Kaç çeşit şirket vardır ?

KAÇ ÇEŞİT ŞİRKET VARDIR?

1434 Hanefi fûkahası: "Şirket mahiyeti itibariyle önce ikiye ayrılır. Birincisi: Şirket-i Mülk (Mülk ortaklığı). İkincisi: Şirket-i Akid'dir. (Sözleşme, bağlantı ortaklığı). Şirket-i Mülk; herhangi bir sebeble iki kişinin malının karışması veya karıştırılması sonucu ortaya çıkar. Akid ortaklığı (Şirket-i Akd) ise; tarafların rızası sonucu, yani icap ve kabulle meydana gelir"(133) hükmünde müttefiktir.

ŞİRKET-İ MÜLKÜN MAHİYETİ VE KISIMLARI

1435 Mülk edinme vasıtalarından olan satın alma, hibe, vasiyyeti kabul veya miras gibi bir sebeple, yahut malları ayrılması mümkün olmayan bir şekilde karıştırmak suretiyle; bir malın birden çok kimse arasında müşterek olmasına "Şirket-i Mülk" denir. Müşterek mülkiyetin meydana gelmesi tarafların rızasının dışında ortaya çıkarsa buna cebri ortaklık denir. Miras veya malları karıştırmak gibi!.. Tarafların rızasıyla olursa buna ihtiyari ortaklık denilir. Bir malı iki kişinin satın alması gibi!.. Dolayısıyla mülk ortaklığı; cebri ve ihtiyari olmak üzere iki kısma ayrılır.(134)

1436 Şirket-i Mülk'ün rüknü; hisseleri birleştirmektir.(135) Bu birleştirmenin cebri veya ihtiyari olması mahiyete tesir etmez. Şirketi Mülk'te (Mülk ortaklığında); ortaklardan birisinin diğerinin hissesini, onun izni olmadan tasarruf etmesi caiz değildir. Ancak ittifak ederlerse, diledikleri gibi tasarrufta bulunabilirler.(136) Müşterek mülkün geliri; ortaklar arasında hisselerine göre taksim olunur. Hiç kimse payından fazlasını talep edemez. Müşterek mülk taksim edilmeye elverişli ise; taraflar anlaşma suretiyle mallarını ayırabilirler.(137).

1437 Müşterek milkiyet, malın çeşidi bakımından da iki kısma ayrılır. Birincisi: Şirket-i Ayn'dır. Bu, belli ve mevcut bir malda müşterek mülkiyettir. İki kişinin bir koyunda yahud bir sürü koyunda şayian iştirakleri gibi.(138) İkincisi: Şirket-i Deyn'dir. İki kişinin başka birinin zimmetinde bulunan şu kadar para veya mal alacaklarında müşterek olmaları gibi!.. Alacaklılardan her biri ne elde edebilirse, diğer alacaklı da buna ortaktır. Borçlu, birinin payını ödeyip, diğerinin payını erteleyemez.(139)

(133) İmam-ı Kasani-El Bedaiû's Senai-Beyrut: 1974 C: 6, Sh: 56. Ayrıca İmam-ı Serahsi-A.g.e. C: 11, Sh: 151, İbn-i Hümam-A.g.e. C: 5, Sh: 3.

(134) Şeyh Nizamüddin ve heyet-El Feteva-ı Hindiyye-Beyrut: 1400 C: 2, Sh: 301. Ayrıca İbn-i Hümam-A.g.e. C: 5, Sh: 3.

(135) Şeyh Nizamüddin ve heyet-A.g.e. C: 2, Sh: 301.

(136) İmam-ı Merginani-A.g.e. C:3, Sh: 3. Ayrıca Şeyh Nizamüddin ve heyet-C: 2, Sh: 301.

(137) İmam-ı Kasani-A.g.e. C: 6, Sh: 57. Ayrıca Şeyh Nizamüddin C: 2, Sh: 301.

(138) Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye-ist: 1979 Sh: 210 Madde: 1067.

(139) İbn-i Nüceym-El Bahrû'r Raik-Kahire: 1311 C: 5, Sh: 180. Ayrıca Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye-İst: 1979, Sh: 210 Madde: 1068.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın