Asli Deliller

Asli Deliller

I- KİTÂB (KUR´ÂN)
A- Kitabın Tarifi
B- Kitâb (Kur´an)´In Özellikleri
a- Nazm.
b- İnzal - Resul
c- Tevatür ve Şâzz Rivayetler
aa- Tevatür Rivayetler: Tevatür.
bb- Şâzz Rivayetler
d. Mushaf
e. Mu´ciz (Kur´ân´m İ´câzı)
aa. Kur´ân´m Belâgati:
bb. Kur´ân´ın Geçmiş Çağlara Ait Olayları Haber Verişi:
cc. Kur´ân´ın Gelecek Olayları Haber Verişi:
dd. Kur´ân´m timi Gerçekleri Haber Verişi
C- Kuranın Hüccet Oluşu.
D- Kur´ân´ın Hükümleri Açıklama Üslûbu
E- Kur´ân´ın Hükümleri Beyânı (Açıklaması)
a. Tafsili Olarak Açıklanan Hükümler
b. İcmâlî Olarak Açıklanan Hükümler
Aa. Mücmel Olarak Açıklanan Hükümler
Bb. Genel Prensip Halinde Açıklanan Hükümler
cc. İşaret ve Delâletle Açıklanan Hükümler
F- Kuranın Hükümlere Delâleti
G. Kur´ân´ın İçindeki Hükümler
a. İbâdetler
b. Muamelat
aa. Aile Hukuku
bb. Medeni (Borçlar, Eşya) Hukuku:
cc. İdare Hukuku
dd. Ceza (Ukûbât)
ee. Devletler Umumi ve Hususi Hukuku (Siyer)
ff. Usûl Hukuku
II. SÜNNET.
A. Tarifi
B. Sünnetin Bir Teşri´ Kaynağı Oluşu.
a. Âyetler.
b.Hadisler
c. Sahabe Uygulaması ve İcmâ
d. Aklî Delil
C- Sünnetin Teşrideki Yeri
D- Sünnet´in Mahiyeti İtibariyle Taksimi
a. Kavlî Sünnet
b. Fiilî Sünnet
c. Takriri Sünnet
E- Râvîde Aranan Şartlar
F- Sünnet´in Sened İtibariyle Taksimi
A. Müsned (Muttasıl) Hadisler
Aa. Mütevâtir Hadisler
Bb. Meşhur Hadisler
Cc. Âhâd Hadisler
Hanefîlerin Haber-i Vâhid´i Kabul Şartlan
Mâlikîlerin Haber-i Vahidi Kabul Şartları
B. Mürsel (Munkatî´) Hadisler
G- Sünnetin Hükümlere Delâleti
H- Hz. Peygamberin Tasarrufları
III-İCMÂ.
A. İcmâ´ın Tarifi
B. İcmâ´ın Konusu Ve Sahası
C. İcmâ´ın Oluşmasının Şartları
D. İcmâ´ın Dayanağı
E. İcmâ´ln Mümkün Oluşu Ve Fiilen Vuku Buluşu.
A. İcmâ´ın Vâkî Oluşu
b. İcmâ´ın Vuküunun İmkânsızlığı
c. Asrımızda İcmâ´ın İmkânı
F. İcmâ´ın Hüccet Oluşu
b. Hadisler
c. Aklî Deliller
G. İcmâ´ın Çeşitleri
H. Mürekkeb İcmâ Ve Üçüncü Görüş Ortaya Koyma
I. İcmâ´ı Red Ve İnkâr
J. İcmâ´ın Neshi
K. İcmâ´ın Dereceleri
4. KIYAS
A. Kıyasın Tarifi Ve Mahiyeti
B. Kıyas İle İctihâd Arasındaki Münasebet
C. Kıyasın Hüccet Oluşu
A. Kabul Edenlerin Delilleri
aa. Âyetler
Bb. Kıyasın Meşruluğuna Delalet Eden Hadisler
cc. Sahabe Uygulaması
dd. Akıl
B. Kıyas´ı Şer´î Bîr Hüccet Kabul Etmeyenlerin Delilleri
D. Kıyas´ın Konusu Ve Sahası
E. Kıyas´ın Rükünleri
1. Asl
2. Fer´:
3. Asl´ın Hükmü
4- İllet
Aa. İllet´in Tarifi
Bb. İllet Ve Hikmet Arasındaki Münasebet
Cc. İllet´in Şartları
Dd. Îllet İle Hüküm Arasındaki Münasebet
Ee- İlletlerin Nevileri
Ff- İlleti Bulma Yolları
F- Kıyas´ın Hükmü
G- Kıyasın Kısımları
1- Evlâ Kıyas
2. Müsavi kıyas
3- Ednâ Kıyas

1.FASIL

ASLÎ DELİLLER

I- KİTÂB (KUR´ÂN)[1]

A- Kitabın Tarifi

Lugatta mektub manasına gelen kitâb, Fıkıh ilminde "içinde çeşitli bab ve fasılların toplandığı bir bahsin tümü" manasına kullanılmaktadır. Kitâbu´1-Büyû´, Kitâbu´l-Vekâle gibi. Fıkıh Usûlü ilminde ise kitâb tabiri Kur´ân ile eş anlamlıdır. Bu sebeple bu ilimde ne zaman kitâb kelimesi geçse, ondan Kur´ân anlaşılır.[2] Bu ilimde Kitâb şöyle tarif edilmiştir: "Kitâb: Peygamberimize indirilmiş, mushaflarda yazılı, ondan tevatüren nakledilmiş, okunması ile ibadet edilen, beşerin benzerini getirmekten âciz kaldığı nazm-ı celildir,?[3]

B- Kitâb (Kur´an)´In Özellikleri

Kur´ân-ı Kerîm´in tarifinde nazm, inzal, resul, tevatür, mushai1, mu´ciz tabirleri geçmektedir. Bu tabirleri izah ettiğimiz zaman, Kur´ân´ın hususiyetleri de kş olacaktır

ortaya çıkmış olacaktır. [4]

a- Nazm

Nazm, lugatta incileri ipliğe düzmek demektir. Düzülen şeye de dürr-i manzum denilir. Nazm ile Kur´ân´ın arapça lafızları kasdedilmiştir. Kur´ân hem mana ve hem de lafız ciheti ile mu´cize´dir. O´nun sadece manasına Kur´ân denmez. Bu sebeple O´nun tefsir ve tercemesi, Kur´ân yerine kâim olamaz ve tefsir ve ter-cemesi ile ibadet yapılamaz. [5]

b- İnzal - Resul

Kur´ân, Peygamberimize (s.a.s.) 22 sene 2 ay ve 22 gün zarfında Cibril-i Emîn vasıtasıyla indirilmiştir. Peygamberimizin kudsî (ilâhî) hadisleri, Kur´ân´dan sayılmazlar. Yine önceki peygamberlere indirilen Tevrat, Zebur ve İncil de tarifin harcinde kalır. [6]

c- Tevatür ve Şâzz Rivayetler.

aa- Tevatür Rivayetler: Tevatür

"kizb üzere İçtimaları tecvîz olunmayan bir topluluğun nakil ve haberine" denir. Kur´ân-ı Kerim´in bugünkü elimizdeki metni, tevatür nakille bize kadar gelmiştir. Kur´ân-ı Kerim´in "eş-şeyhü ve şeyhetü" gibi hükmü baki ve tilâveti mensûh âyetleri ile şâzz tariki ile gelen rivayetleri, Kur´ân´a dahil edilemezler. Burada şâzz rivayetler hakkında biraz bilgi verelim. [7]

bb- Şâzz Rivayetler.[8]

Usûlcülerin ıstılahında tevatür yoluyla nakl olunmayan nazımlara (lafızlara) şâzz denir. Şâzz rivayetlerin bir kısmı meşhur, diğerleri ise âhâd tarikle gelmiştir. Bütün mezheplere göre, âhâd tarikle gelen rivayetlerle amel olunamaz. Meselâ, Ubeyy b. Ka´b´ın rivayetine göre, kazaya kalan ramazan orucunun, ard arda tutulması gerekmektedir. Bu rivayet, âhâd tarikle geldiği için mezhepler onunla amel etmemişlerdir. Übeyy´in rivayeti şöyledir: [9]

Hanefîler, meşhur tarikle gelen rivayetlerle amel edilebileceğini kabul etmektedirler. Çünkü onlara göre, bu rivayetler, Kur´ân´dan değilseler, Sünnet´ten sayılırlar. Meselâ, Abdullah b. Mes´ûd´un yemin keffâreti ile ilgili rivayetinde diğer rivayetlerden farklı olarak kaydı bulunmaktadır. Hanefîler, bu rivayetle amel ettikleri için, yemin keffâreti orucunun, üç gün ard arda tutulması gerektiği doğrultusunda bir görüşe sahip olmuşlardır.[10]

Mâliki ve Şâfiîler ise, şâzz rivayetlerle amel etmezler. Çünkü onlara göre, rivayetler; ne Kur´ân, ne de Sünnet´den sayılır.

Şâzz rivayetlerle, Kur´ân´ın mütevâtir rivayetleri arasındaki önemli farklar:

1. Şâzz rivayetlere Kur´ân hükmü verilmez. Bu sebeple şâzz rivayetler, namazda okunmaz. Meselâ, kunut duaları, şâzz rivayet olduğu için, namaz´da farz kıraat olarak okunmaz.

2. Kur´ân´a muhdis ve cünüp olan kişi el süremez. Halbuki şâz rivayetler, böyle değildir.

3. Kur´âri´ın bir kelimesini inkâr eden kâfir olur, şâzz rivayetleri inkâr ise küfrü gerektirmez.

d. Mushaf [11]

Kur´ân´m Fatiha´dan Nâs sûresine kadar bütün sûre ve âyetleri, Peygamberimizin tâlimi üzere yazılmış ve ezberlenmiştir. Hz. Ebû Bekir´in hilâfeti zamanında, Kur´ân âyetleri bir araya getirilerek bir mushaf haline konulmuştur. Hz. Osman´ın zamanında da bu mushaf, teksir edilerek büyük şehirlere birer nüsha gönderilmiştir ki, bunlara Mesâhif-i Osmâniyye adı verilmiştir. İbn Mes´üd ve Übeyy b. Ka´b gibi sahâbîlerin kendileri için yazdıkları mushaflar ile Resmi Mushaf olan Mesâhif-i Osmâniyye arasında sadece sûrelerin tertibinde, isimlerinde, bazı kelimelerinde, farklılıklar mevcuttur. Aynı şekilde bunlarda bazı şâzz rivayetler bulunmaktadır. Bu zâtların mushaflan, her ne kadar esasa muhalif değilse de, bunlarda bazı şâzz rivayetlerin bulunması sebebiyle, tevâtüren bize kadar gelmiş bulunan Kur´ân-ı Kerim´in hükmünü haiz bulunmamıştır.

Kur´ân-ı Kerîm´de bazı kıraat farklılıkları vardır. Bu farklılıklar "Kıraat-ı Seb´a" veya "Kıraat-ı Aşere"nin çıkmasına sebep olmuştur. Kıraat farklılıkları bazen kelimenin yazılışında mesela bazen de okunuşunda mesela, ortaya çıkar. Bu farklı okuyuş ve yazılış manaya o kadar tesir etmez.

Kur´ân-ı Kerîm´de bulunan her harf, her kelime Kur´ân´dan sayılır. Sadece "Besmele" hakkında mezhepler arasında bir takım ihtilâflar zuhur etmiştir. Nemi süresindeki besmelenin Kur´ân´m bir âyetinin bir cüz´ü olduğunu bütün mezhepler kabul etmişlerdir. Ancak sûrelerin başındaki besmelelerin birer âyet olup olmadığı ihtilâf konusu olmuştur. Şâfiîler, sûre başlarındaki 113 besmelenin 113 âyet olduğunu ve namazda okunmasının vacip (farz) olduğunu kabul etmişlerdir. Mâ-likîlere göre besmele, sûreleri birbirinden ayırmak için teberrüken yazılmıştır. Bu sebeple namazda okunmaz. Hanefîler orta bir yol takip ederek, besmelenin hakikatte bir âyet olduğunu, teberrüken ve fasletmek için tekrarlandığını ileri sürerler ve namazda okunmasını sünnet sayarlar.

e. Mu´ciz (Kur´ân´m İ´câzı) [12]:

Kur´ân, Hz. Peygamber (s.a.s.)´in en büyük bir mucizesidir. Bilindiği gibi mu´cize; hissî ve manevî olmak üzere iki kısma ayrılır. Ay´ın ikiye bölünmesi (şakku´l-kamer), hastaların iyileştirilmesi, asa´nın yürümesi, duyulara hitap eden hissî mu´cizelerden sayılır. Kur´ân ise kıyamete kadar devam edecek manevî bir mu´cizedir. Beşer onun benzerini getirmekten âciz kalmıştır. Onun i´câz yönlerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

aa. Kur´ân´m Belâgati:

Kur´ân, belagat bakımından yüksek bir derecededir ki, Arap dilinde bunun misâli görülmemiştir. Kur´ân´ın akıcı kelimeleri ve üstün üslûbu yanında nazmı da son derece sağlam ve güçlüdü...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın