Kaybolan malın duyurulup tanıtılması

Kaybolan Malın Duyurulup Tanıtılma Müddeti:

Kaybolan malı bulan; 'bundan sonra artık sahibi aramaz' diye bir kanaata sahib oluncaya dek bulduğunu tarif edip duyurur:

Muhtar olan görüş budur. Çünkü bu, malın azlığına ve çokluğuna göre değişir. Ebû Hanîfe'den nakledilen bir görüşe göre; yitiğin kıymeti on dirhemden az ise, onu bir kaç gün müddetle tarif edip duyurur. Daha fazla ise, bir sene müddetle tarif edip duyurur.

İmam Muhammed'den nakledilen bir görüşe göre; yitiğin kıymeti az da olsa, çok da olsa; bir sene müddetle tarif edilip duyurulması gerekir. Zira bir hadîs-i şerîfde Hz. Peygamber (sas) şöyle buyurmuştur: "Bir yitiği bulup kaldıran kişi onu bir sene müddetle tarif edip duyursun." Burada yitiğin kıymetinin az veya çok olmasına göre değişik hüküm verilmemiştir.

Yitiğin kıymetinin on dirhemden fazla olması durumunda bir sene müddetle, ve on dirhemden az olması halinde ise bir kaç gün müddetle tanıtmasının ve ilânının yapılmasını gerektiren birinci görüşün dayanağı şöyledir; Übeyy b. Kâ'b (ra) m şöyle dediği rivayet edilmiştir; "Rasûlullah (sas) m zamanında yüzdinar buldum. Ne yapmam gerektiğini kendisine sorduğumda bana; 'onu bir sene müddetle tarif edip duyur' buyurdu." [3] On dirhem ile on dirhemin fazlası hırsizlıkda el kesmenin vâcibliği ve fercin mubah kılınması, yani mehir olma bakımından aynı mânadadır. Ama daha azı bu mânada değildir.

Hasan'ın Ebû Hanîfe'den rivayet ettiğine göre; yitiğin kıymeti iki yüz dirhem veya daha fazla ise, onu bulan kişi bir sene müddetle; kıymeti on ilâ yüz dirhem arasında ise, bir ay müddetle; on dirhemse, bir cuma (hafta) müddetle; üç dirhemse, üç gün müddetle onu tanıtıp duyurur. Eğer bir hurma tanesi veya benzeri ise, onu bulduğu yerde sadaka olarak verir. Kendisi muhtaç ise, onu bulduğu yerde yer. Burada her yitiğe göre bir

müddet tâyin edilmiştir. Bu görüşle diğeri sanki aynıdır. [4]

Yitiğin Tanıtılma Şekli:

Yitiğin tanıtılması şöyle olur: Onu bulan kişi çarşılarda, caddelerde ve mescidlerde seslenerek; 'bir şeyini yitiren varsa, onu gelip yanımda arasın' der. Bundan sonra malın sahibi gelirse, malını alır. Gelmezse; bulan isterse fakirlere onu sadaka olarak verir: Hakkı sahibine -mümkün olduğu kadar- ulaştırabilmek için böyle yapılmalıdır. Zira vâcib olan; hakkı sahibine maddeten ve manen ulaştırmaktır. Maddeten ulaştırmak mümkün olmadığında onu manen ulaştırır ki, o da sevaptır. İsterse de o malı yanında tutar: Çünkü sahibinin gelme ihtimali vardır. [5]

[3] Bu hadîsi Buharî, Müslim, Ebû Dâvud ve Tirmizî rivayet etmiştir.

[4] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/369-370.

[5] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/370.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın