Kaste benzer öldürme

Kaste Benzer Öldürme:

Kaste benzer öldürme; taş, sopa ve el gibi vücudun uzuvlarını birbirinden ayırmayan (Ebû Yûsuf, İmam Muhammed) âletlerle birisine kasten vurup öldürmektir: İmameyn dediler ki; 'büyük bir taş veya tahta ile vurup öldürürse, bu kasten öldürmedir.' İmameyn'e göre kasten öldürme; kişinin küçük sopa ve kırbaç gibi normalde öldürücü olmayan âletlerle vurup öldürmeyi kastetmesidir. Küçük sopa ve kırbaçtaki kasten vurup öldürme mânası eksiktir. Çünkü normalde bunlarla adam öldürülmez. Bu âletlerle insanı te'dib ve terbiye etmek gibi öldürme hârici mânalar kastedilir. Bunlarla yapılan öldürme, kaste benzer öldürmedir. Can almada kılıcın gördüğü işi yapmaktan geri kalmayan âletlerle adam öldürmeye gelince; bu kasten öldürmedir.

Rivayet edildiğine göre; yahudinin biri bir cariyenin başını taşla ezmişti. Bunun üzerine Rasûlullah (sas) o yahudiye kısas tatbik edilmesini emretmişti. Ebû Hanîfe'nin bu hususdaki delili şu hadîs-i şerîfdir:

“Dikkat edin, kaste benzer öldürülen, kırbaç ve sopa ile öldürülendir. Bunda diyet olarak yüz deve vardır.” [19] Bu hadîs-i şerîfde büyük küçük sopa ayırımı yapılmamıştır.

Numan b. Beşir Peygamber Efendimiz (sas) in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:

“Kılıçla vurma haricindeki şeylerle vurup öldürmeler hatadır. Hata ile işlenen her cinayetten dolayı diyet verilir.” [20] Hz. Ali (ra) nin şöyle dediği rivayet edilir: 'sopayı fırlatarak, taşı atarak vurmak; kaste benzer vurmadır.' Rasûlullah (sas) buna 'kastın hatası' adını vermiştir. Çünkü bu; işlenen fiil bakımından kastıdır. Bu fiilin hükmü bakımından ise, hatadır. Çünkü bu cinayette kullanılan âlet kasten vurma âleti değildir ve bu cinayetteki kasıt mânası eksiktir. Çünkü kullanılan âlet öldürme için yapılmış olmadığı gibi, öldürme işinde de kullanılmaz. Bu böyledir: Çünkü kişiyi bir punduna getirip bu âletlerle öldürmek mümkün olmaz. Mağdurun kendisini bundan koruması mümkündür. Kılıç vb. şeylerde ise, hüküm bunun hilâfınadır. Çünkü bunlar kişiyi bir punduna getirip öldürmede kullanılan silahlardır. Bu şekilde öldürmek; küçük kırbaç ve sopa ile vurmakta olduğu gibi, kaste benzer öldürmektir. Zira öldürmek; bir insanı sûreten ve manen bozmaktır. Sûreten bozmaktır; çünkü öldürülen şahsın bedenî terkîbi bozulmaktadır. Manen bozmaktır; çünkü onun menfaatleri bozulmaktadır.

Kaste benzer öldürmede sûreten değil de manen öldürme vukûbulmaktadır. Kaste benzer öldüren katile kısas tatbik etmek gerekirse, ki, hadîs-i şerifle amel edilince kısasın kılıçla tatbiki icab eder katil sûreten ve manen öldürülmüş olur ki, o zaman maktul ile katilin öldürülmelerinde nassların gerektirdiği denkleştirme, yani mümaselet tahakkuk etmiş olmaz.

Cariyenin başını taşla ezip öldüren yahudiye kısas tatbik edilmesine gelince; Rasûlullah (sas) onu siyaseten öldürmüştü. Rivayete göre o yahudi katil bu şekilde öldürmeyi alışkanlık haline getirmişti. Katil bu fiili, yani cinayeti tekrarlarsa, bize göre devlet reisi onu siyaseten öldürebilir.

Bunun icab ettirdiği hüküm; günahkâr olmaktır. Çünkü katil kasten öldürmüştür. Ve keffaretini ödemektir. Çünkü bu hataya benzer bir öldürmedir. Keffarette ibadet mânası vardır. Onu vâcib kılmada ihtiyatlı davranmalıdır. Ve katilin âkilesinin diyet-i muğallazayı yüklenmesidir: Çünkü maktulün mirasçılarından bazıları sulha yanaşmaz ve katili affetmez de, öldürme sebebiyle ödenmesi vâcib olan diyeti katilin âkilesi ödemesi gerekir. Bu husus 'Diyetler' bahsinde de anlatılacaktır. Sonra Allah (cc) dilerse bu diyetin muğallaza oluşunu, miktarını ve ödenmesin vâcibliğini de açıklayacağız.

Kaste benzer öldürme; nefsi telefden gayrı şeylerde uzuvlar hakkında kasıt sayılır: Nefsi telef etmenin hükmü, kullanılan cinayet âletine göre değişir. Ama nefsi telef etmekten, yani adam öldürmekten aşağı derecedeki cinayetlerin hükmü kullanılan âlete göre değişmez. Ortada kalan hüküm vurma kastıdır ki, bu da vardır ve işlenen cinayet kastı darp olmaktadır. [21]

[19] İbn. Mâce, Diyât, bab: 5.

[20] Bu hadîsi El- Kebîr'de Taberânî rivayet etmiştir.

[21] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/246-248.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın