Ünite 4 Ders Özetleri

PLATON

1)Platon kimdir ve asıl adı nedir?
Cevap:Platon,427 yılında Atina'da doğmuştur. Sokrates'in öğrencisi,Aristoteles'in de hocasıdır. Asıl adı Aristokles'tir.Hocası Sokrates tarafından, geniş göğüslü olduğu için kendisine Platon denmiştir.

2)Platon'un hayatındaki dönüm noktası nedir?
Cevap:Sokrate'e öğrenci olduğu andır. Platon,kendisini Sokrates'in doğal ve mantıksal devamı sayar .

3)Platon'u özgün bir filozof yapan nedir?
Cevap:Platon'u özgün bir filozof yapan ''ideler'' nazariyesi olmuştur.Bu anlayışıyla felsefe tarihinde idealizm akımının en önemli temsilcilerinden birisi sayılmaktadır.

4)Tüm Avrupa felsefesinin, Platon'un felsefesine düşülen dipnotlardan ibaret olduğunu söyleyen kimdir? Cevap:Alfred Whitehead

5)Platon'un bizleri ilgilendirmesinin asıl nedeni nedir?
Cevap:Platon'un batı ve doğu dünyasında olduğu kadar, İslam düşüncesi içinde çok önemli bir sima olmasıdır.

6)Platon'un, Sokrates'ten başka hocaları kimlerdir?
Cevap:Herakleitos'un öğrencisi Kartylos,Parmenides uzmanı olan Eukleides.

7)Platon eserlerinin çok büyük bir bölümünde diyalog üslubunu kullanmıştır. Bu eserlerinde Sokrates'in ağzından düşüncelerine yer vermesi,düşüncelerin Sokrates'e mi yoksa Platon'a mı ait olduğunu kestirmenin güçlüğünü meydana getirmiştir.Bu güçlüğün, onun eserlerini dönem dönem sıralamak koşuluyla halledilebileceğini düşünerek eserleri üç dönemde incelenmiştir. ilk dönem eserlerinin özellikleri nelerdir?
Cevap:-Sokrates'in etkisi altındadır.En çok Sokrates'in hayatı,tartışma metodu, ahlaka dair görüşlerine dair bilgileri paylaşılmakta ve bunlar felsefi meselelere sadece giriş olarak görülmektedir. -Metodu bizzat Sokrates tarafından kullanılan soru-cevap şeklinde olduğu göze çarpmaktadır. -Soru,cevap şeklinde işlediği diyalogları muhatabın zihnini karıştırıp, onu savunduğu görüşü savunmayı bıraktırdıktan sonra bir sonuca bağlanmadan bitirmektedir. -Bazı diyaloglarında kendine ait sonuçlara vardığını ve kendi görüşünü daha rahat ifade ettiği görülmektedir. Bu diyaloglarında kendine özgü olan ideler metafiziğine ve ruhun ezeli-ebedi olması konularına geçiş yapmaktadır. -Siyasi meseleler üzerinde ağırlığını hissettirmektedir. -Devlet adlı eserinin ilk bölümünü bu dönemde yazmış ve ortaya oldukça ütopik bir sosyalist devlet nizamı atmıştır.

8)Platon'un ilk dönem eserleri arasında neler vardır?
Cevap:Bu dönemin eserleri arasında Sokrates'in suçlanması,suçlanmasına karşı Sokrates'in savunusu, iyi ve doğru yaşama dair söylemler ve Sokrates'in idamını konu edinen 'Sokrates'in Savunması' adlı eseri, ölçülük ve kendini bilmenin anlatıldığı Kharmides diyalogu, isimlerin doğa itibariyle mi yoksa uzlaşımla mı doğru olduğunun tartışılmasını içeren ve dile dair söylemlerin tartışıldığı Kratylos diyalogu,Sokrates'in idama mahkum edildikten sonra kaldığı hapishaneden kaçırılma imkanlarını reddini gerekçeleriyle anlatan Kriton diyalogu, eristik iddiaların tartışıldığı Euthedemos diyalogu, dindarlığın,Tanrı'nın onu sevmesinden mi ötürü olduğu yoksa Tanrı'nın dindarlığı,dindarlık olduğu için mi sevdiğinin tartışıldığı Euthyphron diyalogu yer almaktadır. Güzel ve iyi idesinden söz ettiği,erdemin öğretilip öğretilemeyeceğini tartıştığı Menon adlı eseri, dostluk üzerine düşüncelerin paylaşıldığı Lysis, savaşlarda gösterilen cesaret ve destanların paylaşıldığı Lakhes, yalan söylemenin tartışıldığı Hippias diyalogları da bu dönem diyalogları arasındadır.

9)Platon'un orta dönem eserlerinin özellikleri nelerdir?
Cevap:-Tamamen ilmi bir üslup tercih etmiş, bilgi felsefesinin izlerini sürmüştür. -İdeler nazariyesini sistemleştirmeye çalışmış ve insan sorununu ahlaki bağlamda çözüm önerilerileriyle daha derinleştirmeye çaba göstermiştir. -Bu dönem eserleri ilk dönem eserlerine nispeten daha uzun, Platon'un kendine ait görüşlerin daha onaylayıcı pozitif tavra dönmüş olduğu görülmektedir. -Olgunluk dönemi diyalogları arasında platonik aşkın tüm safhalarının anlatıldığı Şölen/Symposium ve Phaidrus, İdeler nazariyesiyle de bağlantılı bir şekilde ruhun ölümsüzlüğünün ifade edilmeye çalışıldığı Phaidion eserleri yer almaktadır.

10:Platon'un son dönem eserlerinin özellikleri nelerdir?
Cevap:Platon'un uygulanma şansının olmadığı ve insan doğasına aykırılığını gördüğü sosyalist devlet telakkisini değiştirdiği ve konuya dair bambaşka bir resim çizdiği görülmektedir. -Bu dönemde yazdığı Yasalar adlı eserinde geçiş döneminde kaleme aldığı, ütopik sosyalist devlet anlayışından realist ve Tanrının koyduğu kanunlara bağlı bambaşka bir devlet anlayışına geçmiştir. -Olgunluk döneminde ortaya attığı bilgi felsefesini sağlamlaştırmaya çalışmış, matematik ve biyoloji konularıyla ilgilenmiş ve tarihe özel önem vermiştir. -Bu dönem eserlerinden olan Parmenidies ve Philebus'ta Platon orta dönem eserlerinde başladığı ideler anlayışını daha da geliştirmeye çalışmış, Theatetus adlı eserinde bilginin bizzat kendisini sorgulamıştır. -Timaeus adlı eserinde kendisine ait kozmolojisini ortaya koymuştur. -Diyalog tarzından uzaklaşma eğilimi göstermiştir. NOT:Platon, 36 diyalog ve 13 mektup kaleme almıştır. Diyaloglar 3 bölüme ayrılmıştır. 1. dönem:gençlik dönemi, 2. dönem:olgunluk dönemi, 3. dönem:yaşlılık dönemi

11)Platon'un varlık anlayışında kimlerin izi görülmektedir?
Cevap:İtalya Okulu, Herakleitos, Parmenides ve Sokrates'in izleri vardır. En çok etkilendiği iki filozof Herakleitos ve Parmenides'tir. Platon'da tıpkı Herakleitos ve Parmenides gibi ikili alem görüşünü, bu iki ekolü sistematik bir paydada birleştirmek konusuyla paylaşmıştır.

12)Platon'a göre elem ve duyular nedir?
Cevap:Görünen alem sürekli değişmekte olan ve duyulara açık olan alemdir. Duyular ise aldatıcı olmanın yanında , bize hakikatın dışında sadece görünen şeyleri verebilme güvene sahiptirler. Asıl olan Platon'a göre bu görünen şeylerin ardında değişmeyen , kendi kendisiyle aynı kalan, duyumsanabilirin üstünde akledilebilir olan şeylerdir.

13)Platon'un tüm felsefi sisteminin ağırlık noktasını oluşturan anlayışı nedir?
Cevap:İdeler anlayışı

14)Platon'un İdeler fikrini ortaya atmasının nedeni nedir?
Cevap:Platon,hocası Sokrates'in 'kavram' anlayışına Aristoteles'in iddia ettiği gibi karşı çıkarak değil, onu kabullenmek suretiyle ve hocası Sokrates'in 'kavram' anlayışını geliştirmek ve derinleştirmek adına İdeler fikrini ortaya atmıştır.

15)Platon'a göre İdeler nedir?
Cevap:Asli bir varlığa sahip olup görünüşler dünyasında yer alan varlıklara kendilerinden pay veren, ezeli-ebedi varlıklardır. İdeler, deneme dünyasından kazanılmış bilgiler değildirler. (Harika bir müzik eseri ile harika bir resim tablosunu birbirleriyle karşılaştırırsak birbirlerinden farklı olsalar da ortak paydada birbirlerine benzediklerini görürüz. Bu ortak payda Platon' a göre güzel idesidir.)

16)Platon'a göre görünüşler ve ideler alemi nasıldır?
Cevap:Platon'a göre görünüşler (duyumlanan) alemi, sürekli değişim içinde olan, gelip - geçici varlıkları içinde bulunduran ve İde aleminin olmazsa olmaz etkisinde bulunan bir alemdir. İdeler alemi ise ezeli-ebedi ve mükemmel bir yapıya sahip olan alemdir.

17)Platon’un Tanrı olarak nitelendirdiği ‘Demiurg’ nasıl bir varlıktır?
Cevap:Platon’un Tanrısı, ideaların, maddenin ya da evrenin ‘yaratıcısı’ değildir. Bu Tanrı, bir mimar ve mühendistir; ideaları ‘örnek’ olarak göz önüne almasıyla mimar, bu örneklikle maddeyi şekillendirmesiyle de mühendistir.

18)Platon’a göre bilgi nedir?
Cevap:Platon’a göre gerçek bilgi tam algının bittiği yerde başlar. ‘Ona göre bilgi, her şeyden önce, genel kavramlar oluşturmak demektir. Daha sonra ise genel kavramlar arasındaki ilişkileri belirlemektir.’

19)Platon, bilmede en basit anlamda iki aşamayı birbirinden ayırmaktadır. Bunlar nelerdir?
Cevap:Platon’a göre ilk aşama idrak etme veyahut algılama, ikinci aşama ise bununla ilgili hüküm vermedir. Mesela biz bir ağaç gördüğümüz zaman öncelikle onun ne olduğunu idrak ediyoruz, sonra bu idrake ruhumuzda bir şeyler ekleyerek bu ağaçtır şeklinde bir hüküm veriyoruz.

20)Platon’a göre ruh nasıl bir varlıktır?
Cevap:Platon’a göre ruh, ezeli-ebedi bir varlığa sahiptir. Platon, ruhun tanrıca bir kaynaktan geldiğini ve onu ezeli- ebedi kabul etmesiyle Pythagorasçılar’dan etkilenmiş gözükmektedir. Ayrıca Platon, ruhun ebedi olmasına ilişkin görüşünü bir çok açıdan felsefi olarak temellendirmeye çalışmıştır. Bu temellendirmelerden birisine dair şu şekilde görüş ortaya atmıştır: Daima hareketli olan şey ölümsüzdür, başkasından hareket alanlar, hareket durunca durmakta ve ölmektedir. Kendi kendine hareket veren varlık başkasından hareket almadığı ve hareket onu terk etmeyeceğinden ötürü süreklidir ve ölümsüzdür. O, aynı zamanda ilkelerin ilkesinden olduğundan dolayı bu şey için son ve başlangıç da olamayacaktır.

21)Platon ruhun üç bölümden müteşekkil olduğunu ifade etmektedir. Bunlar nelerdir?
Cevap:Ruh;akıl, irade ve iştiha olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Ya da bir başka anlatımla a)Ruhun eğilim ve iştahıyla nitelenmiş kısmı, b)Ruhun cesur kısmı, c)Akla uygun düşen kısmı. Bitkilerde birincisi, hayvanlarda birinci ve ikincisi, insanda ise her üç kısmı bulunur.

22)Platon’un ruh anlayışı ikili yapıya dayanır. Nelerdir?
Cevap:Platon’un ruh anlayışı, biri bedenle birlikte ve diğeri bedensiz olarak gerçekleşen ikili bir yapıya dayanır. Ruh, ilk aşamada bedene bağlı olmaksızın idealar dünyasında yaşamıştır; sonra idealara evreninden ‘düşmüş’ ve bedenle birlikte yaşam...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın