|
Konu Başlığı: Müsakât akdinin sona ermesi Gönderen: Sümeyye üzerinde 29 Mart 2011, 17:21:19 Müsakât Akdinin Sona Ermesi: Taraflardan birinin ölümü ile ortaklık sona erer: Zira müsakât da icâre mânasındadır. Bunu daha evvel anlatmıştık. Yerin sahibi ölür de tutan hurmalar henüz olgunlaşmamış çağla ise; mirasçılar kabul etmeseler bile, çalışan ortak -kendi zaranna mâni olmak için- hurmalar olgunlaşmcaya kadar bakım çalışmalanm yapma hakkına sahiptir. Mirasçılann ise, bunda bir zararlan yoktur. Çalışan ortak zaran göze alarak hurmalan devşirmek isterse, mirasçılar şu şıklardan birini tercih ederler: Ya daha evvel anlaştıkları oranlar üzerinden hurma çağlasını paylaşırlar, veya ona payının kıymetini hurma çağlası olarak verirler. Ya da hurma çağlasına gerekli bakımı yaparlar ve sonra da bu masrafları dönüp ortaktan alırlar. Çünkü çalışan ortağın mirasçılara zarar vermeye hakkı yoktur. Zarar ancak bu şıklardan birini tatbik ederek bertaraf edilir. Çalışan ortak ölürse, yer sahibi olan ortak kabullenmek istemese bile, mirasçılan onun yerine geçebilirler. Bunda iki tarafın da hukukuna riâyet vardır. Mirasçılan hurmalan çağla halinde devşirmek isterlerse, yer sahibi yukanda açıkladığımız üç şıkdan birini tercih edip tatbik etme muhayyerliğine sahip olur. Ortaklann her ikisi de ölürse, her birinin mirasçısı kendisinin yerine geçer. Bunun benzeri bir mes'ele müzâraâda da vardır: Ziraat çalışanı olan ortak ölür de, ekinler yerden bitmiş iseler; yer sahibi kabullenmek istemese bile, mirasçılan onun yerine geçebilirler. Ekinleri tam olgunlaşmamış halde biçmek isterlerse, yer sahibi yukarıda açıkladığımız üç şıkdan birini tercih etme muhayyerliğine sahip olur. Müsakât müddetinin sona ermesi, ortağın ölümü gibidir. Bu durumda çalışan ortak meyveler olgunlaşmcaya kadar ağaçlara bakım çalışmasını yapabilir. Ama bunun karşılığında ücret alma hakkına sahip olamaz. Ama müzâraâda hüküm bunun hilâfınadır. Zira arazinin kiralanması caizdir ama, ağaçların kiralanması caiz değildir. Müsakâtta bütün iş çalışan ortağa aittir. Müzâraâda ise işler her ikisine aittir. Zira müsakâtta çalışan ortağın bakım ücreti alma hakkı yoktur. Meyveler olgunlaşmcaya kadar çalışmasını sürdürmesi gerekir. Müzâraâdaysa çalışan ortağın, arazinin emsal kira bedelinin yansını vermesi vâcib olduğundan, çalışması gerekmez. [2] [2] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/489-490. |