İbn Sa'd ve et-Tabakâtu'l-kübrâ'sı

aa. İbn Sa'd ve et-Tabakâtu'l-kübrâ'sı

Ebû Abdillah, Muhammed b.Sa'd b.Meni' es-Zühri, h. 163'de Basra'da doğmuş, Küfe, Mekke, Medine ve Bağdat'a ilim yolculuklarında bulunmuştur. Bağdat'ta Meğazî sahibi tarihçi Vâkıdî (207/822) nin katibîiğini yapmış, Va-ki'dî'nin vefatına kadar ondan ayrılmamış, bu yüzden de "Kâtibu'l-Vâkıdî" diye meşhur olmuştur. (230/844) de vefat etmiştir.

İbn Sa'd'ın kâtibliğini yaptığı Vâkıdî, tarih, siyer, meğazî ve futûh ilimlerine vâkıf bir âlimdir. Hocası Ebû Ma'şer tenkid edilmiş ise de Vâkıdî'nin tabakât, tarih ve meğazî sahasındaki eserleri dünyanın dört bir yanına yayılmıştır. Bunun sebebini Hatib Bağdadî, "Vâkıdî bu mevzuları, sahabe ve şehid çocuklarından, âlimlerden ve ilk meğazî sahibi Ebu Ma'şer'den en ince teferruatına kadar öğrenmiştir. Sonra o, bildiği bütün gazvelerin cereyan ettiği yerleri bizzat ziyaret ve tetkik ederek gazvelere ait detayları tesbite önem vermiştir." diyerek açıklamaktadır.

Vâkıdî'nin Meğazî'si günümüze intikal etmiştir. Miftahu Kunuzi's-sün-ne'de muhtevası verilen 14 eserden biri de Vâkıdî'nin Meğazî'sidir.[695]

Vâkıdî, hadis münekkaleri tarafından gevşeklik ve hadis uydurmakla it-, ham edilmiştir. Ahmed b.Hanbel ve Yahya b.Main onu tenkid edenlerdendir. İmam Malik, Şafiî ve Ebû Ubeyd Kasım b.Sellâm ise Vâkıdî hakkında hüsn-i zanna sahiptirler. [696]

İbn Sa'd (230/844) hakkında "Hocası zayıf ama kendisi sikadır" denilmiş, [697]hocasından farklı olan dikkat ve titizliği gösterilmiştir. İbn Sa'd, hocası Vâkıdî'nin rivayetini, ensab, meğazi ve fetihnameler ile uğraşan bir başka âlimin rivayeti ile destekleme yolunu benimsemiş, hocasının değinmediği konuları o yeniden yazmıştır. [698]

[695] bk. Bu kitap, IV. bölüm.

[696] bk. Suphi Salih, Hadis filmleri, s. 295.

[697] bk. Kevserî, Tabakât, I, 2 (Mısır, 1358).

[698] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 229.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın