Soru: Dış ülkelerden peynir ithal ediliyor. Bu peynirlere domuz yavrularının mayası katıldığı söyleniyor. Bunlara karşı tavrımız ne olmalıdır. "Başkalaşım" var diye yiyebilir miyiz?

Cevap: İslâm ümmeti domuz etinin her parçasının haram ol­duğunda ittifak etmiştir. [663] Dolayısı ile domuzdan birşeyîn karıştığı bilinen hiçbir şey yenmez, ya da içilmez. Ancak pis olma­yan kimyevî maddelerden elde edilen, ya da ehli kitabın (Yahudi ve Hristiyanların) boğazladiğ eti yenen hayvan yavrularının kur­saklarından yapılan maya ile mayaladıkları eti yenen hayvan sütü­nün peyniri yenebilir. Hatta Hz. Ömer'e ölmüş hayvan (meyte) kursağı mayası katılarak yapılan peynirin durumunu sordukların­da:

"Siz Bismillah deyip yiyin" demiştir. [664] Aynı kaynakta vak­tiyle müslümanların, mecûsilerin yaptığı peynirleri de yedikleri anlaşılıyor. Ebu Hanife de ölü (meyte) yavrunun mayasının temiz olduğu kanaatindedir, ancak Şafiî "Meyte (ölü hayvan) size ha­ram kılındı" [665] âyetinin şümulüne bakarak bu tür mayaların pis olduğunu söyler. [666]

Gerçi; Rasulûllah Efendimizin (sav) ve ardından gelen müslümanların Acem diyarından gelen peynirleri yedikleri, halbuki mecusî olan bu acemlerin kestiklerinin meyte (ölü) olduğu, buna rağmen ilk müslümanların yedikleri peynirlerin mayasının boğaz­lanmış ya da meyte olan hayvan kursağından kurutulduğuna aldırmadıkları rivayeti vardır. [667] Ancak bu iki şekilde izah edil­miştir. Bir; Peynir yapılan süte katılan kursak mayası, peynire oranla çok azdır. Bu kadar az bir pislik ise "çok sıvı" içerisinde bağışlanmıştır. Ya da bu İslâm'ın ilk yıllarında olan bir durumdur. Yoksa sahabenin, Acem Diyarından gelen peynirleri yediklerini kimse söyleyemez. Çünkü peynir Arapların gıda maddelerinden değildi. Müslümanlar Acem beldelerini fetihle bunu öğrendiler. Binaenaleyh, Rasulûllah'ın (sav) ve sahabenin değil acemlerden gelen ve onların boğazladıkları hayvanların mayalarıyla yapılmış peynirleri yediklerini, herhangi bir peynir yediklerini dahi söyle­yemeyiz. [668]

Hatta Ebu Ömer: "Putperestlerin, mecusilerin ve diğer kitap­sızlarıın boğazladıkları dışındaki yemekleri yenir. Peynir şer'i bo­ğazlamaya ihtiyaç duyulur, çünkü o kursaktan yapılan maya ile mayalanır" der. [669]

Keza bir başka rivayette de Hz. Ömer; ehli kitabın yaptığın­dan başka peynirlerin yenmemesini, çünkü peynirin kuzu kursağıyla mayalandığını, onun da ancak ehli kitabın ya da müslümanın kesmesiyle temiz olacağını, başkası keserse pis sayılacağını söy­ler. [670]

Netice olarak:

1- Domuz mayasından olduğu bilinen peynir yenmez.

2- Yahudi ve Hıristiyanların dinlerine uygun olarak boğazladıkları eti yenen hayvan kursaklanyla, ya da pis olmayan kimya­sal maddelerle mayalanan peynirler yenebilir. [671] Ancak özellik­le gıda konusunda müslümanlar titiz davranmalı ve başkalarına bağımlı olmamalıdırlar. İç âlemleri (letaifleri) ancak bu sayede duyarlı olabilir.

3- Eti yenen hayvanların meytelerinden (boğazlanmadan ölenlerinden) alınan maya ile yapılan peynirler de İmam Azam'a göre temizdir, İmam Şafiî'ye göre ise pistir.

4- İçerisine çözücü olarak alkol katılan sun'i peynir mayaları da şuruplar hükmünde olduğundan Hanefîlere göre (Allah'u a'lem) kullanılabilirler. Tâ müslümanlar bunun alternatifini bulun­caya dek. [672]


[663] İbnü'l-Arabî, Ahkâm, 1/54

[664] İbn Kudâme, el-Muğnî, VIII/6 1 2; Kat'acî, Mevsû'atü-fıkhı Ömer, 616.

[665] K. Bakara: 2/173.

[666] Her iki görüş için bkz, Kurtubî, 1/220

[667] bkz., Kurtubî, 1/221.

[668] agk. Kurtubî böyle diyor ama İbnü'l-Kayyim Rasûlullah'a (sav) Tebük'te peynir takdim edildiğini, onun da bir bıçak isteyip besmele ile kesip yediğini kay­deder. (Zâdü'l-Me'ad, lV/296. Terc V/28.) Sahabenin de Irak ve Şam'da yedik­lerini söyler.(agk)

[669] agk.

[670] Kal'ad, agk. (Beyhakî, Sünen, X/6; Nevevî, Mecmu, IX/96'dan)

[671] İbn Abbas'ın görüşü de budur, bkz., Kal'acı, Mevsûatü fıkhı A. b. Abbas, 1/306 (Abdürrezzak, lV/541; Nevevî, Mecmu, IX/70'ten)

[672] Doç. Dr. Faruk Beşer, Fetvalarla Çağdaş Hayat, Nün Yayıncılık, İstanbul 1997: 257-259.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

    Maalesef bu konu bizim de gündemimizde..Buralarda peynir konusunda dikkatli davranmaya çalışıyoruz..çünkü mayasından emin olamıyoruz..Türkiyeden gelen peynirler de akıl almayacak kadar pahalı..Burada mahrum kalmak,Ahirette nasibimizi ziyadeleştirir,inşaallah..
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın