Soru: Bir günlük gazetenin vermiş olduğu takvim yap­rağında, dilencilere para verilmemesi gerekir, diye yazılı. Ne yapmalıyız?

Cevap: Hangi yaprağında yazıldığını belirtmediğiniz için ora­da verilen hükmü bütünlüğü içerisinde bilemiyoruz. Ancak ko­nuyu özetlersek şöyle diyebiliriz:

1- Öncelikle dilenme İslâm nazarında çok kötü bîr kazanç yo­ludur. Rasûlüllah Efendimiz (sav):

"Kişi ister, ister., nihayet kıya­met gününe yüzünde bir parçacık et yokken gelir",

"İhtiyacı yokken dilenen, ateş topluyor demektir" [804] buyururlar. Kur'ân-ı Kerim; iffetlerinden ötürü ihtiyaçsız sanılan, insanlardan ısrarla istemeyen fukarayı över ve verilecek olanların onlar ol­duğunu bildirir. [805] Dilenmenin kötülüğü konusunda ayrıca çok ve açık hadisler mevcuttur. [806]

2- Ancak bazı Kur'ân ayetlerine, Rasûlüllah (sav)'ın fiiline ve sözlerine baktığımızda dilenene verilmemesini ve onun reddedil­mesini değil, aksinin olması gerektiğini görürüz:

Kur'ân'da iyiliğe (birre) ulaşma yolları sayılırken, akraba, yetimler, miskinler ve yolda kalmışlarla beraber dilenenlere de malı gönül hoşnutluğu ile vermekten söz edilir. [807] Aynı ayette arkasından zekât da zikredildiğine göre, onlara verilen zekâtın dışında bir verme ola­caktır. Ayrıca iki ayette daha takva ehli ve cennet ikramına lâyık insanların özellikleri sayılırken "onlar ki, mallarında dilencinin ve mahrumun bir hakkı vardır" ifadesi kullanılır. [808] Demek ki, hakikaten mahrum olana da, mahrum olup olmadığı bilinmeyen dilenciye de vermek gerekir.

Ayrıca Kur'ân'da: "İsteyeni (dilenciyi) de azarlama" diye bir ayet daha vardır. [809] Gerçi bunu "dilenen" değil de "soran", yani dini öğrenmek için soru soran şeklinde anlayanlar da ol­muştur. [810]

Ama ilk akla gelen mânâ dilenendir ve bunda diğer mânâ bu­lunsa dahi dilenci mânâsını da içermediğine dair hiçbir işaret yoktur.

3- Rasûlüllah Efendimiz fiili hayatı boyunca kendisinden kibar­ca isteyenlere verdiği gibi, kabaca isteyenleri de boş çevirmemiş ve "bunlar ya çirkin sözlerle benden mal istemek ya da beni cimri göstermek arasında beni muhayyer bıraktılar. Ben cimri değilim" buyurarak onlara da vermiştir. [811]

4- Efendimizin sözlerinden anlaşılan da budur:

"Sizden biriniz (kendisinden) dileneni boş çevirmesin ve istediğinde vermemezlik etmesin, hatta kolunda iki altın bilezik görse dahi" [812],

"Eğer miskin (dilenciler) yalan söylemiyor olsalardı, onları boş çeviren iflah olmazdı" [813]

"Dilenciyi az (da olsa) bir şeyle ya da güzellikle geri çevirin. Çünkü insan ve cin olmayan (melek) si­ze uğrayıp Allah (cc)'ın bahşettiği nimetler konusunda nasıl dav­randığınıza bakıyor olabilirler" [814]

"Kimden Allah (cc) için diye istenir de verirse ona yetmiş hasene yazılır" [815]

"Allah (cc) için, deyip dilenen mel'undur, Allah (cc) için diyerek dileneni boş çeviren de melundur, yeterki bir kötülük istemiş olmasın", "Allah (cc) için diye, sadece cennet istenir" [816]

Bu hadislerin sıhhat derecelerini tek tek araştırmış değiliz. Ancak çok ve aynı anlamda oluşları aksi yönde de bir hadisin bulunmayışı dilencile­re de vermenin uygun olduğunu gösterir.

5- İbrahim b. Edhem:

"Dilenciler ne iyi adamlardır; ahirete bi­zim için azık taşıyorlar" dermiş. İbrahim en-Nehaî de:

"Dilenci ahiretin postacısıdır. Kapınıza kadar gelir ve yakınlarınıza bir şey göndermek istiyor musunuz? Diye sorar" dermiş. [817]

6- Ancak kişi yollarda oturup herkese el uzatanlara birşey vermek zorunda değildir. Bizzat kendisinden dilenen olur ve "Allah (cc) için, Allah (cc) rızası için" diye dilenirse ona az da ol­sa mutlaka bir şey vermeli ve öyle diyerek dilenmesinin çok kö­tü olduğunu ona uygun bir dille anlatmalıdır. Cami içlerinde dile­nenlere ise bir şey vermemesi -Allah'u a'lem- daha uygun olur. Çünkü böylece bir, bidatin önüne geçmiş olur. İhtiyacı olmadığı halde dilenmeyi bir meslek haline getirdiğini bildiği kişilere de -bizzat kendisinden istemedikçe- vermemesi daha uygundur. Ama her halükârda dilenciyi azarlamamak bir Allah emridir. Di­lenciye hem verip, hem de onu inciten bir davranışta bulunmaktansa güzel bir sözle onu savmak da Allah (cc) emridir. [818]


[804] el-Hindî, VI/495; İbn Hacer, Buluğ'l-Meram, (Şerhi) 11/l44

[805] K. Bakara: 2/273.

[806] bk.,el-Hindî,agk

[807] K. Bakara: 2/177.

[808] bk. K. Zâriyât: 51/19; Me'âric: 70/25.

[809] K. Duhâ, 10.

[810] bk, Kurtubî, XX/10I.

[811] bk., Müslim, Zekât, 127 (Davudoglu, V/479 vd).

[812] Kurtubî, XX/I01

[813] el-Hindî, VI/362

[814] Kurtubî, agek.; Benzer hadis için bk., el-Hindî, VI/390.

[815] el-Hindî, VI/36I

[816] el-Hindî, Vl/502-503.

[817] Kurtubî, XX/101

[818] bk., K. Bakara: 2/263. Doç. Dr. Faruk Beşer, Fetvalarla Çağdaş Hayat, Nün Yayıncılık, İstanbul 1997: 309-311.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Rasûlüllah Efendimiz fiili hayatı boyunca kendisinden kibar­ca isteyenlere verdiği gibi, kabaca isteyenleri de boş çevirmemiş ve "bunlar ya çirkin sözlerle benden mal istemek ya da beni cimri göstermek arasında beni muhayyer bıraktılar. Ben cimri değilim" buyurarak onlara da vermiştir.


İbrahim b. Edhem:

"Dilenciler ne iyi adamlardır; ahirete bi­zim için azık taşıyorlar" dermiş. İbrahim en-Nehaî de:

"Dilenci ahiretin postacısıdır. Kapınıza kadar gelir ve yakınlarınıza bir şey göndermek istiyor musunuz? Diye sorar" dermiş.


Esselamu aleykum kardesim ; önemli konu daha iyi kavramis olduk ne sekilde davranacagimizi Rabbim (c.c.) razi olsun..Selametle.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Aleykumselam.Peygamber efendimiz dilenmenin dinen uygun olmadigini ve kiyamet gününde yuzunde et parcasi olmadan dirilecegini vurgulamıştir.Bizlerde dilencilere para vermeyip onalri daha korusune tesvik etmemeliyiz.Rabbim razi olsun bilgilerden kardesim....
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın