Bediüzzaman Fimi Çağrıdan güzel oldu

Bediüzzaman Fimi Çağrı'dan güzel oldu

Ses getiren filmlerin yönetmeni Mehmet Tanrısever, 20 yıl aradan sonra yine çok tartışılacak bir filmle geri dönüyor. Said Nursi'nin hayatını anlatan 'Hür Adam' 7 Ocak'ta sinemaseverlerle buluşacak

Arzu Akyol'un röprtajı

Adı gibi kıraç olan 'Kıraç'taki fabrikasında buluşuyoruz Mehmet Tanrısever'le. Çölün ortasında bir vaha kurmuş adeta. Palmiye ağaçlarıyla çevrelenmiş bu özel fabrikada işçiler için havuz, tenis kortu, sinema salonu, her şey var. Ama ne yazık ki artık işçiler yok. Krize yenilmiş Mehmet Bey. Bu dillere destan fabrikayı kapatmak zorunda kalmış. Yönetim binasında artık sadece Feza Film var ve o artık sadece sinema için çalışıyor. Sinemayı amaç değil, düşüncelerini yayacağı bir araç olarak görüyor ve 'Bir caminin menzili bir kilometre, bir okulun menzili 10 kilometre, oysa bir filmin menzili 40 bin kilometredir. Filmin gücü bütün dünyayı dolaşır' diyor. Said Nursi'nin hayatını anlattığı son filmi 'Hür Adam' ı da düşüncelerini ve felsefesini benimsediği bu insanı herkes tanısın diye yapmış. Bundan sonraki amacı ise bir 'Sinema Vakfı' kurup hayırsever işadamlarıyla okul ya da cami yapar gibi film çekmek...

Minyeli Abdullah Sürgün gibi çok ses getiren filmlerden sonra yine çok tartışılacak bir filmle geri dönüyorsunuz. Son filminiz Sürgün'den bu yana kaç yıl oldu?

Aşağı yukarı 20 yıla yaklaştı.

Oldukça uzun bir ara...

Valla ekonomik nedenlerle ara verdik.

Nasıl karar verdiniz Said Nursi'nin hayatını film yapmaya?

Ben onu 30 senedir tanıyorum zaten. Kitaplardan okudum hayatını. Bir de tabi düşüncelerini, felsefesini benimsiyorum. Bu büyük şahsiyetin güzel hareketlerini, güzel ahlakını, hayatını drama yoluyla herkese tanıtayım, herkes görsün istedim.

Senaryoyu kimlerle yazdınız?

Ben, Mehmet Uyar ve Ahmet Çetin arkadaşımız, birlikte yazdık.

Senaryo yazarken zorlandınız mı? Riskli bir konu...

Ben burada üstadın kanaat önderlerine gönderdim senaryoyu. Abdullah Yeğin, Mehmet Fırıncı gibi ağabeyler baktılar. Bunların hepsinden ortak fikirler doğdu. Ben bu ortak fikirlere saygı duyarak, bazı değişiklikler yaptım. Ama muhaliflerine de gönderdim.

Kimlere mesela?

Abdülaziz Bayındır Hoca'ya gönderdim. Onun önerilerini de dikkate aldım.

Fethullah Gülen'den izin aldınız mı peki?

'Hocam böyle bir film çekmek istiyoruz' diye sordum tabi.

Peki çekme deseydi yine de çeker miydiniz?

Düşünürdüm o zaman, neden 'çekme' dedi diye. Herhalde sorardım da.

Yardım aldınız mı maddi olarak

Maalesef alamadık. Kendi imkanlarımızla çektik.

ÜSTADI İNSAN OLARAK TANIYACAĞIZ

Filmde Said Nursi'yi zaaflarıyla insan olarak mı, yoksa kutsallaştırılmış bir varlık olarak mı göreceğiz?

Tam bir insan olarak göreceğiz. Üzülen, ağlayan, 'anam' diyen, parasız kaldığında sırtında odun taşıyan. Kutsal biri gibi değil. Ancak onun kutsallığı yaptığı hizmetler, yazdığı kitaplar. Kişi olarak, yaşayış olarak sade, bizim gibi bir vatandaş.

Bu film insanlara ne söyleyecek?

Bir kere bu filmi seyreden insan huzur bulacak. Onun kahramanlığından, kanaatkarlığından, sabrından, vatan ve insan sevgisinden ibret alacak. Üstat yaşamı boyunca baskılara, sürgünlere maruz kalıyor. Tek suçu Şeyh Sait isyanının yaşandığı o günlerde Kürt olmak. Bu yüzden 34 yıl memleketine gidemiyor ve gurbette ölüyor. Bir ekmeği 15 günde yiyor, bir pantolonu 15 sene giyiyor. Böyle bir hayatı izleyen insan kendi hayatına şükredecek. Kazandığı paraya, hürriyetine şükredecek. Kanaat edecek. Allah'ın varlığına, bu büyük inanca hürmet edecek. Buna çok ihtiyacı var Türkiye'nin. Bu filmde tevazu, kanaat, şükür, zikir, hamd var.

Said Nursi, Şeyh Sait'le de çok karıştırılıyor değil mi?

Evet, iki isim karıştırılıyor. İkisi de Sait. Ama Bediüzzaman bilakis 1925'te yaşanan isyana karşı çıkıyor. Yine de, o zamanki aşiret reislerini, hocaları, şeyhleri ve üstat gibi insanları sürüyorlar, ileride yine bir isyan olur mu korkusuyla. Ve üstadın çilesi başlıyor. 34 yıl bir daha memleketine dönemiyor. Memleket hasreti ile ölüyor.

Eleştirilere hazır mısınız? Filmin kahramanı oldukça tartışmalı çünkü?

Hazırım tabii ki. Herkes fikrini söyleyebilir.

O ve O'nun fikrini takip edenler Türkiye için bir tehlike mi gerçekten? Bu algının sebebi ne?

Hepimiz Kuran'a inanırız. Müslüman insanlarız. Burada yeni bir din yok. Allah, Peygamber, Kur'an diyor. Dürüst olalım, birbirimizi sevelim, çok çalışalım diyor. Bunda korkulacak bir şey yok.

Bu filme her kesimden insan gelir mi sizce?

Tabii ki gelir. Bu hikayede, sol, sağ, liberal herkese dersler var. Herkes izlesin. Benim 'Bunlar rahatsız mı olur, şunlar çok sever mi' diye bir kaygım yok. Bence bu film herkesi kucaklayacak.

Kürt meselesine çözüm arayışlarının hızlandığı şu günlerde film bir katkı sağlar mı? Çünkü Said Nursi bir Kürt ve sanılanın aksine bu konuda birleştirici mesajları var.

İnanıyorum ki bu film Kürt sorunun çözümüne büyük katkı yapacak. Çünkü üstat Kürt asıllıdır. Ama hep Türklerin arasında yaşadı. Türkler ona ev sahipliği yaptı, talebesi oldu, sevdi. Üstat öğretilerinde diyor ki, 'Bizi asırlardır Türkler yönetiyor. Bundan sonra da Türkler yönetecektir. İsyan etmeyin'. Türk-Kürt sorununa reçeteler yazmış. İnşallah Türk-Kürt kardeşliğine çok faydası olacak.

Atatürk'le karşılaştığı sahne de çok konuşulacak gibi...

Evet. Bir meclis odasında karşılaşıyorlar. Said Nursi Atatürk'e 'Paşa, Kuran'a karışma ne yaparsan yap' diyor. Atatürk de O'na 'Hoca, bizim inkılaplarımıza karışma, git hür yaşa' diyor. Böyle fikir ayrılıkları oluyor.

Filme gelirken iki kutu peçete getirin demişsiniz. Ağlatacak mısınız?

Evet, ben çok ağladım. Çok duygusal sahneler var.

ÇAĞRI'DAN DAHA İYİ BİR FİLM

Neden gelsinler insanlar bu filme?

Bu filmde gülersin, ağlarsın, umut edersin, şükredersin. Yol gösteren bir rehber. Bu filmde Çağrı filminden fazla mesaj ve dram var.

Çağrı'dan daha iyi mi diyorsunuz?

Dram olarak daha iyi. Çağrıdaki prodüksiyon, görkemli savaşlar yok tabi. Ama Çağrı'da da mesela Peygamberimizin hayatı, sosyal yönü çok az. Sanki bir aksiyon filmi.

İddialısınız...

Tabii ki. Türkiye'de şimdiye kadar çekilmiş 5 tane iyi film varsa bir tanesi hatta birincisi bu filmdir. Soruyorum size, Türk sinemasında üç saatlik bir dönem filmi var mı?

Ne zaman vizyonda?

7 Ocak'ta. İnsanlar inşallah gelsinler seyretsinler. Türkiye'de muhafazakar insanların seyredeceği filmler yok gibi. Filmi genellikle solcular yapıyor. Bu film kendilerinden bir film. Seyredilsin ki böyle daha çok film yapılsın. Müslüman iş adamları sinemaya daha fazla sahip çıkmalı. Belirli cemaatler, belirli dernekler...

Siz kendiniz 'sağcı yönetmen' olarak mı adlandırıyorsunuz?

Tabi. Bizim filmlerimizde Allah'ın Peygamber'in mesajları verilir. Başka türlü film yapmam. Ben bir muhafazakar olarak o yaşamı anlatırım.

Yani sinemanın mutlaka bir ideolojisi olmalı öyle mi? Anladığım kadarıyla film yapmak amaç değil araç sizin için.

İdeolojisi elbette olmalı. Olmadan olmaz. Japon yönetmen Kurosawa mesela. Adam kendi ülkesini, kendi kültürünü anlatıyor. Bizde böyle sinema yapılmıyor. İnşallah bu film bir milat olur. Bizim çevremizin sinemanın gücünü fark etmesi lazım. Bir cami yaparsın, menzili bir kilometredir. Bir okul yaparsın, menzili 10 kilometredir. Ama bir film yaparsın, menzili 40 bin kilometredir. İyi bir film yaparsan onu Amerika da, Çin de, Afrika da seyreder. Cami de, okul da lazım ama sinema daha çok lazım. Bir filmin gücü bütün dünyayı dolaşır. Bunu düşünsünler.

SİNEMA VAKFI KURMAK İSTİYOR

Ticaret ve sinema çok ayrı kulvarlar. Siz başarılı bir iş adamıydınız. Nasıl merak sardınız bu işlere? Zengin bir adamın şımarık hevesi mi, gerçek bir tutku mu sinema?

Şımarık bir heves olsa başka türlü filmler yapardık. Biz hep bir misyonerlik faaliyeti gibi baktık sinemaya.

Seçim yapmanız gerekse, sinema mı ticaret mi?

İkisi birbirini tamamlayan şeyler aslında. Ticaretten para kazanacaksın sonra film yapacaksın. Biz de film yapmaya devam edeceğiz. Onun için benim bundan sonraki projem 'Sinema Vakfı' kurmak. Burada hayırsever insanların paralarıyla film çekmek. Bir cami bir okul yapar gibi film çekmek.

***

Dillere destan fabrikanıza ne oldu? Mert Çelik devam ediyor mu?

Maalesef kapattık. Krizi atlatamadık.

İşçileriniz adına üzüldüm. Onların böyle bir işten sonra mutlu olma imkanı yok gibi.

(Gülüyor) Evet üzüldüklerini duyuyorduk. Ama alışmışlardır herhalde.

Bilmeyen okurlarımız için söyleyelim. Neden dillere destandı Mert Çelik?

Mert Çelik'te işçiler için yüzme havuzu, tenis kortu, aerobik ve sinema salonu vardı. Sabah işe aerobikle ve 10 dakika Türkçe Kur'an-ı Kerim dinleyerek başlayan işçiler, Türkiye gündemi fabrikaya gelen entelektüellerden dinlerlerdi.

Size Hacı Fellini diyorlar ama Fellini fabrikanızda yaptıklarınızı bilse sizin filminizi çekerdi bence. Siz kendi hayatınızı filme çekmeyi düşündünüz mü hiç?

Bir belgesel biyografi çektim. Ödül de aldı.

SAİD NURSİ KİMDİR?[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın