Düşmanın ele geçirdiği mallar

DÜŞMANIN ELE GEÇİRDİĞİ MÜSLÜMAN MALLARI

Düşman, mallarımızı elde edip kendi ülkesine götürürse, o mallara mâlik olur. Eğer bundan sonra düşmana üstün gelirsek, ganimetlerin taksiminden evvel kim ki mallarını bulursa, bedel ödemeden malını alır. Ganimetler taksim edildikten sonra malını bulan isterse kıymeti karşılığında onu satın alır. Bu malı düşman ülkesine giren bir tacir satın alırsa, sahibi isterse onu alış ücreti karşılığında geri alır, isterse hakkından vazgeçer. Fakat tacire hibe edilmişse, ona kıymetini ödeyerek satın alması gerekir: İbn Abbâs (ra) dan rivayet edildiğine göre; adamın biri daha evvel müşrikler tarafından ele geçirilen devesini ganimetler arasında bulduğunda Peygamber Efendimiz (sas) ona şöyle buyurmuştur:

“Onu eğer ganimetlerin taksiminden evvel bulsaydm, hiç bir karşılık ödemeden senin olurdu. Şayet taksimden sonra bulursan, istersen kıymeti karşılığında onu alabilirsin.”

Eğer düşmanlar alıp götürdükleri mallarımıza mâlik olmuş olmasalardı, geri almak için sahibinin kıymet ödemesi gerekmezdi. Temim b. Tarfe (ra) den rivayet edildiğine göre; düşmanlar bir adamın devesini ele geçirmişlerdi. Bir başka düşman neferi de deveyi onlardan satın almıştı. Sahibi mes'eleyi kendisine anlattığında Peygamber Efendimiz (sas)

“Deveyi istersen bedelini ödeyip alabilirsin. Yoksa deve onların olur.” buyurmuştur. Bu da harbîlerin alıp götürdükleri mallarımıza mâlik olmalarının sahihliğini göstermektedir. Eğer böyle olmasaydı, sahibinin onu geri almak için bedel ödemesi gerekmezdi. Hz. Ömer (ra), oğlu Abdullah (ra), Zeyd b. Sabit (ra) ve Ebû Ubeyde b. Cerrah (ra) dan bu görüşümüz doğrultusunda rivayetler vârid olmuştur.

Bu mes'ele hakkında Hz. Ali (ra) nin şöyle dediği rivayet edilmiştir: 'Düşmanın bizden ele geçirmiş olduğu malı bir müslüman onlardan satın alırsa, caizdir. Hakkı sahibine teslim etmek bütün müslümanlar üzerine vâcibdir. Müslümanların o malı kâfirlerin elinden kurtarması gerekir ki, bir daha böyle bir şey yapmasınlar. Ganimetlerin taksiminden evvel sahibi hiç bir şey ödemeden malı geri alır. Müslümanlar bu malı sahibine geri vermekle mükellef olduklarından dolayı, onu geri vermeleri gerekir. Ganimetlerin taksiminden sonra ise, bedel ödeyerek o malı geri alabilir. Bu bedel de diğer ganimetçilere teslim edilen ganimet hissesidir. Bu durumda malını geri alırken, fazladan bir mal vermesi gerekmez. Dolayısıyla haketmediği bedeli borçlanıp, bunu ganimete mahsup etmesi gerekir. Bu malını onlardan, satın almış olan bir kimse de böyle olup, kendisinin haketmediği bir bedelle o malı aldığı için, sahibi onun verdiği bedeli ödeyerek, malını kendisinden alır.

Bu malın kendisine hibe edildiği kimseye gelince; o buna bir akidle mâlik olduğundan, bu tıpkı o malı satın almış gibi olur. Bunda miktarı belli, ödenmiş bir bedel yoktur. Dolayısıyla tıpkı ganimet taksiminden sonraki gibi, kıymetini ödeyerek malını ondan alır. [82]

[82] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/75-77.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın