Kuş satışı

33- Kuş Satışı

Soru: Evlerde kuş beslenmesi ya da ticaretinin yapılması caiz midir?

Cevap: Bu mes'elenin iki yönü vardır:

1- Eti yenen ya da avcılık gibi başka meşru bir gaye ile kullanılan bir kuşun evde beslenmesi ve alım-satımı helâldir. Çünkü "yeryüzündeki her şey insanlar için yaratılmıştır." [850]

2- Bir süs unsuru olarak evde kuş beslemek ve böyle bir kuşun ticaretini yapmak. Bunun caiz olmadığına dair de bir şey yoktur. Hatta Enes b. Malik'in rivayetine göre:

"Rasulüllah (sav) onun Ebu Umeyr denilen kardeşini gördüğünde:

Ebu Umeyr! Ne yaptı Nuğayr? diye latife ederdi". [851] Nuğayr, serçe büyüklüğünde bir kuşun adıdır. Enes'in kardeşinin böyle bîr kuşu varmış ve onunla eğlenirmiş.

Bu hadisi şerhedenler, hadisten çıkarılan hükümler arasında, "çocukların serçe ile oynamasına müsade etmek caizdir" diye zikrederler. [852] Fıkıh kitaplarımızdaki ibarelerden de serçe gibi kuşların satın alınabileceği (satılabileceği) ve mal sayılabilecekleri anlaşılıyor. [853] Ancak sırf bir süs unsuru olarak ve göz zevkini tatmin için, hayvan dahi olsa bir can sahibini ömür boyu hapse mahkûm etmenin, İslâm'ın ciddiyetiyle ve acıma duygusuyla bağdaşmayacağı da açıktır. Bunda fıtrata müdahale de vardır. İstediği gibi gezîp-tozma ve çiftleşme kuşun da hakkıdır. Kendi ekstra zevkleri için başkasının tabiî zevklerine engel olma egoistçe, belki de sadistçe bir davranış olur. Sözü edilen hadisten hüküm çıkarırken "çocukların oynamasına müsade edilmiştir" demeleri, bunun çocukça bir zevk olduğunu gösteriyor olmalıdır. Her haram olmayan şeyin yapılması güzel demek değildir. Bu tür kuş alım-satımı ile uğraşanların işlerini değiştirmeleri uygun bir davranış olur kanaatindeyiz. (Allah'u a'lem) Akvaryum balıkları için de aynı şeyler söylenir. Ebu Yusuf un av hakkında:

"Oyun ve eğlence için olursa hayrı yoktur. Mekruh (haram) olduğu görüşündeyim" [854] demesi de söylediklerimizi doğrular mahiyettedir. [855]

[850] K. Bakara: 2/29.

[851] Buharî, Edep, 81. 112; Müslim Terceme ve Şerhi, lX/545

[852] bk, Davudoğlu, Sahihi Müslim Terceme ve Şerhi, IX/545

[853] bk, Fetavay-ı Hindiyye, V/364

[854] bk, İbn Abidin, VI/462

[855] Doç. Dr. Faruk Beşer, Fetvalarla Çağdaş Hayat, Nün Yayıncılık, İstanbul 1997: 323-324.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın