Sayfayı Yazdır - Kadının kendi kıydığı nikâhda denklik

Kadının Kendi Kıydığı Nikâhda Denklik Şartı:

Rivâyetü'l- usûlün gayrında Ebû Yûsuf dan, İmam Muhammed'in ilk kavli gibi bir görüş rivayet edilmiştir. Başka bir rivayete göre, onun şöyle dediği nakledilmiştir; 'kadın kendini dengi olan bir erkekle evlendirirse, nikâhı velisinin tasdikine bağlı kalmaz. Ama dengi olmayan bir erkekle evlenirse, nikâhının geçerli olabilmesi için velisinin tadiki şarttır.'

Veli tasdik etmezse, nikâhın geçerli olmayacağını müdâfaa edenlerin dayanağına gelince; Hz. Âişe (ra) Hz. Peygamber (sas) in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Velisinin izni olmadan herhangi bir kadın

kendini nikahlarsa, nikâhı bâtıldır, bâtıldır, bâtıldır. " [36] Bir başka hadîs-i

şerîfde ise, şöyle buyurmuştur: "Nikâh ancak veli ile (sahih) olur.[37]

Nikâhın akdedilmesi ve bu akdin geçerli olması bakımından kadın, bulûğa ermeden evvel -görüşü oluşmadığı için- velayet altında olur. Bu velayet onun üzerinden kalkacaksa, ancak bulûğa ermekle kendisinde meydana gelen akıl ve görüş sebebiyle üzerinden kalkar. Ancak kendisinde meydana gelen akıl ve re'y yine de noksandır. Ama kendisinde akıl ve görüşün asla meydana gelmediği kadınların; meselâ deli olarak bulûğa eren kadınların üzerinden velayet asla kalkmaz. Kendisinde olgun akıl ve tam görüş meydana gelen kimsenin; meselâ akıllı olarak bulûğa eren bir erkeğin üzerinden velayet tamamıyla kalkar. Ama akıl ve görüş eksik olarak meydana gelirse, bir bakıma meydana gelmiş, bir bakıma da meydana gelmemiş gibidir. Bu durumda o kadın için iki velayetten biri sabit olur. Bu da şüphe sebebiyle nikâhın akdedilmesi, ama geçerli olmamasıdır. Geçerli olması için velinin tasdiki gerekir.

Veli tasdik etmezse feshedilir, diyenlerin gerekçesi şudur; nikâhın velilere bırakıldığı hadîs-i şerîfde ifade edilmiştir. Şu halde geçerli olması velinin tasdikine bağlıdır. Tasdik edilmezse, reddedilmiş olur. Meselâ bir kadın kendisini bir erkeğe nikahlarsa; akdin geçerli olması, velisinin tasdikine bağlı kalır. Tasdik etmediğinden dolayı nikâh bâtıl olunca, kadı nikâh akdini yeniler.

Hişam'ın rivâyetindeki gerekçe ise, şudur; nikâh (ferce) mâlik olan (kadın) dan sâdır olmuş bir akid olduğu için, hak sahibinin tasdikine bağlı olarak geçerli olur. Velinin reddetmesiyle feshe uğramaz. Meselâ bir kimse rehine bıraktığı malım satar da, rehinci bunu reddederse, satış akdi feshe uğramaz. Öyle ki, müşteri rehinin çözülmesine dek sabrederse, bu satış akdi geçerli olur. Nikâh akdi baki kalır da, veli haksızlık ederek bunu tasdik etmezse, kadı tasdik eder.

Rehin mes'elesinde hüküm bunun hilâfinadır: Çünkü nikâh akdine mâlik olan kadındır. Ancak kadın reddederse, akid bâtıl olur; tıpkı rehincinin rehin malı satması ve rehin sahibinin bu satışı reddetmesi gibi...

Ebû Hanîfe'nin bu mes'eledeki görüşünün gerekçesi şudur; Allah (cc) şöyle buyurmuştur:

"Eğer erkek kadını (üçüncü defa) boşarsa, ondan sonra kadın başka bir erkekle evlenmedikçe, onu alması kendisine helâl olmaz."(Bakara: 230).

"Kadınların kendileri hakkında yaptıkları meşru işlerde size bir günah yoktur. "(Bakara: 234). Bu âyet-i kerîmelerde nikâh akdi ve yapılan meşru işler kadınlara izafe edilmiştir. Bu da onlann ibarelerinin sahih ve geçerli olduğunu ispatlamaktadır. Çünkü âyet-i kerîmeler nikâhı ve fiilleri kendileriyle beraber başkalarını zikretmediği için, münferiden kadınlara izafe etmiştir. [38]

[36] Bu hadîsi Ebû Dâvud, Tirmizî, İbn. Mâce, Hâkim, İbn. Hibban, îbn. Huzeyme, Ahmed ve Ebû Avâne rivayet etmiştir.

[37] Bu hadîsi Ebû Dâvud, Tirmizî, Neseî, İbn. Mâce, Ahmed, Hâkim ve İbn. Hibban rivayet etmiştir.

[38] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 3/30-32.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => el-İhtiyar => Konuyu başlatan: Sümeyye üzerinde 28 Mart 2011, 17:49:48