Az bir paha

ac- "Az Bir Paha" (Semen-i Katıl)

Âyetteki "az bir paha ile satmayın" ifadesinin mefhum-u muhalifi düşünülürse, "çok paha ile satın" anlamı çıkar. Ancak Kur'ân naslarının "mefhum-u muhalifinin" alınamayacağını, başta Hanefîler olmak üzere, birçok İslâm hukukçusu söylemiştir. Ayrıca tefsirciler de bunu şu şekilde açıklamışlardır:

1- "Âyetlerimizi az bir paha ile değişmeyin" ifadesinin anlamı, açıklama, izah etme ve faydalı ilmi gizlemeyip, insanlara yayma karşılığında birşey almayın, demektir. Nitekim Ebû Davud'un Sünen'inde Ebû Hureyre'den nakledilen bir hadîs-i şerîfte şöyle denir:

"Rasûlüllah (sav) şöyle buyurdu:

“Her kim Allah'ın rızası için öğrenilmesi gereken bir İlmi, sadece bir dünya metaı elde etmek için öğrenirse, Kıyamet Günü'nde Cennet'in kokusunu duyamaz." [123]

2- Allah'ın bunu "semen-i kaltl" diye isimlendirmesi, bu karşılıkların ya aslında az olduklarından, ya da verdikleri zarara oranla az olduklarındandır. [124]

3- Hasan el-Basrî'ye âyetteki "semenen kalîlen"in mânâsını sordular da, "Semen-i kalîl, herşeyiyle beraber dünyadan ibarettir" dedi. [125]

4- Sa’id b. Cübeyr:

"Âyetlerimizi semen-i kalîl ile değişmeyin" mealindeki âyet-i kerîmede geçen "âyât"tan maksat, Allah'ın onlara indirdiği kitabıdır. "Semen-i kalîl" ise, dünya ve lezzetlerinden ibarettir" demiştir. [126]

5- Ebu'l-Âliye, "Âyetlerimizi semen-i kalîl ile değişmeyin" mealindeki âyet-i kerîme için, "yani karşılığında ücret almayın, demektir" demiştir. [127]

6- Diğer bir âyet-i kerîmede:

"Allah'ın indirdiği kitaptan (Peygamberin vasıflarına dair) birşeyi gizleyip de onla az bir pahayı (âdî bir menfaati) satın alanlar (yok mu?) onlar karınlarına ateşten başka (birşey) yemiş olamazlar" buyurulmaktadır.[128]

Bu âyet-i kerîme ile ilgili başka bir rivayet daha vardır:

İbn Abbâs diyor ki:

"Bu âyet-i kerîme Yahudi liderlerinden Kâ'b b. el-Eşref, Kâ'b b. Esed, Malik b. es-Sayf, Hayy b. Ahtab ve Ebû . Yâsir b. Ahtab haklarında nazîl olmuştur. Taraftarlarından hediyeler alırlardı. Muhammed (sav) peygamber olarak gönderilince bu menfaatlarının kesilmesinden korktular da, Allah Rasûlünün (sav) ve getirdiği şerîatın mahiyetini gizlediler. Bunun üzerine bu âyet-i kerîme nazil oldu. [129] Bugün de Kur'ân-ı Kerîm tilâvetine ücret almanın haram olduğunu duyan okuyucular, aldıklarına ücret değil de, "hediye" adı vermektedirler. [130]

[123] Ebû Dâvûd, İlim, 12; İbn Mâce, Mukaddime, 23; Müsned 11/338; Ayrıca bkz. İbn Kesîr, Tefsîru Kur'âni'l-Azîm, Beyrut 1388 (1969), (ofset) 1/83-84; Şeyhzâde, Haşiye 'alâ Tefsiri'l-Kâdı'l-Beydâvî, 1/288.

[124] Fahrüddin er-Râzî, Mefâtihu'l-gayb, İst. 1 307, ll/133

[125] İbn Kesîr, age., 1/83-84,

[126] ay.

[127] ay.

[128] Bakara: 2/174

[129] Razî, age., 11/132.

[130] Doç. Dr. Faruk Beşer, Fetvalarla Çağdaş Hayat, Nün Yayıncılık, İstanbul 1997: 66-67.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın