|
Konu Başlığı: Oruç un vakti Gönderen: Sümeyye üzerinde 11 Aralık 2011, 15:23:27 ORUÇ'UN VAKTİ 798 Kur'an-ı Kerim'de: "Oruç (günlerinin) gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helâl kılındı. Onlar sizin için, siz de onlar için birer libassınız. Allah nefislerinize karşı za'af göstermekte olduğunuzu bildi de, tevbenizi kabul etti, sizi bağışladı. Artık (bundan sonra geceleri) onlara yaklaşın ve Allah'tan hakkınızda yazdığınızı isteyin. (Bütün gece) fecr(i sadık) olarak, ak iplik, kara iplikten size seçilinceye kadar yeyin, için sonra geceye kadar orucunuzu tamamlayın"(18) hükmünü beyan buyurulmuştur. İmam-ı Serahsi; bu Ayet-i Kerime'de zikrolunan "Siyah ve beyaz iplik" kelimelerinin renk manasına kullanıldığını; ufuktaki yaygın beyazlığın zahir olması ile oruç'un başlayacağını kaydetmektetir.(19) Esasen Hanefi fûkahası; "Oruç'un vaktinin fecr-i sadıkla başlıyacağı ve güneş batıncaya kadar devam edeceği hususunda" müttefiktir.(20) Bu hususta tek bir ihtilâf göstermek mümkün değildir. Bununla beraber; bu ikinci fecrin (Fecr-i Sadık'ın) ilk doğduğu âna mı, yoksa beyazlığın ufukta dağılmaya başladığı zamana mı itibar edileceği hususunda farklı görüşler mevcuddur. Şemsü'leimme Hulvani bu hususta: "Birinci kavle uymak (yani ilk âna) daha ehvattır, ihtiyata daha uygundur. İkinci kavil ise; daha geniştir, oruç tutacaklar için daha müsaittir" demiştir. Muhiyt'te de böyledir. Alimlerin çoğu da bu görüşü benimsemişlerdir. Hızanetü'l Müftin'de böyle zikredilmiştir.(21) SAHUR'A KALKMAK 799 Hz. Malik b. Enes (ra)'den rivayet edilen bir Hadis-i Şerif'te Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Sahur yemeği yeyiniz. Çünkü sahur yemeğinde bolluk (bereket) vardır"(22) buyurduğu bilinmektedir. Hanefi fûkahasından İmam-ı Merginani, bahsi geçen Hadis-i Şerif'i zikrettikten sonra: "Müstehab olan sahur yemeğini yemek ve onu geciktirmektir. Zira Resûl-i Ekrem (sav) "Üç şey mürsellerin ahlâkındandır; iftarda acele etmek, sahuru geciktirmek ve misvak kullanmak" buyurmuştur. Ancak mükellef; fecr-i sadık'ın durumu hakkında şüpheye düşerse, efdal olan haramdan kurtulmak için yemeği terk etmektir"(23) hükmünü zikreder. Şurası muhakkaktır ki; sahura kalkıp birşeyler yemek, oruç tutmak niyetiyledir. Feteva-ı Hindiyye'de: "Ramazan ayında sahura kalkmak bir niyyettir. Necmüddin Nesefi bu şekilde zikretmiştir. Ancak sahura kalkmak, sadece o günün orucu için niyyet hükmündedir, başka bir günün orucu için niyyet yerine geçmez"(24) hükmü kayıtlıdır. 800 İbn-i Abidin, sahurla ilgili olarak şunları kaydetmektedir: "Sahur'un delili, Ebû Dâvud'dan maada Hadis imamlarının Hz. Enes (ra)'den rivayet ettikleri hadistir. Resûlullah (sav): "Sahura kalkın, çünkü sahurda bereket vardır" buyurdu. Buradaki bereket'den murad; ertesi günün orucuna kuvvet kazanmak veya sevabın ziyadeliği olduğu söylenmiştir. Sahur; seher vaktinde yenilen yemektir. Bu gecenin son altıda birindedir. Bahır sahibi diyor ki; "Ulemânın sözlerinde bu sünnetin sadece su ile hâsıl olacağını açık olarak görmedim. Ama hadisin zahiri bunu ifade ediyor. Hadis, İmam-ı Ahmed (rh.a)'in rivayet ettiği: "Sahurun hepsi berekettir. Onu bırakmayın!.. Velev ki biriniz bir yudum su olsun içsin. Çünkü sahura kalkanlara Allah (cc) ve Melekleri salat eylerler" Hadis-i Şerifi'dir.(25) (18) El Bakara Sûresi: 187. (19) İmam-ı Serahsi - El Mebsut - Beyrut: ty, C: 3, Sh: 54. (20) İmam-ı Merginani - El Hidaye şerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 122. Ayrıca İbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 61-62, Şeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 194. Şeyh Abdülgani El Meydani - El Lübab fi şerhi'l Kitab - Beyrut: 1400, C: 1, Sh: 164-165. (21) Şeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 194. (22) Abdi'l Latifi'z Zebidi - Sahih-i Buhari Muhtasarı, Tecrid-i Sarih Tercemesi ve Şerhi - Ankara: 1974 (3 Bsm), C: 6, Sh: 2169, Had. No: 913. (23) İmam-ı Merginani - El Hidaye şerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 129-130. (Not: Son yıllarda bazı çevreler "- Güneş doğmadan az önce niyet etmenin kafi geleceğini ve o saate kadar yemek yenebileceği" iddiasına sarıldılar. Bunun şer'i şerif'te herhangi bir delili mevcud değildir.) (24) Şeyh Nizamüddin ve heyet - El Feteva-ı Hindiyye - Beyrut: 1400, C: 1, Sh: 195. (25) İbn-i Abidin - Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar - İst: 1983, C: 4, Sh: 333. |