|
Konu Başlığı: el-Beğavî ve Şerhu's-sünne'si Gönderen: Hadice üzerinde 06 Haziran 2011, 14:12:48 2. el-Beğavî ve Şerhu's-sünne'si EbûMuhammed el-Hüseyn b. Mes'ud el-Ferrâ el-Beğavî (516/1122) tarafından, zamanında yaşayan insanların fıkıh kitablarına aşırı düşkünlük göstermeleri sebebiyle, fıkhın ikinci kaynağı olan sünnete dikkat çekmek üzere telif edilmiş olan Şerhu's-sünne, isminden de anlaşılacağı gibi herhangi bir kitabın şerhi değil, hadis kitablanndan seçilmiş sünnet malzemesinin şerhidir. Bu niteliğiyle Şerhu's-sünne, bir çeşit fıkhu'l-hadîs çalışmasıdır. Şerhu's-sünne, ale'l-ebvâb bir sisteme sahiptir. Bâb başlıkları genelde BuhârV den iktibas edilmiştir. Sika ravüerin rivayetlerinden seçilmiş hadis-lerdeki müşkili hail, ğarib kelimeleri tefsir ve hükümleri beyân etmektedir. Bu açıdan da Şerhu's-sünne, Hattâbî'nin Meâlimu's-sünen' ine benzemektedir. Ahkâmın beyânında el-Beğâvî, kendi mezhebi hilâfına da olsa tercihlerde bulunmakta, muhalif görüşteki]erin delillerini tenkitte aşırılık göstermemekte, son derece insaflı davranmaktadır. el-Beğavî, bu eserinde, muhaddislerin ve fukahâdan sahih hadis'i esas alanların metoduna bağlı gözükmektedir. Ğarib kelimelerin izahında da lügat-çıların usûlünü uygulamakta, iştikak ve istişhâd yollarına baş vurmaktadır. Bu hususta Ebû Ubeyd Kasım b. Sellâm, îbn Kuteybe ve Hattâbî gibi âlimlerden kelimesi kelimesine nakiller yapmakta veya onların görüşlerini kendi ifadesiyle mana olarak yansıtmaktadır. Müellif, sahihler, müsnedler, sünenler, mu'cemler ve cüzlerdeki kendileriyle ihticac edilen hadisleri bir araya toplamak ve değerlendirmek böylece de müslümanlara din ve dünya işlerinde kâfi bir başvuru kaynağı meydana getirmek gayesinde olduğu için inanç esaslarından güzel ahlâka kadar her konuya yer vermiştir. el-Beğavî, hadisleri, sahabe, tâbiûn ve müctehid imamların görüşlerini topluca vermiştir. Bu açıdan hadisleri iyice kavramak isteyen ilim adamları için yegâne hadis kaynağıdır denilebilir.[504] Müellif, senedlerini zikretmediği hadislerin bir çoğunun ma 'mûlun bih ve hadis imamlarının kitablarında mevcut olduklarım, kendisinin kısaltma amacıyla ve imamların nakline itimaden senedleri hazfettiğini belirtmektedir. [505] Hadis otoritelerinin güvenmedikleri ve kitabîannda yer vermedikleri hiç bir hadisi almadığını, maklûb, mevzu, meçhul gibi otoritelerin reddettikleri ve terkinde ittifak ettikleri rivayetlerden kitabını uzak tuttuğunu ve koruduğunu ayrıca kaydetmektedir. [506] 16 cilt halinde ilk kez 1390-1400/1970-1980'de Dımeşk'te Zuheyr eş-Şâviş ve Şuayab el-Arnavud' un tahkiki ile basılmış olan Şerhu's-sünne, toplam olarak 4422 hadis'in açıklamasını ihtiva etmektedir. Fıkıh kıtaları tertibi içindedir. 16. cild tamamen, hadislerin ilk harflerine göre alfabetik fihristinden ibarettir. Hadis, cild ve sayfa numarası ile sahâbî râvisinin kim olduğuna da fihristte yer verilmiştir. Oldukça kullanışlıdır. Hadislerin sened ve metin kısmı değişik puntolarla dizilmiş ve metinler tam harekeîenmiştir. Modern bir baskıdır. Bu özellikleriyle Şerhu's-sünne , şerhler içinde çok ayrı bir hususiyet ar-zetmektedir.[507] [505] Şerhu's-sünne, I, 2 (Müellifin mukaddimesi). [506] bk. I, 2 (Müellifin mukaddimesi). [507] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 152-153. |