|
Konu Başlığı: İğreti malın iadesi ve iade masrafları Gönderen: Sümeyye üzerinde 29 Mart 2011, 18:22:16 İğreti Malın İadesi Ve İade Masrafları: İğreti malı sahibine iade etmek için gereken masraflar iğreti alan şahsa âit olur: İğreti alan o malı kendi çıkarı için almıştır. Geri verme masrafı da kendisi tarafından karşılanmalıdır. Kirada ise, kiralanan malı sahibine götürüp teslim etmek için lâzım gelen masraf mal sahibine aittir: Çünkü kiracının kiralık malı teslim almasıyla doğan menfaati, kiraya veren elde etmiştir. Ki, bu menfaat de, kira bedelidir. Şu halde kiralayanın kiralık malı geri verme masraflarını ödemesi gerekmez. İğreti alınan hayvan sahibinin ahırına götürülünce, onu iğreti almış olan mes'ûliyetten kurtulur: Bu istihsanen böyledir. Kıyasa göre o hayvan sahibine teslim edilmediği için mes'ûliyetten kurtulamaz. İstihsanen bunun caiz oluşu, şuna dayanmaktadır: Âdete göre bu hayvan sahibinin ahırına biraklır. Sahibine teslim edilecek olsa bile, sahibi yine onu ahıra bırakacaktır. Âdet haline getirilen şey, hakkında nass bulunan şey gibidir. İğreti alman şey bir köle olup sahibinin evine bırakılmakla da sahibine teslim edilmiş sayılır. İğreti elbisenin sahibinin evine bırakılması da bu hükme tâbidir: Bunun sebebini açıklamıştık. İğreti malı hususî işçisi, kölesi veya ailesinden birisi ile sahibinin evine göndermekle de, aynı şekilde beri olunur: Çünkü bir emanet olup, vedîa hükmündedir. İğreti mal iğreti verenin kölesine veya aile efradından birine teslim edilince de iğreti almış olan mes'ûliyetten kurtulur. Çünkü sahibi, malını âdeten bunlar vasıtasıyla muhafaza eder. Köleden kasıt; o malı muhafaza etmekle vazifeli şahıstır, diyenlerde vardır. El- Müntekâ'da denildi ki; iğreti mal mücevher vb. kıymetli bir malsa, bunlara geri vermekle mes'ûliuyetten kurtulamaz. Çünkü kıymetli şeyleri sahibinin evine bırakmak ya da sahibinin hizmetçilerine teslim etmekle mes'ûliyetten kurtulunacağma dâir bir âdete rastlanmamıştır. Kiralanan malı sahibine geri verme hususunda müstecir de iğreti alan gibidir. Gasb hususunda ise, bütün bu hallerde iğreti mal sahibine teslim edilmedikçe mes'ûliyetten kurtulunamaz. Çünkü gasbedilen malın tazmini vâcibdir. Sahibine veya onun hakiki naibine teslim edilmeden bu vecîbe yerine getirilmiş olmaz. İğretide ise, hüküm bunun hilâfinadır. Çünkü o tazmin edilir şey değildir. [10] [10] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/435-436. |