Evdeki kurallar nene gerek

EVDEKİ KURALLAR NENE GEREK?

Ocak 2015 112.SAYI

Nurbahar AYDIN

Okulda, işyerinde, sokakta, mahallede olduğu gibi evin içinde de uymamız gereken bir dizi kurallar silsilesi çıkıyor karşımıza. “Odanı düzenle, ev işlerine yardım et, elektriği-suyu boş yere açık bırakma, TV’nin karşısında saatlerce oturma, bir misafir gelince bir zahmet odandan çık ve ‘Hoş geldin’ de, sen evin en küçüğüsün, git bakkaldan iki tane ekmek al” kabilinden liste uzar da uzar... Daha elimiz kaşık tutmaya başlar başlamaz oluşmaya başlayan kuralcıklar listesi, gel zaman git zaman bir çığ gibi büyümeye başlar.
Evde hemen herkesin sahiplendiği bir alan vardır mesela. Salondaki başköşe koltuğu babanındır, mutfak masasının en sağdaki köşesi annenin vazgeçilmez köşesidir, yeşil yoncalı bardak evin büyük çocuğunun, kırmızı puanlı terlik kız kardeşindir gibi kişisel tercihler; diğer fertleri de içine alan kurallar olarak çıkar karşımıza. Her ne kadar bize tuhaf gelse de özelimizin ihlali bizi de sinirlendirir ve ister istemez bu kuralcıklara biz de dahil oluveririz. Her zaman oturduğun koltuğun başkası tarafından kapılması veya odanın kapısının çalınmadan içeri girilmesi asabını bozmaya yeter.

HER VAKTİN BİR KURALI VAR

Sabah uyandığında ev halkına selam vermek (eskilerde “Sabah-ı şerifleriniz hayırlı olsun” denirmiş), hava kararınca ışıkları açmadan önce perdeleri çekmek, dışarıdaysak akşam hava kararmadan önce eve gelmek, yatmaya giderken herkese “Allah rahatlık versin” demek gibi birtakım uygulamalar vardır. Hasılıkelam kurallar çoktur, çokluğu oranında da gençlerin irili ufaklı isyanları vardır. Ancak herkesin kurallara hasta olduğunu da söyleyemeyiz. Çünkü Psikolog Hilal Dikçe’ye göre kurallara olan muhabbetimiz, ailemize muhabbetimizle doğru orantılı. Gençlerin yapıları ve dönemsel ergenlik özellikleri nedeniyle kuralları sevmediklerini ve kurallara uymakta zorlandıklarını söyleyen Dikçe şöyle devam ediyor:  “Aile arasında güzel bir iletişim, güven, saygı ve sevgi olduğu sürece; en önemlisi de çocuk bunu hissettiğinde; var olan kurallara uyum sağladığı görülmüştür. Aksine ailede iletişim bozukluğu var ise ve çocuk kendini anne babasına karşı ifade edemiyorsa, anne baba çocuğu anlamıyorsa var olan kuralların hiçbir anlam ifade etmediği, aksine çocuğu yasaklanan şeylere karşı daha meyilli yaptığı da gözlenmiştir.”
Peki ama bu kurallar neye yarar hiç düşündük mü? Aslında kuralsız bir dünya yok. Ailede olduğu gibi trafikte, iş yerinde, okulda, sporda, oyunlarda bile kurallar karşımıza çıkar. Yaptığımız işi, bulunduğumuz ortamı kısacası hayatı belli bir düzene sokar kurallar. Ev içinde küçük yaşlardan itibaren, ileride alacağımız sorumlulukların bir nevi pilot çalışmasını yapar; hayatın daha ağır şartlarına hazırlarız kendimizi. Bugün babanın karşısında bacak bacak üstüne atmamayı öğrenir; yarın işyerinde müdürümüzün, askerde komutanın karşısında nasıl davranacağımızı daha kolay kestiririz.

KURALSIZLIK EVİ BÖCEK BASINCAYA KADAR GÜZELDİR

Kuralların neden gerekli olduğunu en iyi ailesinden uzakta okuyan ya da çalışanlar bilir. İlk günler, “Oh! Kurallardan kurtuldum, şöyle salarım kendimi biraz, istediğim gibi keyfime bakarım” tarzı yaklaşımlar; kaybettiği bir şeyi saatlerce arayıncaya veya evi böcek basıncaya kadar devam eder. Kuralsız bekar evlerinde birinci ayın sonunda gelen faturaların ardından olağanüstü kurul toplantısı yapılır. En az zayiatla yemek yapma, fazla su ve elektrik harcamadan bulaşık ve çamaşır yıkama formülleri vazgeçilmezleri olur çıkar öğrenci kısmının.
Belki de bu şekilde iş başa düşmeden anlamak lazım bazı mecburiyetlerin hikmetini. Ne var ki bize bazen kurallar sadece dikte ediliyor ve neye lazım olacağı açıklanmıyor diye düşünebiliriz. Bir de anne babamızın kuralların önemi konusunda aynı hassasiyetleri göstermemeleri, kendi kurallarını uygulamamaları veya birbirleri ile çelişmeleri de bizi etkiliyor olabilir.
Psikolog Dikçe, konulacak kurallarda anne babanın ya da evde yaşayan diğer aile büyüklerinin hemfikir olup aynı görüşü savunuyor olmalarının önemine vurgu yapıyor: “Uyumlu bir aile iletişimi için ev halkının ve gençlerin birbirlerinden beklentileri vardır. Bunların başında güven, sevgi, saygı ve yakın bir ebeveyn ilişkisi gelmektedir. Gençlerin bu beklentisini aile karşıladığı zaman evde var olan kuralları da o evin düzenini de benimsemiş olurlar. Önemli olan burada çocuğa anlatılmak istenenin çocuk tarafından anlaşılıp anlaşılmadığıdır. Yani var olan kuralın onun  iyiliği için olduğunu bilen çocuğun, anne babasına karşı davranışı daha farklı olacaktır. Daha anlayışlı, daha sevgili olacaktır. Hatta (yaşına göre) bu süreçte empati kurabilme yetisine de kavuşabilecektir.”
Büyüklerimize evde yardım ederken “İnsanların en hayırlısı, Allah için diğer insanlara en faydalı olandır.” (Beyhaki, Şuabu’l-İman, nr. 7658) hadisi şerifini;  kardeşimizi severken, ona iyi davranırken “Küçüğümüze şefkat, büyüğümüze saygı göstermeyen bizden değildir” (Buhari, Edebü’l-Müfred, nr. 353) ikazını hatırlamak, zorunluluklarımızı muhabbete çevirecektir. Kuralların bizim menfaatimiz için gerekli olduğunu anlayabilmek, bir çatı altında güzel geçinebilmek ve evlerimizi cennetten birer köşeye çevirebilmek duasıyla...

EVDE EN ÇOK KARŞILAŞILAN KURALLAR

• Erken yat, erken kalk.
• Kalkınca hayırlı sabahlar, yatarken iyi geceler dile.
• Elektriği, suyu, doğalgazı boşa sarf etme.
• TV ve bilgisayar karşısında saatlerini geçirme.
• Baban eve gelince ayağa kalk ve onu karşıla.
• Yemek öncesi ve sonrası ellerini yıka.
• Sofraya hep beraber otur.
• Misafirlere “Hoş geldiniz” de.
• Büyüklerin elini öp.
• Sofrayı hazırlamada ve ev işlerinde annene yardım et.
• Odanı düzenli tut, dağınık olma.
• Ödevlerini yap.
• Yemek seçme, abur cuburu abartma.
• Bakkaldan bir şey lazım olunca al gel.
• Kardeşine iyi davran, elindekileri paylaş.
Liste yapınca nasıl da birikti, yük oldu değil mi kurallar? Hayat zor arkadaşlar. Tamam, tamam! Öyle dedik diye acıların çocuğu moduna geçmeyin hemen. Yarın büyüyünce bu kuralları mumla arayacaksınız. Bunları söylüyorum çünkü gerçekçi olmak bunu gerektirir. :)
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın