Dozunda özgüven iyidir

DOZUNDA ÖZGÜVEN İYİDİR DOZU AŞARSAN SABIRLARI TAŞIRIRSIN

Haziran 2012 81.SAYI

Nurbahar AYDIN

Bizi yetiştiren anne babalarımız ve yakın çevremiz kendimize güvenimizin oluşması, toplum içinde saygın bir yerimizin olması için çırpınır dururlar. Sırf bu yüzden okul ve uyku dışında arta kalan 3-5 saatlik zamanımızı envai çeşit aktivitelerle doldururlar ki her alanda başarıyı yakalayabilelim. Silik ve sönük bir tip olmayalım.

Çevrenizden veya kendinizden bilirsiniz; ders bitimi etütlere kaldıktan sonra evde üstünü değiştirdiği gibi soluğu voleybol antrenmanında alan, sonunda akşam yorgun argın eve kendini zor atan bir sürü genç var. Bu da yetmezmiş gibi sabahın 4’ünde daha horozlar uykudayken yüzme dersine gidip gözünü kırpmadan deneme sınavlarına girenlerin sayısı da az değil. Bütün bu koşturmaca gençlerin daha başarılı, daha kendine güvenli, daha aktif, daha dinamik, daha zeki, daha…her şey olmaları için. Belki çıkış noktaları son derece iyimser, hayırlı, iyi niyetli ancak bu denli aşırı yüklenen gencin başarı ve özgüveninin yanı sıra egosunun da şişirilmesi çoğu zaman ciddi iletişim sorunlarına yol açıyor.

ÖZGÜVEN NEDEN GEREKLİ?

Özgüven kısaca, bireyin kendisinden memnun olması, kendisi ve çevresiyle barışık yaşaması demek. Hepimizin sosyal çevrede zorlanmadan diyaloğa geçebilmesi, kendini iyi ifade edebilmesi, iş ve özel yaşamında kaliteli bir çizgiyi yakalayabilmesi için belli ölçülerde özgüvene ihtiyacı var. Peki özgüven olmazsa neler olur? Mesela kişide aşağılık duygusu ortaya çıkabilir. Bu duygu genellikle evde, okulda veya işte yaşadığımız kimi olumsuz deneyimlerden sonra ortaya çıkar. Kendisini başarısız gören birey okulda arkadaşlarına, iş hayatında meslektaşlarına karşı küçük duruma düşme endişesiyle korku, ümitsizlik ve güvensizlik yaşayacaktır. “Ben beceriksizin tekiyim, benden zaten adam olmaz. Millet neler yapıyor, ben bir baltaya sap olamadım…” diye kendi kendine yüklenerek iyice kabuğuna çekilecek, hayatında hep başarısız olma korkusuyla geri planda kalmayı tercih edecektir. Halbuki hayatta kazanmanın da kaybetmenin de, yenmenin de yenilmenin de olabileceğini kabullenerek başarısızlığın bizim için bir deneyim olduğunu düşünmeli ve kendimizi daha ağır ithamlarla yargılamamalıyız. Zira doğru yere harcamamız gereken o gençlik enerjisini söndürmüş ve atıl duruma düşmüş oluruz.

Diğer yandan özgüven eksikliği olan bireylerde eleştirilere karşı hassasiyet de gözlemlenebiliyor. Kilolarıyla ilgili problemi olan bir genç kıza arkadaşı şöyle bir takılıverse: “Kızım sen de son günlerde amma kilo aldın. Biraz daha yersen patlayacaksın” dese, kızcağız herhalde sinirden ağlayacak duruma gelir. Ayrıca ciddi özgüven sorunu kendinden şüphe duyma, boyun eğme, aşırı uyum gösterme davranışları, yalnızlık hissi, sevilmediğini düşünme hatta depresyon geçirme gibi sonuçlar da doğurabilir.

Prof. Dr. Sefa Saygılı özgüvenin önemini vurgulayarak kişiye neler kazandırdığını şöyle sıralıyor: “Gençlerde özgüven çok önemlidir. Kişinin benliğini sevmesi ve saygı duyması ona çok şey kazandırır. İçi huzurlu olur. Kendinden emin ve kendine güvenen bir insandır. Daha sağlıklı karar verir, aldığı kararlardan sıkıntı çekmez. Kendisi için hayırlı ve faydalı olduğunu düşündüklerine ‘evet’, aksine ‘hayır’ diyebilir. Başkalarının onun hakkında ne düşündüğünü gözünde büyütmez. Daha olumlu bir insan olur. Geleceğinden daha ümitlidir. Kendisinin sevilmeye, saygı duyulmaya ve takdire değer biri olduğunu bilir. Kısacası kendine özgüven gençlerin mutlu ve huzurlu olması için şarttır.”

ÖZGÜVEN NEREYE KADAR?

Özgüvenin işe yaramadığı, yetmediği hatta zarar verdiği durumlar da vardır. Hani bazı insanlar vardır, iki takvim yaprağı arkasındaki dini bilgiyi ezberleyince kendisini hoca sanıp olur olmaz yerde fetva vermeye kalkar veya üniversiteyi yeni bitirmiştir ama iş hayatında seneler sonra gelmesi gereken noktaya hemen gelmek ister. Konuşmalarında başkalarını ezen, alay eden, küçük duruma düşüren ve fazla da dostu olmayan kişilerdir bunlar. Bu limitsiz özgüven sahibi zat-ı muhteremler hata yaptıklarını ve yenilgiyi kolay kolay kabul etmezler. Uyarı ve tavsiyelere kulak asmazlar.

Özgüveni boyunu aşmış, bulutlarda gezinen bu kişiler genelde hiçbir şeyle yetinmeyi, kanaat etmeyi bilmezler. Çünkü her şeyin en iyisine onlar layıktır. Peki özgüven sahibi olmakla ukalalık diye tanımlayacağımız bu tutumları nasıl ayırt etmeli? Prof. Dr. Sefa Saygılı kendine güvenle ukalalığı birbirine karıştırmamamız gerektiğini vurgulayarak bu iki kavramı ayırt etmemiz için önemli ipuçları veriyor:

“Özgüvenli insan mütevazı olmak zorundadır. Yani kendisini sevecek, iyi huylarını beğenecek fakat diğer insanlardan üstün görmeyecek, haddini ve sınırlarını bilecektir. Günümüzde maalesef gençler yüksek özgüvene sahip olması gerektiği inanışıyla yetiştirilmektedir. Bu yanlıştır. Kendisini her şeyin önünde tutması, büyük hayallerinin olması ve her şeyi yapabileceğine inanması doğru değildir. Ünlü, başarılı ve zengin olmayı beklemek yerine çevresine ve ailesine faydalı olan yüreği iyilikle dolu gençler olmaya gayret etmeleri gerekir.

Özgüvenle ukalalığın farklarına gelince: Özgüvenli genç hayır demesini bilir, bilmediği konuların da farkındadır. Ukala genç ise her işe ‘yapabilirim’ diye atlar. Nasihatten, tavsiyeden ve eleştiriden hoşlanmaz, rahatsız olur. Empati kurma yeteneğini kaybetmiştir. Bu yüzden romantiklik ve duygusal yakınlık azalmış, kendini hep öne çıkarmıştır. ‘Her şeyi elde edebilirim’ inancına sahiptir.

Şişirilmiş özgüven demek olan ukalalık başarıyı da getirmez, tüm hayallerini gerçekleştirebileceğine inanan bu gençler hayatın gerçekleriyle yüzleştiklerinde duvara çarpmış gibi olurlar. Bu yüzden depresyon geçirme oranları yüksektir. Ukala gençler rahmetin zahmetle, nimetin külfetle geleceğinin farkında değillerdir. Halbuki özgüvenli genç her güçlüğün çalışmakla, gayret göstermekle, alın teri dökmekle elde edilebileceğini bilir. Gençleri yetenek, beceri ve sınırlarının farkına varmaları konusunda uyarmak gerekir. Çok kitap okumaları, çevrede bilge olarak tanınmış zatları ziyaret etmeleri, hayatta başarı kadar başarısızlığın da olabildiğini bilmeleri tavsiye edilmelidir.”
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın