İdeal İmamlar aranıyor

İdeal İmamlar aranıyor

İlk imam, ilk önder Peygamber Efendimiz'den (sas) alınan sancağı taşımakla yükümlü olan din görevlileri, kendilerine emanet edilen bu vazifeyi hakkıyla yerine getirmeye çalışıyor. Tarihî kariyeri dalgalı bir seyir izleyen kurum, çok değil bundan 10 yıl öncesine kadarki kötü imajından sıyrılma hedefinde.
Onlar, hayatın her anında bizimle. Doğduktan sonra, yaşarken ve ölümümüzde dahi onlara ihtiyaç duyarız. Çoğumuzun aklına ilk anda anne-baba veya sevdiklerimiz gelse de bahsettiğimiz kişiler imamlardan başkası değil. Evet, doğduğumuzda ismimizin koyulabilmesi için kulağımıza ezan okuyan, evliliğimizin dinî temelini sağlayan ve öldüğümüzde cenazemizi yıkayıp namazımızı kıldıran kişiler. Hayatımızın önemli bir bölümününde yanımızda olan ve bir nevi akıl hocalığı görevi de üstlenen imamların varlığı, kapladığı alana nazaran hep silik kalmıştı. Toplumumuz uzunca bir süre imamları sadece namaz kıldırmakla görevli kişiler olarak gördü. Onlar da bu yanlış algıyı, toplumdan uzak kalıp, kendini geliştirmeyerek haklı çıkardı. Bu durum halk ile din görevlileri arasındaki iletişimin kopmasına ve birbirlerini yanlış anlamasına sebep oldu. Günümüzde bu kötü tablonun daha iyiye gittiğini söylemek mümkün. Toplum ile aradaki uçurum eğitimli ve bilinçli imam hatipler sayesinde kapatılıyor. Din görevlileri, eski Türk filmlerindeki 'kötü imam' imajından sıyrılmış durumda. Onlar, önyargıları yıkmak için kararlılar. Son zamanlarda dil bilen, üniversite mezunu, doktoralı, camisine cemaati çekmek için yeni yeni projeler üreten din görevlileri bunun ispatı. Peki, değişen bu imam profilinin altında yatan sebepler neler?

Kültürel kodlar, yaşamış olduğu çevre, inanç meselesi, yetişme tarzı gibi etkenler önemli katkıya sahip. Dönüşümü tam anlamıyla tanımlayabilmek için öncelikle "İdeal imam nedir?" sorusuna cevap bulmamız lazım. Ancak şehir toplumunda yaşayan insanın 'ideal imam' tanımlaması ile köyde veya varoşlarda oturanlarınkinin farklı olduğunu söylemek yanlış olmaz. İmam kelimesi öncü, lider anlamına geliyor. Dolayısıyla din görevlisinde uzlaştırıcılık en önemli özellik. Bu sebeple toplumun kafa karışıklığı yaşadığı olaylarda yol gösterebilecek bilgeliğe sahip olması gerekli. İmamlar toplumun tüm kesimini ilgilendiren bir görev ifa etmeleri sebebiyle tüm insanlarla etkileşim içinde. Burada mesleğine sevgi duyma hususu ön plana çıkıyor. Nitekim yaptığı işe bağlılık duymayan bir din görevlisinin halkın da dertlerine ortak olup dinlemesi düşünülemez. Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez, bu noktada bir konferansında imamlığa has altı noktayı şöyle özetliyor: "Mesleğe olan bağlılık, ilim-irfan bilgisi, dil-usul ve üslup, halkla kaynaşma, itibar, ilim-amel bütünlüğü." İmamları cemaatin Fatihalarını emanet alan kişi olarak niteleyen Görmez, hocaefendilerin İslâmiyet'i temsil ettiğine dikkat çekiyor.

Bu temsiliyetin hakiki manada yerine getirilmesi için imamlara önemli görevler düşüyor. Son zamanlarda Diyanet İşleri Başkanlığı'nın din görevlilerinin eğitim durumunu artırmaya yönelik çalışmaları yoğun rağbet görüyor. Eğitim seviyesinin yükselmesi, halkın sorularına her anlamda cevap verebilecek kapasiteye ulaşma anlamına geliyor. Dini bilgilerle donatılmış görevlinin akademik eğitimini de tamamlamasıyla kalite artmış oluyor. Diyanet kurumu bunun yanında personel alımında üniversite mezunlarına öncelik vererek çıtanın yükselmesini hedefliyor. İstanbul Zeytinburnu Müftüsü Yusuf İzzettin Konuk, personelinin yüzde 50'sinden fazlasının üniversite mezunu olduğuna işaret ediyor. Konuk, vazife almada aranılan kriterlerin arttırıldığına değiniyor. İmam alımında tercih sıralamasında öncelikle imam hatip ve yüksekokul mezunları, ardından imam hatip mezunu ve hafız olanlar, son olarak da sadece İHL mezunları tercih ediliyor. Önceden din görevlisi olabilmek için sadece imam hatip lisesini bitirmek yetiyorken, günümüzde artık bu tek başına geçerlilik sağlamıyor. Daha da geriye gidersek imamet şartları konusunda oldukça hassas davranıldığını görüyoruz. İstanbul'un tarihî camilerinden Süleymaniye'de imamlık için aranan şartların başında pozitif bilimler ve Arapça ile Latince dillerinin bilinmesi geliyordu. Bunun yanı sıra spor yapabilmesi, yakışıklı ve eşinin güzel olması şartları aranıyordu. Günümüzde ise bir kişi ilahiyat fakültesinden mezun olduktan sonra, Kamu Personeli Seçme Sınavı'na (KPSS) giriyor. Buradan gerekli puanı alan kişiler, Diyanet'in açtığı sınava katılarak 'Yeterlilik Belgesi' elde ediyor. Bu belgeyi kazanabilmek için temsil, konuşma, ses, kelam, tefsir ve beşeri ilimler gibi kategorilerde sınanıyor. Bu merhalelerden sonra sözlü imtihana alınıyor. İmamlık vazifesine uygun görülenler eğitimin ardından göreve başlıyor. Konuk, bu aşamaların alımlarda kaliteyi çok yükselttiğini düşünüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı Din Hizmetleri Genel Müdürü Doç. Dr. Yaşar Yiğit de imamların kalitesinde gözle görülür bir artış olduğu fikrinde. Bunu kurumun ve personelin uyumlu çalışmasına bağlayan Yiğit, performansın daha da yükseleceği konusunda umutlu.
Diyanet, imamların imajını düzeltmek adına birçok çalışma yapıyor. Cami eksenli görevin tam anlamıyla yerine getirilmesi ve bunun mahallelere, ilçelere yayılması bu adımların başında yer alıyor. 20 yıldır uygulanan merkezi vaaz sisteminin kaldırılması da önemli. Çünklü cemaate vaaz veremeyen onlara çeşitli konularda sohbet edemeyen imamlar ne kendisini geliştirebiliyor ne de cemaate bir şey verebiliyordu. Artık vaaz ve sohbetler birçok yerde imamlar tarafından hazırlanıyor bu da hem ilgiyi hem de kaliteyi artırıyor. Din hizmetinde bilginin payı inkâr edilemez, ilk ayetin "oku" oluşu İslâm'ın ilime, bilime ve bilgiye verdiği önemi gösteriyor. Ancak bilgi de tek başına yeterli değil, öğrendiklerine amel eden, sözünün arkasında duran görevliler gerekiyor. Burada eğitimi terazinin bir kefesi olarak görebiliriz. Zira bilgi yeterli olmayabilir ama bilgisiz de insanlara hizmet etmek mümkün değil.

CEMAAT YENİLİKLERE AÇIK

İmamın eğitimini cemaatle ve halkla paylaşabilmesi esas. Örneğin her hafta belli günlerde tefsir ve hadis sohbetlerinin rutin şekilde devam ettirilmesi, cemaatin hatırı sayılır şekilde eğitilmesini sağlar. Cemaatle paylaşım konusunda da tablo geçmiş yıllara nazaran iyi durumda. Akademik kariyerini geliştiren din görevlisi toplumdaki her kişinin camiye rağbetini artırmak adına önemli hizmetler gerçekleştiriyor. Görev bilinci olarak adlandırabileceğimiz bu davranış ile halk ve imam arasındaki soğukluk giderilmiş oluyor. Tıpkı İstanbul Topkapı Çinili Camii imam hatibi Ahmet Yüter, gibi. 1991 yılında Çinili Camii'nde göreve başlayan Yüter'in imamlık sevdası işine yansımış. O, camisinde bugüne kadar birçok yeniliğin yapılmasına öncü olmuş. 1994 yılından bu yana her cuma, vaazlar-sohbetler alanında uzman kişiler tarafından veriliyor. Bu projenin Türkiye'de ilk olduğunu söyleyen Yüter, bugüne kadar tam 450 ünlü ismi kürsüye çıkarmış. Bunların arasında tarihçilerden tutun doktorlara kadar birçok uzman var. İlk başlarda bu durum cemaate garip gelse de zamanla alışmış ve "Haftaya kim var?" diye sorar olmuşlar. Bunun yanı sıra cemaatin tüm dertlerini dinleyip onların sorunlarına ortak olmuş Yüter. Caminin en üst katını çocukları teşvik etmek için spor salonu şeklinde tahsis etmiş. Din görevlisi vizyon sahibi insandır. Yaşamıyla örnek olur, bilgili olması cemaatin sorularını cevaplayabilme adına fayda sağlar. Ancak üniversite mezunu olması, halktan kendini soyutlaması anlamına gelmiyor. Aksine ilim hazinesini cemaatle paylaşmalı. Camiye gelmediği cemaatinin halini hatırını sormalı. Son dönemlerde böyle düşünen ve hareket eden din görevlilerinin sayısı oldukça fazla. "İmam sadece caminin değil mahallenin de imamıdır." diyen Yüter, akademik camiada da tanınıyor, hatta eğitim alanında birçok kitabı mevcut. Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez de imamların daha bilinçli ve kaliteli yetiştiklerini, halkın isteklerine cevap verir hale geldiğini her gittiği yerde dile getiriyor. Ancak bu olumlu dönüşüme şöyle bir şerh düşüyor: "Kalite artıyor ama performans yeterli değil."

Diğer İslâm ülkelerinde de din görevlilerinde bir arayış söz konusu. Malezya bunu bir yarışma formatına bile sokmuş. Ülke televizyonunda imamların yer aldığı ilginç bir yarışma yayınlanıyor: 'Malezya süper imamını arıyor'. Aslında bir yetenek yarışması ancak popstar ya da benzeri programlarından çok farklı. Adayların üstesinden gelmesi gereken görevler arasında Kur'an-ı Kerim'den bölümler okumak, hamile kadınlara danışmanlık hizmeti vermek ve cenaze yıkamak gibi çok farklı işler bulunuyor. Bu yarışmayı Türkiye'de 'Türkiye İmamını Arıyor' adıyla düzenlemiş olsak ne gibi bir sonuç çıkar. Bunu hepimiz merak ediyoruz. Rekor başvuru olur mu? Ya da kaç kişi finale kalabilir? Nasıl bir tablo ortaya çıkar? Her ne kadar yarışma gerçekleşmeden bunları tasavvur etmek hayal olsa da Türkiye'nin artık gerçek imamlarını bulmaya başladığı aşikâr.

zaman
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın