Sekizinci örnek

Sekizinci örnek:

Utbiyye isimli kitapta Asbağ'dan şöyle bir mesele nakledilmiştir: İki kişi arasında ortak olan bir câriye ile ortaklardan her ikisi de bir temizlik döneminde cinsel ilişkide bulunsalar, câriye bu durumda bir çocuk dünyaya getirse, ortaklardan birisi çocuğu kabul edip diğeri inkar etse durum ne olacaktır?
Çocuğu inkar eden ortak, bulunduğu cinsel ilişki hakkında açıklama yapar; eğer yaptığı ilişkide cariyenin rahmine spermin inmesini ifade eden bir durum varsa inkârı dikkate alınmaz. Çocukta da aralarında ortak olmuş gibidirler. Eğer yaptığı cinsel ilişkide spermini cariyenin rahmine bırakmayıp dışarıya bıraktı ise Asbağ bu durumda şöyle demiştir:
Burada istihsan yoluyla çocuğu diğer ortağa bırakırım. Kıyasa göre eşit derecede çocukta ortak olmaları gerekir. Çünkü (spermi dışarıya bıraktığını söylemesine rağmen) belki ilişki sırasında baskın gelen bir durum olmuştur da farkında değildir. Amr b. Âs buna benzer bir durumda şöyle demiştir.
"Tulumun bağı bazen insanın elinden kaçıverir."[37] Burada istihsan olarak çocuğu diğer ortağa bırakırım. Kıyasa göre ikisinin de dikkate alınması gerekir. Asbağ daha sonra İmam Mâlik’ten yukardaki hükmü hikaye etmiştir.
İbn Rüşd bunu şu esasa indirgeyerek şöyle değerlendirmiştir: Bir kimse cariyesi ile cinsel ilişkide bulunur ve spermini dışarıya bırakırsa cariye bu sırada bir çocuk doğurursa (spermin dışarıya bırakıldığı söylenmesine rağmen) ilişkide bulunan çocuğu inkar da etse, çocuk onundur. Kıyasa göre cariye iki kişi arasında ortak ise ve her ikisi de cariye ile ilişkide bulunmuş, bunlardan birisi spermini içeri, diğeri dışarı bıraktığını söylüyor, spermi dışarı bırakan çocuğu kabul etmiyor, diğeri çocuğun kendisinin olduğunu iddia ediyorsa, her ikisi de spermi dışarı bırakmış veya içeriye bırakmış hükmünde olurlar. İstihsana göre ise çocuk, onun kendisinden olduğunu rahimine bıraktığını söyleyenindir. Çünkü çoğunlukla çocuk spermin içeri bırakılması ile olur. Spermin dışarı bırakılmasına rağmen çocuğun olması nadir görülür. Ağır basan kanaat/zannı gâlip odur ki çocuk spermi içeri bırakanındır. Hükümlerde zannı galip ile karar vermek asıldır. Bu meselede dahi zannı galibin etkisi vardır. Böylece Asbağ'ın da dediği gibi istihsana göre bu sonuca gitmek vacip olur.

[37] Bu söz burada mecazi anlamda söylenmiştir. Spermin dışarı bırakılması söz konusu ise de, ipin ucu elden kaçıp belki içeri bırakıldığını ifade etmek maksadı ile söylenmiştir.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın