Teravih gece namazıdır

Teravih gece namazıdır

Ramazan ayı, Kur'ân'ın şehâdetiyle diğer aylardan farklıdır. Bu ayın önemini ve bu aya özgü bazı ibâdet ve uygulamaları bu sütunlarda daha önce kısaca izah etmeye çalıştık. Bu ay, müslümanların ibâdetle, Kur'ânla, Allah'ı zikir ve tefekkürle geçirmeleri gereken bir aydır. Bu ay, manevî bir eğitim ve terbiye ayıdır. Bu ay kulluğumuz için gerekli donanımları ikmal ettiğimiz bir istasyondur. Bu istasyonu kaçırdığımızda onbir ay beklemek zorundayız. Son zamanlarda, Ramazan ayına özgü ibâdetlerden biri olan terâvîh namazı hakkında yapılan tartışmalar üzerine, kaynaklara dayalı daha geniş bilgi verme zarureti hâsıl oldu.

Terâvîh Nedir?

Terâvîh, "bir defa istirahat etmek" anlamına gelen "tervîha" kelimesinin çoğuludur. Ramazan ayında kılınan terâvîh namazında iki ya da dört rekâttan sonra cemaatin istirahat ettiği için terâvîh denilmiştir. [İbn Manzûr, Lisânu'l-Arab, II/462; Aynî, Umdetu'l-Kârî, XI/123]

Ramazan ayına mahsus olan terâvîh, esasen bir gece namazıdır. Hadislerde, Ramazan namazı (kıyâm-ı Ramazan) olarak ifade edilen terâvîh namazı tabiri İslam'ın ilk yıllarından itibaren kullanılmaktadır. [Buhârî, Salâtu't-terâvîh 1; Müslim, Salâtu'l-musâfirîn 173]

Fazileti

Terâvîh namazını hak olduğuna inanarak ve sevabını umarak, riya karıştırmadan Allah rızası için kılan kimsenin geçmiş günahlarının bağışlanacağı ve annesinden doğduğu gün gibi günahlarından arınmış olacağı bildirilmektedir. [Buhârî, Salâtu't-terâvîh 1; Müslim, Salâtu'l-musâfirîn 173; Nesâî, Sıyâm 39] Buhârî, bu hadisi, "Nafile olarak terâvîh namazı kılmak imândandır" başlığı altında vermek suretiyle terâvîhin önem ve faziletine dikkat çekmektedir. [Buhârî, İmân 28] Hz. Peygamber'in (a.s), Ramazan orucunu Allah'ın farz kıldığını, kendisinin de Ramazan gecelerinde namaz kılmayı sünnet saydığını söylediği nakledilir. [Nesâî, Sıyâm 39]

Hükmü

Hadis kitaplarında genellikle oruç bahsinin ardından ve bazı fıkıh kitaplarında ise nâfile namaz konuları içerisinde ele alınan terâvîh namazı, âlimlerin çoğunluğunun kanaatine göre sünnet-i müekkede [Aynî, Umdetu'l-Kârî, XI/123; Merğınânî, el-Hidâye, I/70; el-Mevsılî, el-İhtiyâr, I/68] veya en azından müstehab ya da mendub kabul edilmektedir. [Nevevî, el-Minhâc, VI/40; Meydânî, el-Lubâb, I/122] Hanefi fıkıh âlimlerine göre, Ramazan gecelerinde cemaatin yatsı namazından sonra toplanarak beş tervîha kılmaları (yirmi rekat) -ki, her terviha dört rekattır- ve ikişer rekâtte bir selâm vermeleri efdal kabul edilmiştir. Her dört rekâttan sonra bir o kadar da oturulur. Terâvîh bitince yine bir ara verilir ve sonra imam cemâate vitir namazı kıldırır. Vitir namazı sadece Ramazan ayında cemaatle kılınır.

Vakti

Terâvîhin vakti, yatsıdan imsak vaktine kadardır. Terâvîh namazını hatim ile kıldırmak sünnet sayılmıştır. Kimi âlimlere göre, diğer nâfile namazların aksine terâvîh namazını câmide kılmak daha sevap kabul edilmiştir. [el-Mevsılî, el-İhtiyâr, I/68-69] Öte yandan Resûlullâh (a.s) hiçbir namazı tadil-i erkânını bozacak derecede hızlı kıldırmamış, aksine tadil-i erkâna riâyet konusunda sürekli uyarılarda bulunmuştur. Bu yüzden terâvîh namazının, farzlarını ihlal edecek derecede hızlı kılınması çok çirkin bir durumdur.

Hz. Peygamber Döneminde Terâvîh

Zeyd b. Sâbit'ten (r.a) rivâyet edildiğine göre Resûlullâh (s.a.v), Ramazan ayında Mescid-i Sâadette itikâf için hasırdan bir oda yaptırmıştı. Ramazan-ı Şerifin son on gününde birkaç gece buradan çıkıp cemâatle hem farz hem de terâvîh namazı kıldı. Daha sonra cemaatin rağbetini görünce bir gece yalnız yatsı namazını kıldırıp, bu hasır odasına çekilerek terâvîh için çıkmadı. Resûlullâh'ın (a.s) odasından çıkmadığını gören sahabeden bazıları onu uyudu zannederek uyansın diye öksürmeye başladılar. Bunun üzerine Resûlullah (a.s), kendisini bekleyenlerin yanına gelerek şöyle buyurdu: "Sizde cemaatle terâvîh namazı kılmak hususunda devamlı bir arzu ve iştiyak görüyorum. Fakat böyle cemâat halinde bu ibâdete devam ederken terâvîhin farz kılınmasından ve bu sebeple de güç yetirememenizden korkarım. Ey İnsanlar! Bu namazı evinizde kılınız. Farz namazlardan başka sünnet ve nâfile namazları kişinin evinde kılması daha faziletlidir." [Buhârî, Ezan 81]

Hz. işe'den (r.a) rivâyet edildiğine göre, Resûlullâh (a.s), bu şekilde iki ya da üç gece cemâatle terâvîh namazı kılmıştır. Hz. işe bu durumu şöyle anlatmaktadır: Bir Ramazan gecesi Resûlullâh, Mescid-i Sâadette terâvîh namazı kıldı. Ashâb-ı Kirâm da kendisine iktidâ edip kıldılar. Ertesi gece de böyle cemâatle kıldılar. Halk çoğaldı. Üçüncü ya da dördüncü gece yine toplanmışlardı. Fakat Resûlullah (a.s), o gece terâvîhe çıkmadı. Sabah olunca namazdan sonra cemâate şöyle hitap etti: "Ey İnsanlar! Sizin cemâatle Ramazan namazı kılmaya olan şiddetli arzu ve iştiyakınızı görüyorum. Benim için de namaza çıkmaya bir mani yoktu. Yalnız böyle aşırı bir iştiyak ile devam edilerek üzerinize farz kılınmasından, sizin de edâsına muktedir olamamanızdan endişe ediyorum." [Buhârî, Salâtu't-terâvîh 1]

Hz. Aişe'den gelen bir başka rivâyette bu olay daha ayrıntılı bir şekilde anlatılır: "Resûlullah terâvîh namazını gece yarısında mescidde kıldırmıştı. Birçok kimse de kendisiyle beraber kıldı. Ertesi gün bu namaz ağızdan ağza yayıldı. Resûlullah (a.s)'ın terâvîh namazı kıldırdığı duyulunca ikinci gece mescidde öncekinden daha çok kalabalık vardı. Gündüz olunca bu namaz yine anlatıldı. Bunu için üçüncü gece halk mescide doldu. Resûlullah (a.s), üçüncü gece de kıldırdı. Dördüncü gece artık mescidin alamayacağı kadar cemâat toplanmıştı. Bunun üzerine Resûlullah, dördüncü gece terâvîh namazı için çıkmadı. Yalnız sabah namazına çıkıp namazdan sonra cemâate, şehâdetle ve "emmâ ba'du" hitabıyla başlayarak yukarıda anlatıldığı şekilde açıklama yaptı." [Buhârî, Salatu't-terâvîh 1; Müslim, Salâtu'l-musafirîn 178]

Ebû Zerr el-Gıfârî (r.a)'den gelen rivayetlerde ise terâvîh namazı bazı yönleriyle diğer rivayetlerden daha ayrıntılı olarak anlatılmaktadır: Resûlullah (a.s) ile birlikte Ramazan orucu tuttuk. Ramazan-ı Şerifin bitimine yedi gün kalıncaya kadar Resûlullah, bize hiçbir gece farzdan başka namaz kıldırmadı. (Yatsı namazını kıldırır, sonra hâne-i saâdetlerine giderdi). Ayın yirmi üçüncü gecesinde ise, gecenin üçte biri geçinceye kadar bize terâvîh namazı kıldırdı. Ramazandan altı gece kalınca (Ramazanın yirmi dördüncü gecesi) bize namaz kıldırmadı. Ramazandan beş gece kalınca (Ramazanın yirmi beşinci gecesi), gecenin yarısı geçinceye kadar bize namaz kıldırdı. Ben dedim ki, Ya Resûlallah! Gecenin geri kalan yarısında da namaz kıldırsaydınız (Bizim için daha hayırlı olurdu). Resûl-i Ekrem cevap olarak, "İmâm, namazı bitirinceye kadar onunla namaz kılmak bütün geceyi namazla ihya etmek için kâfidir" buyurdu. Ramazandan dört gece kalınca (Ramazanın yirmi altıncı gecesi) Resûl-i Ekrem yine bize namaz kıldırmadı. Gecenin üçte biri geçinceye kadar bekledik. Ramazandan üç gece kalınca (Ramazanın Yirmi yedinci gecesi) Resûl-i Ekrem, ehlini, kadınlarını ve ashâbını topladı. Bize bütün gece namaz kıldırdı ki, biz sahuru geçireceğiz zannettik. Bundan sonra Resûlullah (a.s), Ramazanın geri kalan gecelerinde bize namaz kıldırmadı. [İbn Huzeyme, Sahîh, III/337; Tirmizî, Savm 81]

yenişafak
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın