Bağ bahçe ortaklığı

BAĞ-BAHÇE ORTAKLIĞI( MÜSAKAT)

1532 Önce kelime üzerinde duralım. Musakat: "Saky" kökünden olup, mufaale babındandır.(276) "Sulamak" manasına gelir. İslami ıstılahta: "Bahçe sahibinin; ağaçlarını, mahsulünün bir kısmı mukabilinde, onları ıslah etmek üzere bir kimseyle ortaklık kurmasıdır" şeklinde tarif edilmiştir. Mecelle'de: "Musakat; bir taraftan eşcar (ağaçlar) ve diğer taraftan terbiye olmak ve hasıl olan meyva aralarında (beyinlerinde) taksim olunmak üzere bir nevi şirkettir"(277) hükmü kayıtlıdır.

1533 Musakatın (bağ-bahçe ortaklığının) rüknü; icap ve kabuldür.(278) 1534 Hicret'ten sonra Ensar'ın, Resûl-i Ekrem (sav)'e (muhacirlerle ilgili olarak) teklifi şudur: "Ya Resûlullah!.. Hurmalıklarımızı; bizimle muhacir kardeşlerimiz arasında taksim buyur" Bu teklifi peygamberimiz efendimiz (sav): "Hayır, öyle olmaz" cevabını verir ve izah eder. Bunun üzerine Ensar (Resûl-i Ekrem (sav)'in izahına uyarak) muhacirlere: "Terbiye ve sulama külfetini üzerinize alınız. Sizi mahsule ortak yapalım" teklifinde bulunur. Her iki tarafta "işittik ve itaat ettik" derler.(279) Esasen Resûl-i Ekrem (sav)'in Hayber'in bağ ve bahçelerini, meyvalarının yarısı mukabilinde muameleye tabii tuttuğu da bilinmektedir. Böyle bir ortaklığa ihtiyaç olduğu malumdur.(280).

1535 Musakat'ın (bağ-bahçe ortaklığının) şartları; tıpkı müzaraanın şartları gibidir. Sadece "musakatta"; müddet tayin edilmese de, akid sahih olur.(281).

1536 Bağ-bahçe sahibi; meyvalar ortaya çıkmadan ölürse, işletici görevine devam eder. Ölenin varisleri buna engel olamazlar. Eğer işletici ölürse varisleri (işleticinin) yerine göreve devam edebilirler, ağaç sahibi de, buna engel olamaz.

1537 Musakat; herhangi bir özre mebni olarak feshedilebilir. İşleticinin hastalanması veya işe devam edemeyecek başka bir meşru mazereti fesih sebebidir.

(276) El Meydani-El Lübab fi Şerhi'l Kitab-Beyrut: 1400 C: 2, Sh: 233.

(277) A. Himmet Berki-Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye-İst:1979 ( 2 Bsk) Sh: 298 Madde: 1441.

(278) İmam-ı Kasani-El Bedaiû's Senai-Beyrut: 1974 C: 6, Sh: 185. Ayrıca A. Himmet Berki-A.g.e. Sh: 298 Madde: 1442.

(279) Sahih-i Buhari-İst: 1401Çağrı Yay. C: 3, Sh: 67 K. hars ve Müzaraa: 5.

(280) İbn-i Hümam-Fethû'l kadir-Beyrut: 1318 C: 8, Sh: 46-47 (Hanefilere göre müsakat: Hurmalıkta, ağaçlarda, üzüm bağında, yoncalıkta ve patlıcan köklerinde caiz olur. Şafilere göre; sadece üzüm bağlarında ve hurmalıkta caizdir.)

(281) Molla Hüsrev-Dürerû'l Hükkam fi Şerhû Gureril Ahkam-İst: ist: 1307 C: 2, Sh: 328.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın