> Forum > ๑۩۞۩๑ Açık Öğretim & İlitam Dunyasi ๑۩۞۩๑ > İlitam Formu > Fıkıh Usulü > Fıkıh Usulü Özetleri > Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri
Sayfa: [1] 2 3   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri  (Okunma Sayısı 3739 defa)
09 Kasım 2018, 02:24:26
ilim dünyası dergisi
Dünyalılar
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 224


« : 09 Kasım 2018, 02:24:26 »



Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri


5. ÜNİTE KIYAS

1. KIYASIN TARİFİ:                                               Ennas Whatsap Grubu / ilimdunyasi.com

Kıyas kelimesi lügatta, bir şeyi bir başka şeyle ölçmek, takdir etmek ve iki şeyi birbirine eşitlemek gibi anlamlara gelmektedir.

Usul Alimlerinin ıstılahında kıyas;  “Kitap, Sünnet veya icmada hükmü bulunmayan meseleye, aralarındaki illet birliği sebebiyle, bu kaynaklardan birinde yer alan meselenin hükmünü vermektedir.

Tarifin açıklaması: Müctehid yeni bir mesele ile karşılaşmaktadır ve bu meselenin hükmünü Kuran ve Sünnett bulamamaktadır. Bu meseleyle ilgili yapılmış icma  da bulunmamaktadır. Müctehidde bu durumda yeni bir metod kullanmaktadır.”Bu metod genel manası ve muhtevası itibariyle –benzetme- işlemidir.Fıkıh usülcüleri bunun için”KIYAS” tabirini kullanmışlardır.

Kitap ,Sünnet ve icmayı araştırarak bu kaynaklarda yeni karşılaştığı meselenin benzerinin bulunup bulunmadığını tespit etmektedir.
Benzer bir mesele bulduğunda yeni meseleyi var olan meseleye kıyas ederek onun hükmüne tabi kılmktadır.

İki meselenin birbirine benzer olduğunu belirlemek için bunların ortak noktaları dikkate alınmaktadır ki, usulcüler bun “İLLET” adını vermektedirler.

Aynı illeti taşıyan iki mesele birbirine kıyas edilerek müşterek hükmü almaktadırlar.

Hükmü kitap ve sünnet nasslarıyla belirlenmiş ve kendisine kıyas yapılan meseleye “ASIL”veya “MAKISUN ALEYH”

Hükmü nasslarda belirlenmiş olan ve önceden var olan meseleye kıyas edilecek yeni meseleye “FER” VEYA “MAKİS”

Nasstaki hükmün konmasına sebep olan ve kıyasın kendisi esas alınarak yapıldığı ortak vasfa “İLLET”

Nassla sabit hükme “ASLIN HÜKMÜ”

Kıyasla tespit edilen hükme ise “FER’İN HÜKMÜ” adı verilir.

ŞİMDİ BUNU MİSALLERLE AÇIKLAYALIM:

1. Kuran’ı Kerimde alkollü içeceklerden biri olan”şarab(hamr)”ın içilmesinin haram olduğu bildirilmiştir.”Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar(putlar), şans okları ,birer şeytan işi pisliktir.Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz.Şeytan şarap ve kumar(yolu) ile aranızda düşmanlık ve kin sokmak , sizi Allahı anmaktan ve namazdan alıkoymak istiyor. Artık bunlardan vazgeçtiniz değil mi? MAİDE5/90-91

Bu ayet şarabin haram kıldığını açıklamakla birlikte, haramlığın hangi sebebe ve neye dayandığını da göstermektedir. Buna göre şarap içmek, insanların dini ve dünyası için bir kısım kötü sonuçlar meydana getirmektedir. Yani şarap içmenin kötü sonuçlar meydana getirmesine dayanılarak ve bu gibi durumlar dikkate alınarak şarap içmek haram kılınmıştır.

Ayette haram kılınan HAMR dır
Hamr Hanefilere göre ateşte kaynatılmadan üzüm suyundan elde edilen özel bir alkollü içkinin adıdır.

Diğer fakihlere göre ise HAMR ; ister üzüm suyundan , ister diğer maddelerden yapılan her türlü içkinin adıdır.  Fakihlerin çoğunluğuna göre sarhoş edici bütün maddelerin haramlığı bu ayetin lafzı ile sabittir. Hanefilere göre ayette özel olarak hamr zikredildiği için ayet, sarhoş edicilerin numunesi olarak onu haram kılmıştır. Bira viski  gibi diğer maddelerin haramlığını tespit etmek için onları HAMR a kıyas etmek gerekir.

BURADA:”hamr” ;asl veya makısun aleyh;

Bira ve viski gibi maddeler “fer” veya makis,

Sarhoş edicilik ,”illet “

Hamrın haram olması “aslın hükmü”

Bira ve viskinin haram olması ise , kıyas sonucunda elde edilen “ferin hükmü”dür.

SONUÇ OLARAK : Şarap(hamr) içmek hangi illet sebebiyle haram kılınmışsa aynı illet sebebiyle bira ve viski gibi içeceklerde haramdır.


2. Hz Peygamber şöyle buyurmuştur: “(Murisini öldüren) katil mirasçı olamaz” Bu hadise göre , öldüğünde kendisine mirasından pay düşecek kimseyi öldüren varis miras hakkından mahrum kalacaktır. Bu hükmün illeti, katilin haram bir fiili işleyerek  , kendisine menfaat sağlayacak bir hukuki neticeye vakti gelmeden ulaşmak istemesidir.  Bu sebeple o, bu kötü niyeti sebebiyle cezalandırılmaldır.Bu da onu mirastan mahrum bırakmakla olur.

BU MİSALDE: Varisin , murisini öldürmesi”asl” veya” makısun aleyh”

Musalehin(kendisi lehine vasiyet yapılan kimse) musisini öldürmesi  “fer”

Vaktinden önce- gayri meşru yoldan- bir hukuki neticeye ulaşmak için acele etmek “hükmün illeti”

Mirastan mahrum kalmak “aslın hükmü”

Vasiyetten mahrum bırakmak ise kıyas yoluyla elde edilen “fer’in hükmü”dür.

2. UNSURLARI:

İslam hukukunun bir delili olan kıyas’ın meydana gelmesi için bazı şartların bulunması gerekir ki bunlara “KIYASIN RÜKÜNLERİ” denilir.Kıyası meydana getiren 4 rükün şunlardır:

1.”ASL” (الاصل ): Hükmü nass veya icma tarafından belirlenmiş ve kendisine kıyas yapılacak esas meseledir. Buna “MAKISUN ALEYH”veya müşebbihun bih de denilir.

2. “FER” (الفرع ): : Hükmü nasslarda belirlenmiş olan ve önceden var olan meseleye kıyas edilecek yeni meselelerdir. Buna “MAKİS” veya müşebbeh denilir.

3. “ASLIN HÜKMÜ” (حكم الاصل ):  :Asıl mesele hakkında nassla sabit olan ve kıyas yoluyla fer’e de tatbik edilmek istenen hükümdür.

4. “İLLET” (العلة ):  :Nasstaki hükmün konmasına sebep olan ve kıyasın kendisi esas alınarak yapıldığı ortak vasıfdır. Belagattaki anlamıyla bun “vechu’ş –şebeh denilebilir.

Kıyas fer’a da tatbik edilmek istenen hüküm yani fer’in hükmü , kıyasın semeresi ve neticesidir. Dolayısıyla bu kıyasın şartları arasında sayılmamıştır.

3. ŞARTLARI:

Sahih bir kıyas işleminde bu rükünlerin tamamının bulunması gerekir. Fakat bunların bulunması ile de kıyas meydana gelmez. Bu rükünlerin de bazı şartları taşıması gerekir.  

BU ŞARTLAR;

a. ASLIN HÜKMÜ İLE İLGİLİ ŞARTLAR;                         Ennas Whatsap Grubu / ilimdunyasi.com

aa) Asl’ın hükmü , kitap veya sünnet ile sabit olmalıdır: Kitap ve sünnet ile sabit olan asl’a kıyas yapılabilceğinde ittifak vardır. İcma ile sabit olan asılda ise ihtilaf vardır.bazılarına göre icma ile sabit olan asla kıyas yapılabilir ; bazı usülcülere göre yapılamaz.

İcma ile sabit hükme kıyas yapılmaz diyenlerin delilleri şudur: Kıyas işlemi , aslın hükmünün vaz edilmesine sebep olan, illetin bilinmesine bağlıdır. Bu ise icma ile sabit hükümle mümkün değilidir.Çünkü illet  ancak seneden anlaşılabilir. Sened ise icma edilmiş hükümle birlikte zikredilmiştir.


İCMA İLE SABİ HÜKME KIYAS YAPILABİLİR DİYENLERİN DELİLLERİ ŞÖYLEDİR:

İcma da Kitap ve sünnet gibi şer’i hükmün kaynaklarından biridir. Onlarla sabit hükümlere kıyas yapılabildiği gibi , icma ile sabit hükme de kıyas yapılabilir. Çünkü icma ile sabit hükmnü senedi zikredilmemiş olsa bile başka metodlarla hükmün illeti tespit edilebilir.Mesela , “münasebe “ denilen hüküm ile hükmün tatbik edilebileceği mesele arasındaki uygunluk bağı ile hükmün illeti tespit edilebilir.Dolayısıyla bir hüküm üzerinde alimler icma etmişlerse, dayandıkları delil zikredilmemiş olsa bile, bu hükmün vazedilişinde dikkate alınan illet, “münasebe” yoluya tespit edilebilir.  

Burada şunu ifade etmek gerekir ki,  kıyas yoluyla sabit bir hükme yani fer’i hükme başka bir meselenin kıyas edilemeyeceği hususunda alimler ittifak etmişlerdir.Yani biranın haram olduğu şaraba kıyasla elde edilmişse , konyağın biraya kıyasla değil de doğrudan şaraba kıyasla elde edilebilir.

ab) Kıyasa esas kabul edilebilecek , aklın idrak edeceği bir illete sahip olmalıdır: Çünkü kıyasın esasını asıl hükmünün sahip olduğu illet teşkil etmektedir. İllet akılla kavranılan bir vasıf olmalıdır ki ona benzer meseleler kıyas edilebilsin. Buna göre asl’ın hükmünü akıl idrak edemiyorsa ona başka meseleler kıyas edilemez. Bir hükmün illetini akıl idrak edebiliyorsa bu gibi “ta’lili hüküm “ denilir. Aklın illetini idrak edemediği hükümlere ise “ta’abbudi hüküm” adı verilir.

Ta’abbudi hükümlere başkaları kıyas edilemez. Çünkü bunların niçin vaz edildiğini ancak Şari (Allah ve Resulu) bilir. Mükellef bunların vaz ediliş sebeplerini bilemediği için sadece emredildiği gibi yapmakla yükümlüdür.Bu  gibi hükümler  dinin aslını oluşturan  inanç, ibadet, ahlak hükümleridir.

Beş vakit namazın rekatları, zekata tabi malların  nisap miktarı, Kabe ‘de tavafın yedi defa yapılması, mestin altına değil de üstüne meshedilmesi gibi hükümler bu hükümlerdendir.

ac)  Aslın hükmü sadece asla yani hakkında hüküm sabit olan meseleye mahsus olmamalıdır: Aslın hükmü sadece asla mahsus olursa bu durumda aslın illetine “kasır illetli” yani başka hükme sirayet edemeyen ve sadece kendi hükmü için geçerli olan illet denilir.

Şayet aslın hükmü başka hükümlere de tatbik edilecek şekilde ise buna “illet-i müte’addiye” adı verilir. Bu tür illetler başka meselelere de tatbik edilebilir. İşte sahih bir kıyas içinde illetin müte’addi olması gerekir. Şeri bir delile aykırı olan kıyas ise geçerli değildir.Mesela Ümmet için geçerli olmayan ve sadece Hz Peygamber’in şahsına mahsus bazı hükümler vardır. Bir kadının kendi rızası ile mehir istemeden Peygamber’le evlenmeyi kabul etmesi durumunda mehirsiz nikahının geçerli olması böyle bir hükümdür. Sadece Peygambere mahsus olan bu hükmü başkaları için kıyas yoluyla tatbik etmek doğru değildir.

b. FER İLE İLGİLİ  ŞARTLAR:

ba) Fer hakkında nasslarda veya icmada müstakil bir hüküm bulunmamalıdır: Çünkü bu durumda kıyasa gerek kalmaz. O hükümle doğrudan amel edilir. Usulcüler arasında kabul görmüş bir prensibe göre,”Hakkında nass bulunan konuda ic...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
« Son Düzenleme: 21 Aralık 2018, 02:55:56 Gönderen: ღ۩Ennas۩ღ »
Kayıtlı
Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri
« Posted on: 29 Mart 2024, 14:47:21 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri rüya tabiri,Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri mekke canlı, Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri kabe canlı yayın, Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri Üç boyutlu kuran oku Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri kuran ı kerim, Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri peygamber kıssaları,Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleri ilitam ders soruları, Fıkıh Usulü 5. Ünite Özetleriönlisans arapça,
Logged
09 Kasım 2018, 07:42:30
Mustafa Ebubekir

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 6


« Yanıtla #1 : 09 Kasım 2018, 07:42:30 »

güzel bir çalışma olmuş sağolun

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
09 Kasım 2018, 08:49:28
Zeynep Zehra
Dost Üye
*****
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 243


« Yanıtla #2 : 09 Kasım 2018, 08:49:28 »

Allah razı olsun.gayet ayrıntılı ve açıklayıcı bir özet olmuş.Hocayı dinledikten sonra bu notlar da okunursa konu anlaşılmış olacaktır ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
09 Kasım 2018, 11:58:25
Büşra Özen Köu
Dost Üye
*****
Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 26


« Yanıtla #3 : 09 Kasım 2018, 11:58:25 »

Allah razı olsun paylaşımlarınız için
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
10 Kasım 2018, 00:42:23
zeynep limon koü

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 4


« Yanıtla #4 : 10 Kasım 2018, 00:42:23 »

ALLAH RAZI OLSUN .ÇOK SAGOLUN.EMEGINIZE SAGLIK
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı
Sayfa: [1] 2 3   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes