Meselenin 3. Yönü

Meselenin 3. Yönü

Daha önce geçmişti ki köklü ilim sahibi olanlarda bid'at meydana gelmemektedir. Bid'at, ancak şeriatın delillerinde tasarruf edecek dereceye ulaşamayan kimselerde olmaktadır. Filan kimsenin köklü bilgi sahibi olduğu, filan kimsenin köklü bilgi sahibi olmadığı hususunu tanıkla belgelemek son derecede zordur. Çünkü her bir gruba bağımlı hale gelip görüş ayrılığına düşen, kendisini köklü bilgi sahibi olduğunu, görüşünün kusurlu olmadığını sanmaktadır. Söz konusu meselede bunu varsaymak çekişmenin meydana geldiğinin belirtisidir. Çekişme ya belirtide veya belirtinin yollarmdadır.
Bunun örneği şudur: Cemaatten çıkmanın belirtisi, şu ayette uyarıda bulunulan ayrılıktır.
"....Parçalanıp ayrılığa düşenler gibiolmayın." [3]
Ayrılık herkesin tanıklığı ile ortadadır ki gerçek ve göreceli/ izafidir. Her grup, cemâatin kendisi olduğuna, kendisi dışındakilerin cemâatden ayrıldığına inanmaktadır.
Belirtilerden birisi, delillerden müteşâbih olanın peşine düşmektir. Her bir grup, diğer grubu böyle yapmakla suçlamakta, kendisinin ümmül kitab'a yani muhkem delillere tabi olduğuna inanmaktadır. Böylece kendi delilini esas kılıp diğer konuları te'vil/yorum ile bu delile indirgemektedir. Diğer grupların ise bunun aksi olduğunu iddia etmektedir.
Bir diğer belirti ise heva ve hevesine uymaktır ki her gruptan biri, diğerini bununla suçlamakta, kendisinin bundan berî olduğunu ileri sürmektedir. Bununla beraber zahiren belirtilerin yolunu belirlemede ittifak etmeleri mümkün değildir. Bu hususta ittifak etmediklerine göre, bu belirtilerle birbirlerine işaret etmek üzere belirtileri zaptu rabt altına almak da mümkün olmamaktadır. Ancak belirtileri elde etmekte ittifak etmektedirler. Belirtiler böyle oluşmaktadır. Belirtilerin yollarında görüş ayrılığı varken onları zaptetmek nasıl mümkün olur?[4]

[3] Âli İmran: 105
[4] İmam Şatıbi, el-İ’tisam Kitap Dünyası Yayınları: 2/311-312.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın