Pisliğin giderilmesi

PİSLİĞİN GİDERİLMESİ

Pisliğin su ile giderilmesi caizdir: Bu hususda ihtilaf yoktur. Zira Hz. Peygamber (sas) pisliği kasdederek;

“Onu suyla yıka.” buyurdu. Sıkmakla elde edilen, temiz olan her su ile, ağacın ve yaprağın sıkılmasıyla elde edilen sirke (İmam Muhammed, İmam Züfer, İmam Şâfii) ve gül suyu gibi sularla giderilmesi caizdir: İmam Muhammed ve İmam Züfer dediler ki; “Pisliğin ancak su ile giderilmesi caizdir.” sidiğini deve sidiğine kıyaslamış ve; “Eti yenen hayvanların sidiği temizdir” demiştir.

Bedendeki pisliklerin ne ile giderileceği hususunda Ebû Yûsuf’dan gelen iki rivayet vardır; pisliğin sadece su ile giderilebileceğini söyleyen İmam Muhammed'in delili;

“Onu suyla yıka.” meâline ki hadîs-i şerîfdir. Çünkü pisliğin sudan başka bir şeyle giderilmesi caiz olsaydı, hadîs-i şerîfde 'suyla' diyerek, bir belirlemeye gitmenin yararı olmazdı. Bu hususda hükmiyet üzerine kıyaslama yapmanın da gereği kalmazdı. Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf’un bu konudaki delilleri ise şu âyet-i kerîmedir;

“Elbiseni tertemiz tut.” [81] Elbisenin temizlenmesi ondaki pisliği gidermekdir ki; pislik giderici bu özellik de, sirkede vardır. “Onu suyla yıka.” hadîsinde kasdedilen mâna, pisliğin mutlak olarak giderilmesidir. Öyle ki; pisliği, elbiseyi keserek dahi giderse caiz olur. Suda olduğu gibi, anlattığımız şekilde de pisliği giderme işi gerçekleşebilir. Pisliği gidermede her iki usul bir birine denkdir. Meselâ pislik inceltilip ovalanarak sıvıya karıştırılıyor; sonra da pislenmiş olan o elbise sıkılarak pislik azar azar damlıyor. Derken tamamıyla yok olup gidiyor.

Pisliği temizlemekden söz eden hadîs-i şerîfde sudan bahsediliyor ama, temizleme işi umumiyetle mutad olan yolla yapılıyor ve o hadîs-i şerîf bizim anlattığımız temizlik aracını sadece su olarak belirlemiş olmuyor. Hükmiyet üzerine kıyas yapmak doğru olmaz. Çünkü o zaman bu mânası anlaşılmayan bir ibadet olur. Görmez misin ki, pisliğin bulaştığı yerden başkasını da yıkamak gerekiyor. Ve temizlik aracı o zaman sadece Şeriatın belirlediği şey olarak ortada kalıyor ki; o da sudur, işin hakikatine bakılırsa, burada amaç pisliğin giderilmesidir ki, o da açıkladığımız gibi, giderilmiştir.

Görünen bir pisliğin temizlenmesi, onun tamamen kaybolmasıyla olur: Zira bir yerin necis olduğuna hükmetmek, pisliğin kendisinin orada durmasıyla olur. Pislik oradan kaybolunca da orası temizlenmiş olur. Eğer pislik bir yıkamayla kaybolursa, bazılarına göre temizlenmiş olur ki; kitapda anlatılandan kasıt da budur. Diğer bazılarına göre ise görünmeyen pislik de nazar-ı itibara alınarak, orayı daha sonra iki kez daha yıkamak şarttır. Fakat tamamını kaybetmek zor olunca kalıntı zarar vermez: Çünkü Hz. Peygamber (sas) hayız kanıyla ilgili olarak;

“Onu yıka, kalıntısının sana zararı olmaz.” buyurarak, sıkıntıyı bertaraf etmiştir.

Görünmeyen cinsden bir pisliğin temizlenmesi; temizlendiğine kanaat getirinceye kadar yıkamakla olur (İmam Şâfii): Çünkü Şeriatta hususen kesin bilginin sağlanması çok zor olduğunda kanaat bir delildir.

Vesveseyi ortadan kaldırmak için, üç veya yedi defa yıkamakla temize çıktığına hükmedilir ve her defasında yıkanan şey sıkılır. İstincada da böyle takdir edilir: Mebsufda anlatıldığına göre; müsteykız hadîsi sebebiyle (ki uykudan uyananın elini üç kez yıkamadan kaba daldırmaması hakkında daha evvel geçmişti), üç defa yıkamadan önce pisliğin giderilmiş olduğuna hükmedilemez. Mülteka adlı eserde ise, İmam Ebû Yûsuf’un şöyle dediği nakledilmekdedir; 'pisliğin temizlenmesi ancak yedinci yıkayışdan sonra olur.’ Tuğla ve kiremit gibi sıkılarak suyu çıkarılamayan şeyler, içine pis suyu emip çeken buğday, pis yağla tabaklanmış deri, pis suyla sulanan bıçak, pis suyla kaynatılıp pişirilen et; sıkma ameliyesine tabi turalamadığı için, İmam Muhammed'e göre asla temizlenmez. İmam Ebû Yûsuf’a göre, üç kez yıkamakla temizlenir. Bıçak temiz suyla üç kez sulanınca, et ve buğday temiz suyla üç kez kaynatılınca ve her defasında kurutulunca, temizlenmiş olur. [82]

[81] Müddessir: 74/4.

[82] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 1/67-69.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın