|
Konu Başlığı: İmâm eş Şâfiî Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 09 Haziran 2011, 16:19:28 2. İmâm eş-Şâfi'î. Yeryüzünü ilimle dolduran Muhammed b. Idrîs b. Abbâs b. Osman b. Şâfi'î, bu sonuncu dedesine nisbet edilerek eş-Şâfî diye tanınmıştır. Neseb İtibariyle Kuregî, Muttalibî ve "Mekkî'dir. Künyesi Ebû AbdÜlâh'dır. Annesi Ezd kabîlesindendir. eş-Şâfi, H. 150'de Gazze'de doğdu. Sütten kesildikten sonra Mekke'ye götürüldü. Orada büyüyüp okudu. Daha yedi yaşında iken Kur'ân-ı Kerîm'i ezberledi. O zamanlar Mekke mukri'i olan İsmail b. Kostantîn'den Kur'ân tâlimi yaptı. Ramazan ayında Kur'ân-ı Kerîm'i altmış defa hatm ettiği söylenir. Medine'İllerin imâmı Mâlik b. Enes'den hadîs rivayet etmiş,, henüz on üç yaşında iken birkaç gün zarfında hocasının el-Muvat-ta'mı ezberleyerek önünde okumuştur. Ayrıca Sufyân b. 'Uyeyne -ve Abdulmelik b. Mâcişûn [1196]dan da hadîs rivayet etmiştir. Fıkhı, yirmi yaşlarında bile yokken, fetva vermek üzere kendisine izin veren Müslim b. Hâlid ez-Zencî'den okumuştur. Bütün bunlardan başka lügat ve şiirde çok üstündü. Münazara 'ederken çok kuvvetli deliller ileri sürerdi. Kendisiyle -münazara yapan bütün Irak ve Mısır âlimlerini su s tur muştur. Hîcâzlıların, Mısırlı ve Iraklıların fıkıhlarını mez-cedip bilgisinde toplamıştır. Yemen bölgesindeki Necrân'da kadılık vazîfesini üzerine aldı; bunun üzerine onu halîfe Hârûnu'r-Reşîd'e jurnal ederek .hilâfeti ele geçirmek istediğini söylediler. Derhâl Bağdat'ta bulunan hilâfet merkezine götürüldü. Orada H. 184 târihinde halîfe Hârunu'r-Reşîd ile görüşerek onun huzurunda Muhammed b. el-Hasen ile münazara etti. Muhammed b. el-Hasen onun ne büyük bir âlim olduğunu anladı ve halîfenin önünde, iddia edilen suçla eş-ŞâfiTnin bir alâkası bulunmadığını ifâde etti. eş-Şâfi'î sonra Mekke'ye, daha sonra da H. 195'de ikinci defa olarak Irak'a gitti. Bu defasında îrnâm Ahmed b. Hanbel, el-Kerâbîsi ve ez-Zağferânî ile görüştü. Bilâhare Mekke ile Bağdâd arasında birçok seferler yaptı ve nihayet H. 199 târihinde Mısır'a geldi. 204 yılında 54 yaşında iken Mısır'da vefat etti. îshâk b. Râhûye'ye: Genç denecek bir yaşta ölmesine rağmen eş-Şâfi bu kadar kitabı nasıl yazdı? diye sordular. îshâk b. Râhûye şu cevâbı verdi: "Ömrü kısa olduğu için, Cenâbı-Mevlâ ona çok akıl verdi!". eş-ŞâfiTnin İbnu Râhûye'ye sorulan eserleri, tefsîr, hadîs, fıkıh ve edebiyat sahalarında olmak üzere pek çoktur; fakat en meşhuru Ab-durrahman b. Mehdî'nin arzusu üzerine yazdığı er-Risâle'dir. Bu eser îisûi-i fıkıh hakkındadır. eş-ŞâfiTnin bunlardan başka, din prensiplerinin çoğunu içine alan el-Um adlı bir kitabı daha vardır. Ebû Amr Muhammed b. Ga'fer en-Nîsâbûrî, el-Um'deki ve yine eş-Şâfil'nin el-Mebsût adlı bir diğer eserindeki müsned hadîsleri bir araya toplamıştır. Böyle olmakla beraber bâzı âlimler cş-ŞâfiTnin hadîs sahasında müstakil bir Müsned'i olduğunu zannetmişlerdir. lbnu'l-Esîr (v. 606) bu Müsned'e bir şerh yazmıştır. eş-Şâfi'î'den rivayet edenler: imâm Ahmed b. Hanbel, Ebû 'Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm, Buhârî'nin şeyhi Abdullah b. ez-Zubeyr el-Humeydî, Ebû Sevr İbrahim Hâlid el-Bağdâdî, Yûsuf b. Yahya el-Bûtî, Harmele b. Yahya, el-Hasen b. Muhammed ez-zacferânî ve başkalarıdır. eş-Şâficî'nin hadîsteki üstünlüğünü ez-Zehebîşöyle anlatmaktadır: "Hadîs hafızı olup hadîsteki illetlere hakkıyle vâkıftı. Sübûtuna mutlak surette kanâat getirmediği rivayetleri kabul etmezdi. Eğer ömrü olsaydı bu sahada daha çok ilerlerdi". îmâm Ahmed b. Hanbel'in şu sözü onun değerini anlatmak için kâfidir: "Eline kalem kâğıt alan herkesin îmâm eş-ŞâfiTye şükran borcu vardır.[1197] [1196] el-Mâceşûn diye de okunur. [1197] eş-Şâfi'î'nin terceme-i hâli için bk. Tabakâtu c. I, s. 185; Tez-kirâtu'l-huffâz, c. I, s. 329; Tehzîbu't-tehzîb, c. I, s. 329; Târîhu Bağdâd, c. II, 3- 56-73 Dr. Subhi es-Sâlih, Hadis İlimleri ve Hadîs Istılahları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 331-333. |