Hz. Bera bin Azıb

Hz. Bera' Bin Azıb (r.anh)

Ensar'dan olan bir sahabedir. Babası Âzib olup Hâriseoğulları'ndandır. Künyesi Ebu Ammare'dir. Nesebi, Berâ' b. Âzib b. Adiy b. Ceşm b. Mecdia b. Harise b. Haris b. Hazrec b. Amr b. Mâlik b. Evs'tir.

Hicret'ten önce müslüman oldu. Uhud savaşından itibaren bütün gazalarda bulundu. Sıffın'de Hz. Ali tarafında yer aldı. Rasûlullah'ın ashabından Medine'ye ilk gelenler Mus'ab b. Ümeyr ile İbni Ummi Mektum'du. Bu zatlar Berâ'nın da bulunduğu Medineliler'e Kur'an okuyorlardı. Rasûlüllah (sav)'ın bir gazvesine katıldı. Veda haccından önce Berâ, Hz. Hâlid b. Velid ile birlikte Yemen'e gitti. Daha sonra oraya gönderilen Hz. Ali (R.a.) ile geri döndü. Hz. Ali'nin hilafeti sırasında Kûfe'de bulunuyordu. Hicret'in yetmişüçüncü yılında orada vefat etti. Muhammed b. Mâlik, onun parmağında altın yüzük taşıdığını naklederek onunla olan konuşmasını anlatır:

"Herkes itiraz ederek niçin altın yüzük taktığını sorduklarında Berâ1 cevaben Bir gün Rasûlüllah (sav) ganimet dağıtırken elindeki altın yüzüğü bana verip,

"Âl bunu, Cenâb-ı Hak ile Rasûlü'nün sana taktığı bu yüzüğü parmağında taşı" buyurdular. Şimdi siz ne diye bana Rasûlüllah (sav)'ın parmağıına taktığı bu yüzüğü çıkar diyorsunuz?" dedi.

Berâ b. Âzib (R.a.)'in rivayetine rağmen, İslâm alimleri erkekler için altın yüzük takmanın haram olduğuna kail oldular. Yine erkek ve kadın için altın ve gümüş; kaplarda, yazı, süs vasıtalarında kullanmak mezheb imamlarının ittifakı ile caiz değildir. Meselâ; altın ve gümüş kaplarda yemek, içmek, abdest almak, kokulanmak caiz olmadığı gibi, altın ve gümüş saatleri, kalemleri, büro malzemelerini kullanmak da caiz değildir. Evleri ve koltuk takımları gibi eşyayı altın veya gümüşle süsleme de caiz olmaz. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

“Altın ve gümüş kaplardan içmeyiniz, bunlarda yemek yemeyiniz. Şüphesiz bunlar dünyada müşriklere, âhirette de size aittir.”[87]

“Gümüş kaptan içen kimse, ancak karnına cehennem ateşini yudumlamış olur.”[88]

Şâfıî ve Hanbelîlere göre ise, bu kapları mücerred edinmek de meşru görülmemiştir. Çünkü edinme bunları kullanmaya sebep olur. Ancak zaruret veya ihtiyaç sebebiyle bazı âlet ve edevatı altın veya gümüşle kaplamak, yaldızlamak, diş tedavisinde kullanmak caizdir.[89] İpekli giymek, altın yüzük takmak erkeklere caiz görülmemiştir. Rasûlüllah (sav):

"Altm ve ipek ümmetimin kadınları için helâl, erkekleri için ise haramdır" buyurur. [90] Hz. Ali, Hz. Peygamber (sav)'in altın yüzük takmayı yasakladığını [91] İbn Abbas ise Rasûlüllah'ın bir adamın elinde altın yüzük gördüğünü, bunu çıkardıktan sonra;

"Sizden biriniz elinde ateşten bir parçayı taşımak istiyor" buyurduğunu nakleder.[92] İslâm uleması, Berâ b. Âzib (R.a.)'den gelen rivayeti şöyle değerlendirmiştir: Altm yüzük kullanmanın haramlığına kail olan fukahâ bu Berâ b. Âzib (R.a.)'den gelen hadise karşı iki türlü cevap veriyorlar:

1) Mubah olan nass ile haram olan nass tearuz ettiğinde haramın tercih edilmesi bir asıldır.

2) Rivayet olunan Berâ b. Âzib vakıası, altın yüzük kullanmanın haram edilmezden evvel cereyan etmiş bir hadisedir. Fakat ikinci cevab, birinci kadar kuvvetli değildir. Çünkü Berâ Hazretlerinin parmağmdaki altın yüzük çok görülerek kendisinden bunun niçin kullanıldığının sorulması bunun kable tahrim/haram olunmadan önce değil belki haram olmasından sonra cereyan etmiş bir .hadise olduğuna delalet eder. Birinci cevap ise kuvvetlidir. [93] Yani İslâm'da erkeklerin altın yüzük kullanmaları haramdır. Sahabelerin kendi arkadaşları Berâ b. Âzib (R.a.)'i sorgulamalarının sebebi de, İslâm'da erkeklerin altın yüzük takmalarının haram olmasıdır.

Berâ b. Âzib (R.a.), Resûl-i Ekrem (sav) ile birlikte 15 sefere iştirak etmek şerefine nail olmuştur. [94] Onun hayatı cihad etmekle geçmiştir. O, ashâb-ı kiram'ın faziletlilerindendir. Rasûlüllah (sav)'in hadis-i şeriflerini neşr ve tamime gayret ederdi. Berâ b. Âzib (R.a.), Hz. Peygamber'den 305 hadîs rivayet etmiştir. Bunlardan yirmiikisi Buhârî ile Müslim tarafından rivayet edilip muttefekun aleyhtir;

Berâ b. Âzib (R.a.), Rasûlüllah (sav)'in hadislerini dikkat ve titizlikle rivayet edenlerdendi. Kendisi Rasûlüllah (sav)'den rivayet ettiği hadisleri dikkatle tetkik ederdi. Bir gün Resûl-i Ekrem (sav)'den şu duayı öğrenmişdi. Rasûlüllah (sav) ona:

"Gece yatacağın zaman abdest al, sağ tarafına yat ve şu duayı oku" buyurmuş, ondan sonra duayı da talim etmişdi. Duâ şudur:

"Ya Rabbi! Bütün mukadderatımı sana teslim etmiş, bütün işlerimi senin kudretine bırakmış, varlığımı sana dayamış, bunu sana muhabbetim ve senden korkum yüzünden yapmış bulunuyorum. Ya Rabbi! Senin indirdiğin kitaba inandım ve gönderdiğin Peygambere İman ettim.” [95] Hz.Berâ b. Azim (R.a.) bu duayı Rasûlüllah (sav)'den dinledikten sonra onu tekrar etmiş, yalnız duanın sonundaki Nebi yerine Rasûl kelimesini kullanmış. Rasûlüllah (sav) de ona Rasûl yerine Nebî kelimesini tekrar ettirmiştir. Hz. Berâ b. Âzib (R.a.)'in Rasûlüllah (sav)'in hadislerini rivayet etme hususunda ne kadar ihtiyatlı ve dikkatli davrandığını onun şu beyanatından anlamak mümkündür. Hz. Berâ der ki:

Biz bütün hadis-i şerifleri Rasûlüllah (sav)'den duyardık. Bazan arkadaşlarımız bize onun hadislerini naklederlerdi. Çünkü bazan bu sıralarda biz hayvanlara çobanlık ederdik. [96] Onun için Hz. Berâ (R.a.), Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Ali, Hz. Bilâl ve Hz. Âzib Allah hepsinden razı olsun hadis rivayet etmiştir. Tabiin neslinden Berâ b. Âzib (R.a.)'a öğrencilik eden bir çok kimse vardır. Onun meclisinde yalnız hadis-i şerifler irad olunmaz, bundan başka Kur'an ayetleri, fıkıh meseleleri de mevzubahis olurdu. Bir gün Hz. "Berâ b. Âzib (R.a.) meclisinde;

"Ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayınız” [97] ayeti kerimesi mevzu bahis olunmuştu.

Mecliste bulunanlardan bir zat, şu suali sordu:

“Müşriklere hamle eden bir adam kendisini tehlikeye atmış olur mu?" Hz. Berâ b. Azib (R.a.) cevab verdi:

“Hayır, biz Allah yolunda cihad etmekle memuruz. Fakat ellerimizle kendimizi tehlikeye atmaktan maksad, para hapsetmek hususunda tehlikeye atılmaktır.” [98] Berâ b. Âzib (R.a.)'ın ahlâk ve âdatına hakim olan esas sünnete ittiba idi. Rasûlüllah (sav)'in yaşantısına özel bir önem veriyordu. Çocuklarına da aynı duyguları aşılamaya çalışıyordu. Berâ b. Azib'in oğlu Yezid naklediyor:

"Bir gün babam bizi topladı, geliniz oğullarım, size Rasûlüllah (sav) nasıl abdest alırdı, onu göstereyim, dedi. Çünkü sizinle bundan sonra ne kadar kalacağımı bilemiyorum"

Hz. Berâ b. Azim (R.a.), bütün oğullarını topladıktan sonra su getirtmiş, abdest almış ve çocuklarına:

“İşte Rasûlüllah (sav) böyle abdest alırdı. Rasûl-i Ekrem, abdest aldıktan sonra hanesine girmiş, namaz kılmış sonra mescide çıkmış, namazın kılınmasını emretmişti Ezan okunmuş, öğle namazını kılmıştık. Hatırımda kaldığına göre, Rasûlüllah (sav) Yasin suresinden âyetler okumuşlardı. Daha sonra bize ikindi, akşam, yatsı namazını kıldırmışlardı. İşte Rasûlüllah (sav) böyle abdest alır, böyle namaz kılardı.” [99] Görüldüğü gibi, Ashâb-ı Kiram, aile içinde sünnet muallimidir. Dolayısıyla sahabelerin yolunda gidenler, Rasûlüllah (sav) 'in sünnetini ve siretini tatbikaîlı olarak çocuklarına öğretmeye çalışan sünnet muallimleridir. Çocuklarını Rasûlüllah (sav)'in siret ve sünneti ile tanıştırmayan ve onlara öğretmeyenler, Ashâb-ı Kirâm'ın yolundan ayrılanlardır.

[87] Buharı, Eşribe, 28; Ekime, 29; Libâs 27; Müslim, libâs, 4, 5

[88] Buharı, Eşribe, 27; İbn Mâce, Eşribe,17; Mâlik, el-Muvatta', Sifatü'n-Nebî, 11; İbnü'l-Esîr, en-Nihâye, 1, 255

[89] bk. İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, VIII, 81, 82; el Meydânı, el-Lübâb, 1V,159 vd; İbn Kudâme, el-Muğnî, 1, 75, 78; eş-Şirâzî, el-muhezzeb, I, II vd; ez-Zühaylî, el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edületüh, Dımaşk 1405/1985, III, 506 vd

[90] Buhârî, libâs, 38, Cenâiz, 2, Hibbe, 28; Nesâî, Zînet, 40, Tatbik, 7; İbn Mâce, libâs, 19

[91] Ebû Dâvud, libâs, 8, Hâtem, 3; Tirmizî, Salât, 80, Libâs,l2

[92] ez-Zeylaî, Nasbü'r-Râye, IV, 225, 235

[93] Sahih-i Buharî Muhtasarı Tecrid-i Sarih tercemesi/Zebidî/Ter ve Şerh: Kâmil Miras: 4/287-288, Ankara/1980

[94] El- Müsned/Ahmed b. Hanbel: 4/292.

[95] El-Müsned/Ahmed b. Hanbel: 4/293.

[96] El-Müsned/Ahmed b. Hanbel: 4/283.

[97] Bakara: 2/195.

[98] El-Müsned/Ahmed b. Hanbel: 4/303.

[99] El-Müsned/Ahmed b. Hanbel: 4/288.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın