Hedy in tarifi ve mahiyeti

"HEDY"İN TARİFİ VE MAHİYETİ

1052 Hareme hediye edilen ve kurban olma vasfına sahip bulunan hayvana "Hedy" denir.(300) Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Hedy'in en azı bir koyundur"(301) Hadis-i Şerifini esas alan Hanefi fûkahası: "Hedy üç çeşittir. Bunlar deve, sığır ve koyundur" hükmünde ittifak etmiştir.(302)

1053 İmam-ı Merginani: "Nafile, Hacc-ı Kıran ve Hacc-ı Temettû hedy'lerinin (Kurbanlarının) etlerinden yemek caizdir. Zira bunlar ibadet niyetiyle akıtılan kandır. Tıpkı Udhiyye (Kurban bayramında kesilen) kurbanı gibidir. Sahih olan rivayete göre Resûl-i Ekrem (sav) hedy'nin (Kestiği kurbanın) etinden yediği ve onunla pişirilen çorbadan içtiği bilinmektedir. Bu sebeble tetavvû, mut'a ve kıran hedylerinin etinden yemek müstehaptır. Geri kalan hedy'lerden (Kesilen kurbanlardan) yemek caiz değildir. Zira onlar keffaret için kesilmiştir. Resûl-i Ekrem (sav)'in Hudeybiye'de muhsar olduğu ve hedy'leri (Kurbanları) El Eslemi'nin eliyle gönderdiği zaman o'na (El Eslemi'ye) hitaben: "Sana ve seninle beraber olan kimselere ondan birşey yemek caiz olmaz" buyurmuştur. Tetavvû (Nafile), Hacc-ı Kıran ve Hacc-ı Temettû hedy'lerinin (kurbanlarının) ancak nahir (Kurban bayramı) günlerinde kesilmesi caizdir, başka zaman caiz olmaz"(303) hükmünü beyan etmektedir.

1054 Resûl-i Ekrem (sav)'in: "Mina'nın her tarafı hayvanın kesileceği (kurban edileceği) yerdir. Mekke'nin içindeki cadde, sokak ve yolların tamamı (Kurbanın) kesileceği yerdir"(304) buyurduğu bilinmektedir. Nahir günlerinde Mina'da kesmek müstehabtır. Hedy'lerin tamamının Harem dahilinde kesilmesi şarttır.(305) Başka yerde caiz olmaz. Mümkün olduğu takdirde, hedy'in (Kurbanın) bizzat mükellef tarafından kesilmesi daha efdaldir. Zira Resûl-i Ekrem (sav) "Vedâ" haccında yüz tane deveyi hedy olarak sevketmiş ve bunların büyük bir çoğunluğunu bizzat kendisi kesmiştir. Geri kalanların kesilmesini de Hz. Ali (ra)'ye emir buyurmuştur. Kurbanın bizzat mükellef tarafından kesilmesinde; huşû ve kalbi bağlılık daha sarihtir. Ancak kurban kesmeyi bilmiyorsa; bir başkasının kesmesi de caizdir. Resûl-i Ekrem (sav)'in Hz. Ali (ra)'ye hitaben: "Hedy'lerin (kurbanların) yularını ve çullarını sadaka olarak ver. Kasab ücretini de kat'iyyen onlardan verme"(306) buyurduğu bilinmektedir. Dolayısıyla kasab ücreti hedy'in (kurbanın) etinden verilmez.

1055 Udhiyye'de (Kurban Bayramında kesilecek olan hayvanda) aranan bütün vasıflar, Hedy'de de aranır.(307) "Kurban'da bulunması gereken vasıflar" başlığı altında bu konuyu ileride izah edeceğiz.

(301) İbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 321.

(302) Abdullah İbn-i Mahmut İbn-i Mevdûd El Mavsili - El İhtiyar - İst: 1980, C: 1, Sh: 172. Ayrıca Şeyh Nizamüddin ve heyet - A.g.e. C: 1, Sh: 261. Molla Hüsrev - A.g.e. C: 1, Sh: 262. Şeyh Abdülgani El-Meydani-A.g.e. C: 1 Sh: 222 (Malum olduğu üzere, "Ganem" tabiri, koyun ve keçiyi içine aldığı gibi "Bakar" tabiri, camus'u da içine alır. Zekât bahsinde bu hususu izah etmiştik.

(303) İmam-ı Merginani - El Hidaye şerhû Bidayetü'l Mübtedi - Kahire: 1965, C: 1, Sh: 186.

(304) İbn-i Hümam - Fethû'l Kadir - Beyrut: 1315, C: 2, Sh: 323.

(305) Şeyh Muhammed İbn-i Süleyman - Mecmuaû'l Enhur fi şerhi Mülteka el Ebhur (Şerhû Damad) - Beyrut: ty C: 1, Sh: 310 vd. Ayrıca İmam-ı Merginani - A.g.e. C: 1, Sh: 186, Şeyh Nizamüddin ve heyet - El Feteva-ı Hindiyye - Beyrut: 1400, C: 1, Sh: 262.

(306) İbn-i Hümam - A.g.e. C: 2, Sh: 325.

(307) Molla Hüsrev - Dürerû'l Hükkam fi şerhû Gureri'l Ahkam - İst: 1307 C: 2, Sh: 262. Ayrıca İmam-ı Merginani - A.g.e. C: 1, Sh: 185.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın