Ümmetin parçalanması ve başkalarına tâbi olması

Ümmetin Parçalanması Ve Başkalarına Tâbi Olması

Daha sonra Hz.Peygamber'in (s.a) haber verdiği şekilde bu fırkalar hep çoğaldı. Hz. Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştu:
"Yahudiler yetmiş bir fırkaya ayrılmışlardı. Hıristiyanlar da onlar gibi parçalandılar. Benim ümmetim ise yetmiş üç fırkaya ayrılacak."[46] Diğer bir hadiste ise:
"Siz, sizden önceki insanların yollarına karış karış, arşın arşın uyacaksınız; hatta onlar kertenkele deliğine girseler bile, siz de onlara uyup o deliğe gireceksiniz."
Yâ Rasulallah! Onlar Yahudi ve Hıristiyanlar mıdır? diye sorduk,
"Ya başka kim olacaktır?" diye cevap verdi."[47] Bu hadis birincisinden daha geneldir.[48] Çünkü birincisi âlimlerin çoğunluğunun görüşüne göre heva ehline aittir/özeldir. Bu ikincisi ise her türlü muhalefeti içine alacak şekilde geneldir/âmdır. Hadisteki "hatta onlar kertenkele deliğine girseler bile, siz de onlara uyup o deliğe gireceksiniz" ifadeleri de buna delalet eder.[49]

[46] Ebu Davud, Kitabu’s-Sünne, bâbu Şerhı’s-Sunne, h.no:4596 ve 4597; Tirmizi, Kitabu’-İman. bâbu iftirakı hâzihi'1-Umme, h.no:2641.
Tirmizi der ki' Bu hadisin Ebu Hureyre yoluyla rivayet edilmiş olanı hasen-sahihtir. Bu hadisi Abdullah İbn Amr da şn lafızlarla merfû olarak rivayet etmiştir: "Ümmetime, İsrailoğullarının başına gelen, tıpatıp gelecektir. Hatta öylesine ki, onlardan birisi annesi ile zina etse ümmetimin içinde de bunu yapan birisi bulunacaktır. İsrailoğulları yetmişiki fırkaya ayrılmıştır. Ümmetim ise yetmişüç fırkaya ayrılacaktır. Bunlardan tek fırka hariç, hepsi cehenneme girecektir."
Dediler ki:
Ya Rasulallah! O kurtulan fırka hangisidir?
"Benim ve ashabımın bulunduğu yol üzere olanlardır." buyurdu.
Tirmizi bu rivayeti aktardıktan sonra şöyle dedi:
Bu hadis, hasen garib bir hadistir ve müfessirdir/öncekini tefsir eder. Bu hadisin başka bir yoldan gelişini bilmiyoruz. Bunun senedinde Abdurrahman İbn Ziyad el-Ifriki vardır. Sa'd, Avf İbn Mâlik ve Abdullah İbn Ömer'den de bu manada hadisler rivayet edilmiştir.
Ahmed bu hadisi Müsned'inde Ebu Hureyre'den aynı lafızlarla 2.Cilt 233. s. ve ayrıca Enes'ten 3. Cilt, 120. s. de rivayet, etmiştir, İbn Mâce, Kitabu'l-Fiten, Bâbu iftirâkı'1'Umem'de 3991 ve 3992 no'lu hadis olarak rivayet etmiştir, metni daha kısadır.
Zevâid'de şöyle denilir:
Avf İbn Malik hadisinin isnadına yöneltilen tenkitler vardır.
Râşid İbn Sa'd hakkında Ebû Hatim:
O saduktur/doğrudur demiştir. Abbad İbn Yusufun, İbn Mâce'den başka hadisini tahric eden yoktur ve onun bu hadisten başka da rivayet ettiği bir şey yoktur, İbn Hıbban onu sikât/güvenilir kişiler arasında zikretmiştir. Seneddeki diğer kişiler de sikadır-güvenilirdir.
Suyûti. el-Câmiu’s -Sağîr'de şöyle der:
Hadis sahihtir. Suyûti bu hadisi ed-Dürru'l-Mensûr' da muhtelif rivayetlerle zikretmiştir.
İbn el-Cevzî, Telbîsu iblis isimli eserinin 18. Sayfası ve devamında, hadisin rivayetleri ve sahihliği hakkında birtakım sözler söyledikten sonra söz konusu fırkaların isimlerini sıralar.
"Benim ümmetim de ayrılacaktır" sözünün anlamı, âlimlerce tercih edilen görüşe göre, İslama icabet eden ve dini kabul eden icabet ümmetidir. Bu şekilde, yetmiş üç fırkaya ayrılmaktan kastedilen, dinin esaslarında meydana gelen kötülenmiş ayrılıktır. Ümmetin dinin teferruatındaki ayrılığına gelince bu kötülenmiş değildir. Sen de biliyorsun ki dinin teferruatında ayrılığa düşen fırkaların hepsi, dinin temel esaslarında ittifak etmişlerdir ve birbirlerini de sapıklıkla itham etmemişlerdir. Dinin temel esaslarında ayrılığa düşenlere gelince bunlar birbirlerini tekfir etmişler ve sapıklıkla itham etmişlerdir. Hadiste zikredilen sayı ise çokluğa hamledilir. Esaslar ve teferruattaki bütün fırkalara bakılacak olursa bunların sayısı yüzleri geçer. Fakat şayet dinin esaslarında ayrılağa düşen fırkalara bakılacak olursa bunları sınırlandırmak mümkündür. Çünkü bunlar bu sayının çok çok üstünde bölümlere ayrılsalar bile asılları bu miktara ulaşır. Şöyle demek daha uygundur: Bu sayı bu miktara mutlaka ulaşır ve ondan eksik olmaz fakat şayet bunun da üstüne çıkarsa bunda anlaşılmayacak bir durum yoktur. (Bezlul-Mechûd 18/117'den biraz kısaltılarak alınmıştır.)
Bu hadisi Abdurrazzak, el-Musannefte c.X.s.l56'da: Taberânî, el-Kebîr' de; İbn Adiy. el-Kâmil’de; İbn Asâkir ve Ebû Nuaym. el-Hılye'de Avf İbn Mâlik’ten ve Taberâni, el'Evsat'ta Enes'ten rivayet etmiştir. el'Kenz sahibi de (yani Kenzu'l-Ummâl müellifi) kitabının 1. Cilt 203. ve 210. sahifelerinde 1052, 1053, 1054, 1055, 1056 ve 1057 no'lu hadislerinde bunu söylüyor.
[47] “Siz, sizden önceki insanların yollarına uyacaksınız" hadisi şu kaynaklarda geçiyor:
Buhari, el’İ-tisam, Babu "letettebiunne senene men kâne kablekum". h.no: 7319,
Ebu Hureyre'den şu lafızlarla:
"Benim ümmetim, kendinden önceki ümmetleri karış karış, arşm arşın takib etmedikçe kıyamet kopmayacaktır."
Denildi ki:
yollarında gidilenler, Fars ve Rum gibi milletler midir?
Resulü Ekrem onlara:
"Başka insanlardan kim var ya?" buyurdu. Buharı, bu hadisi Kitabu'l-Enbiya, Babu ma zükira an beni İsrail, h.no-3456'da yine Ebû Said el-Hudri'den onun birinci rivayetindeki lafızların aynısıyla fakat "lev dehalû fi cuhri dabbin" yerine 'lev selekû cuhra dabbin'' şeklinde rivayet etmiştir.
Bu hadisi Müslim, Kitabu’l İlim, Babu İttiba Sünen-i Yehûdi ve'n Nasara h.no-2669: Ebu Said el-Hudrî'den aynı lafızlarla rivayet etmiştir.
Ibn Mâee. Kitabu’l-Fiten, Bâbu Îftiraku'1-Umem, h.no:3994, Ebû Hureyre'den rivayet etti. ez-Zevâid'de bu rivayet hakkında: isnadı sahihtir ve râvileri güvenilir kişilerdir, denilmiştir.
İmam Ahmed, Müsnedinde Ebu Hureyre'den c.II. s.327.450, 511. 527 de ve Ebu Said'den c.III, s.84, 89 ve 94'de rivayet etmiştir.
İmam Nevevî, Şerhu Müslim, 16/219'da şöyle dedi: Bu, küfürde değil, masiyetlerde ve muhalefette onlara aşırı bir şekilde uymaktan bir temsildir. Bu hadiste Hz. Peygamber'e (s.a) ait bir mucize görülmektedir. Çünkü onun haber verdiği bu durum aynen gerçekleşmiştir.
[48] Yani "Siz, sizden önceki insanların yollarına karış karış, arşın arşın uyacaksınız." hadisi, "Yahudiler yetmiş bir fırkaya ayrılmıştı...." hadisinden daha geneldir. Çünkü ayrılmadan söz eden hadis, hevâ ehline ait bir durumu anlatıyor. Yani dinin temel esaslarında ayrılığa düşüp, hatta bazıları bu yüzden dinin dışına çıkan kişilere işaret etmektedir. İkincisine gelince o, muhalif davranışlarda daha genel bir durumu ifade etmektedir. Yani kişiyi dinin dışına çıkarmayan ameller, ibadetler ve tekliflerdeki bid'atlere işaret etmektedir.
[49] İmam Şatıbi, el-İ’tisam Kitap Dünyası Yayınları: 1/27-28.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın