İs'âful-mubatta bi ricâlil-Muvatta

İs'âful-mubatta1 bi ricâlil-Muvatta'

Celâleddin es-Suyûtî (911/1505) tarafından kaîeme alınan eser, aynı müellifin Muvatta şerhi Tenviru'l-havâlik'in sonundadır. [742] 36 sayfalık bir hacma sahip olan İs'af, alfabetik olarak Muvatta ricalini kısa kısa tanıtmaktadır. Erkek ve kadın râvileri ayrı ayrı bablarda, künyeîeriyle bilinenleri ve mübhem isimleri de yine alfabetik olarak her iki kısım için ayrı ayrı vermektedir.

Kütüb-i Sitte Ricali İle îlgili Eserler

Kütüb-i sitte ricali ile ilgili olarak kaîeme alınmış ilk eser Hafız Abdülgâni el-Makdisî (600/1203)'nin el-Kemâl fi esmâi'r-ricâl'idir.

Henüz basılmamış olan bu eser üzerinde Ebu'l-Haccâc Yusuf b. ez-Zeki el-Mizzî (742/1341), Tehzîbu'l-Kemâl adıyla çok değerli bir eser meydana getirmiştir.

el-Mizzî bu eserinde, kütüb-i sitte ricaline ilâveten, bu altı kitab müelliflerinin "tarih" dışında kalan eserlerinde geçen şahıslan da tanıtmış; her şahsın bu kitabların kaç tanesinde geçtiğini remizlerle göstermiş, toplam 27 değişik remz (kısaltma) kullanmıştır. Biyografileri albafetik olarak vermiştir. Sahabîleri de genel sıralama içine almıştır. Râvîlerin cerh ve ta dili ile ilgili bilgilere, mübhem isimler ve künyelerle dikkat göstermiştir. İsim ve künyelerden hangisi daha kesinlik arzediyorsa, şahsı orada tanıtmış, öbürüne atıfla yetinmiştir.

Kütüb-i sittede rivayetleri bulunmadığı gerekçesiyle, el-Kemal'de yer alan bazı zevatı hazfetmiştir. Maalesef el-Mizzî'nin bu değerli çalışması da basılma-mıştır.

Basılmamış olmasına rağmen el-Kemâl ve basılmakta Tehzîbu'l-Kemâl kütüb-i sitte ricali konusunda yazılan müteâkıb devir eserlerine kaynaklık etmişlerdir. Ya da bir başka ifâde ile bu alanda, sonraki müellifler tarafından meydana getirilen eserler, tamamen bu iki çalışmaya dayanmaktadır.

Biz burada bu iki esere dayalı edebiyattan îbn Hacer el-Askalânî (852/1448)'ye ait olan Tehzîbu't-Tehzîb'i tanıtacağız.[743]

[742] Mısır, 1370/1951

[743] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 243-244.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın