedle Cüz'ü'l-kırae halfe'l-imam adlı risalesinde rivayet ettiği bir hadiste "namazını erkanına uygun olarak kılmayan bir zata onda Fatiha okumasını emretmiştir" [994].

Şalenefnin Ebu Saîd el-Hudrî'den rivayetinde ise Hz. Peygamber "Her rek'atta Fatiha okumayan kimsenin namazı olmaz" [995] buyurmuştur. ' .

Buhârî, Müslim ve diğer hadis kitaplarında sahih senedlerle rivayet edilmiş olan ve herhangi bir şüpheden uzak bulunan bu hadisler, Hanefîleri "... Artık Kur'an'dan kolayınıza geleni okuyun..." [996] âyetindeki âm lafzı tahsis etmeye ikna edememiştir. Zira aksi halde onlara göre bu, nassa ziyade olacaktır. Nassa ziyade ise, nesih olup haber-i vahid ile yapılması caiz değildir. Haneliler, bu tutumlarının sonucu olarak "Ebu Hanife'ye göre namazda okunması zorunlu cianın en azından bir âyet" olduğunu söylemiş [997] bu konudaki hadisleri namazda Fatiha okumanın farz olması değil, vacip olması seklinde yorumlamışlardır.

Mihrin en azı: Cabir b. Abdullah'ın bir rivayetine göre Resûlullah şöyle buyurmuştur:

"Kadınları ancak denkleri ile evlendirin. Onları ancak velileri evlendirsin. On dirhemden aşağı mihir olmaz". Bu hadisin isnadında hadisi metruk biri olan Mübeşşir b. Ubeyd vardır ki, Ahmed b. Hanbel onun hadislerinin uydurma ve yalan olduğunu söylemiştir. Ayrıca bu hadisin isnadında bulunan Haccac b. Ertat, kendisi zayıf olup aynı zamanda zayıf ravilerden tedlis yapan biridir. Nitekim Beyhakî de, bu hadisi rivayet ettikten sonra "onun çok zayıf olduğunu" söylemiştir [998].

Dârekutnî'nin Dâvûd el-Evdî ve Şa'bî tarikiyle rivayet ettiğine göre Hz. Ali şöyle demiştir:

"On dirhemden az olanda el kesilmez. Mihir de on dirhemden az olmaz" [999]. İbn Hibban bu rivayetin isnadındaki Davud el-Evdî'nin zayıf ve ric'at görüşünü benimsemiş bir kimse olduğunu, ayrıca Şa'bî'nin de Ali'den hadis işitmediğini söylemiştir.

Aynı hadisi Darekutnî başka tariklerle rivayet etmiştir. Bunların birinde zayıf biri olan Cüveybir, bir başkasında da Muhammed b. Mervan Ebu Ca'fer vardır. Zehebî bu zatın "durumu biraz meçhul" biri olduğunu söylemektedir [1000]. Kaldı ki bu hadis, Hz. Ali'nin sözü olup Resûlullah'a kadar ulaşmamaktadır.

Tek başına delil olarak kullanılmaya elverişli olmayan bu zayıf hadisleri, Hanefîler, Kur'an ve meşhur sünnete muhalif olmalarına rağmen nasıl delil olarak kullanabilir ve onları mihrin miktarını tayin etmeyen "...beğendiğiniz kadınlarla evlenin..." [1001] nassına ziyade yapabilirler. Onların Kur'an'ın nassına apaçık bir ziyade olan bu uygulamalarıyla, kendi ölçülerine göre, Kur'an'ı neshetmeleri gerekir.

Hanefi'lerin bu hususta delil olarak kullandıkları bu zayıf hadis, ayrıca Buhârî ve Müslim'in Sehl b. Sa'd es-Saîdi den kendisini Resûlullah'a bağışlayan bir kadınla ilgili olarak rivayet ettikleri "Git, seni onunla Kur'an âyetleri karşılığında evlendirdim" [1002] mânasındaki sahih hadisle de çelişmektedir.

Hanefîlerin delil olarak kullanıp Kur'an'ın nassına ziyade yaptıkları bu hadis sıhhati, isnad sayısı ve müslümanların tarih boyunca amel etmeleri bakımından Fatiha okuma ile ilgili hadisle kıyaslanabilir mi? Aksine onu Buhârî, Müslim, sünen ve diğer hadis kitaplarında rivayet edilen ve Kur'an'ın mihir olabileceğine delalet eden, kendisini Resûlullah'a bağışlayan kadınla ilgili hadisle karşılaştırmak bile mümkün değildir. [1003]

[988] Muhammed Fuad Abdülbakî, el-Lil'lüü ve'l-tnercan. I, 80; bu hadisi ayrıca Ebû Üâvûd, Tirmizî ve Nesâî de rivayet etmişlerdir.

[989] Ebû Avane, Müsned, s. 1332; Beyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ, II, 61.

[990] Dârekutnî, Sünen, I, 321-322.

[991] Müslim, Salat, 41; Ebû "Avâne, Müsned, ll, 127.

[992] Müslim, Salat, 41; Ebû Avâne. Müsned, ll, 127.

[993] Elbanî, Sıfatil salâti'n-nebî, s. 71.

[994] Elbant a.e., s. 71.

[995] Îbn Kudame. el-Muğnî, I, 485.

[996] el-Müzzemmil: 73/20.

[997] İbn Hümam, Şerhu Fethi'l-kadîr, I, 332.

[998] Zeylaî, Nasbu'r-râye, III, 196.

[999] Darekutnî, Sünen, III, 200.

[1000] Zeylaî, a.g.e., III, 196.

[1001] en-Nisa: 4/3.

[1002] Muhammed Fuad Abdülbakî, el-Lü'lilü ve'l-mercan, II, 94.

[1003] Misfir B. Gurmullah Ed-Dümeyni, Hadiste Metin Tenkidi Metodları, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1997: 291-293.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın