İbn Arrâk ve Tenzîhu'ş-Şerîa'sı

1. İbn Arrâk ve Tenzîhu'ş-Şerîa'sı

Ebu'l-Hasen İbn Arrâk el-Kinânî, 907/1501'de Şam'da doğdu. 5 yaşında Kur'am ezberlemeye başladı ve iki yılda hıfzım ikmal etti. Hicaz, Rumeli ve Mısır'ı gezdi-gördü. Birçok ilimde söz sahibi idi. Şiir tenkidi yapacak kadar edebî bilgi ve zevki vardı. Kendisi de şiir yazardı Kastallânî şerhine benzer bir Müslim şerhi vardır.

Tenzîhu'ş şerîa onun üstadlığı ve ilmî otoritesini göstermeye yeter bir eserdir. Medine-i Münevvere İmam-Hatibi iken (963/1556)' de vefat etmiştir.

Tenzîhu 'ş-şerîati 'l-merfûa ani'l-ahbâri 'ş-şenîati 'l-mevzûa

Derleme ve tertib açısından uydurma hadislerle ilgili edebiyatın en önde gelen eseri olarak kabul edilen[461] Tenzihu'ş-şeria alel-ebvab sistemle kaleme alınmış ve Kanunî Sultan Süleyman' a sunulmuştur. İki cild halinde matbudur.

Kaynak olarak, Îbnu'l-Cevzî (597/1200)'nin Mevzuat' Suyutt (911) 1505)'nin el-Leâli'i, en-Nüketü'l-bedi'ât 'ı veZeylu'l-Leâlı' ine dayanmaktadır. O, ikinci derecede daha birçok telhis ve tahric nitelikli eserlerdeki hadisleri de derlemiştir. [462] Bu yüzden de Tenzihu'ş-şeria, kendisinden önceki konuya ait neşriyattan okuyucuyu müstağni kılacak[463] bir muhtevaya kavuşmuştur.

Müellif üç fasla ayırdığı kitabının başına, alfabetik olarak 2000'den fazla hadis eklemiştir.[464]

Her konudaki hadisleri şu üç fasılda incelemiştir:

1. Îbnu'l-Cevzî' nin «mevzu» dediği ve SuyûtV nin de bu değerlendirmeye itiraz etmediği hadisler.

2. İbnu'l-CevzV nin mevzu saymasına rağmen SuyûtV nin ona itiraz ve muhalefet ettiği hadisler.

3. Îbnu'l-Cevzî' nin kitabında bulunmamasına rağmen, SuyûtV nin uydurma olduğunu tesbit ettiği hadisler.

Son iki fasılda hadislerin illetlerini açıklar. Yine bu iki kısımda eser («âsâr ») nevinden haberlere de yer verir.

Müellif sened zikretmez. Merfu haberler için «hadîs », mevkuf haberler («âsâr ») için, «eser » kelimelerini kullanır. Metinlerin sonunda da o metnin alındığı kaynağa remizlerle işaret ettikten sonra ilk râvîsini veya kailini belirtir. Müellif kendi görüşünü de «kültü » diye başlayan ve sonunda «vellahu alem, » ifâdesi yer alan satırlar arasında açıklar.[465]

[461] bk. Tenzih, I, (mukaddime)

[462] bk. Tenzih, I, 5; Kandemir, Mevzu Hadîsler, s. 158.

[463] bk. Tenzih, I, 3.

[464] bk. Tenzih, I, 19-133.

[465] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 137-138.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın