İbn Ebî Hatim ve Kitabul-cerh ve't-ta'dil

a. İbn Ebî Hatim ve Kitabul-cerh ve't-ta'dil

Abdurrahman b.Muhammed b.Ebî Hatim el-Hanzelî er-Râzî h. 240 yılında Rey'de doğmuş, önce Kur'an sonra da Hadis tahsil etmiştir. Babası ile birlikte veya yalnız olarak Mekke, Şam, Mısır, Isfehan ve Bağdad gibi yörelere ilim yolculukları yapmıştır. Kendi ifadesine göre, yedi ayda bir kez sıcak çorba içeme-miş, gündüzleri hocaları takible, gecelerini de istinsah ve mukabele ile geçirmiştir..Çok beğenip aldığı bir balığa, ilim tahsili ile meşguliyetinden dolayı üç gün el sürmemiş, neticede kızartmaya fırsat bulamayacağını anlayıp çiğ olarak yemiştir. O, "rahat olayım diyenin ilim yapamayacağı" görüşündedir. [773]

Bir çok kıymetli eserin[774] sahibi olan İbn Ebî Hatim 327/938 yılında vefat etmiştir.

İbn Ebî Hâtim'in en meşhur eserlerinden biri Kitabu'1-cerh ve't-ta'dil'idir. Eserde Buhârî'nin et-Tarihu'î-kebir'i örnek alınarak başarılı bir şekilde takib edilmiştir. [775] Genellikle kısa tutulmuş toplam 16040 biyografi yer almaktadır. Şahısların adı, baba adı, künyesi ve nisbesi verildikten sonra, en meşhur hoca ve talebelerinin isimleri zikredilmiş, bazan da biyografisine yer verilen şahsın rivayetlerinden bir hadis örnek olarak kaydedilmiştir. Şahıs, ehl-i,sünnet dı-şmda bir akideye sahibse, bu durum belirtilmiş, -varsa-, eserlerinden bir-ikisi-nin de ismi zikredilmiştir.

Her şahıs hakkındaki cerh ve tadil ile ilgili değerlendirmelere mutlaka yer verilmiştir. [776]

Eserde şahıslar, isimlerinin ve baba adlarının ilk harflerine göre alfabetik olarak sıraya konulmuşlardır.

Ancak her harf değişiminde o harften bir sahâbi varsa, baba adı sıralamasına bakmadan Önce o sahabi verilmiştir. Meselâ Câbir isimli râviler babında ilk isim, Cabir b.Abdillah Cr.a.), ikinci isim Câbir b.Üsâme'dir. [777]Ayrıca cerh ve ta'dil esaslarını inceleyen ve cerh ve ta'dil otoritelerini tanıtan gerçekten pek değerli bir de mukaddime ("Takdimetü'l-ma'rifeti li Kitâbi'l-cerh ve't-ta'diî") cildi de bulunan eser, 9 ciid halinde ilk kez Haydarabad'da 1371-1373-1952-1953 yıllarında basılmıştır.[778]

[773] bk. K. Cerh ve't-ta'dil, I, Abdurrahman b. Yahya el-Yemânî'nin mukaddimesi.

[774] bk. aynı yer.

[775] bk. Kettâni, Risale, 121; et-Tahhân Usûlu't-tahrîc, s. 177.

[776] Hakkında cerh ve ta'dil değerlendirmesi bulunmayan şahıslar ds kitabta yer almaktadır. Müellif, onlardan da hadis nakledildiğine göre, ileride cerh ve tadil konusunda bir bilgi bulunabilir ümidi ile onları aldığını belirtir. (II, 38).

[777] bk. el-Cerh ve't-ta'dü, II, 492

[778] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 251-252.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın