Hıristiyan yahudî ve mecûsîlerin evlenmeleri

Hıristiyan, Yahudî Ve Mecûsîlerin Evlenmeleri:

Hıristiyan bir erkeğin yahudi veya mecûsî bir kadınla evlenmesi caizdir. Yahudi bir erkeğin hıristiyan veya mecûsî bir kadınla evlenmesi caizdir. Mecûsî bir erkek de; yahudi veya hıristiyan bir kadınla evlenebilir. Çünkü küfür tek bir millettir. Hz. Ömer (ra) den böyle rivayet edilmiştir. Ehl-i küfür arasında denklik aranmaz.

Çocuk, din bakımından ana ve babasından dini en hayırlı olanına tâbi olur: Bunda çocuğun maslahatı da nazar-ı itibara alınmıştır. Ana veya babasından biri müslümansa, çocuk da müslümandır. Karı-kocadan biri müslümanlığa girer de, onların küçük bir çocukları varsa; bu çocuk da müslüman olur.

Kitabî, mecûsîden daha hayırlıdır: Öyle ki, mecûsînin kestiği değil de, kitabînin kestiği hayvanın etini yemek ve onunla evlenmek caizdir.

Gayrimüslim bir erkeğin ailesi müslüman olunca, kendisine de müslüman olması teklif edilir ki, müslümanhğı kabul etmekle nikâhın maslahatları tahsil edilmiş olsun. Kendisi müslüman olmayıp, sadece karısı müslüman olursa; evliliğin faydası kalmaz. Müslümanlığı kabul ederse, ailesi olarak kalır: İkisi birlikde İslama girmiş gibi olurlar. Aksi halde birbirlerinden ayırt edilirler: İslâmiyet taat ve ibadet olduğundan dolayı, eşlerinden birbirlerinden ayrılmalarına sebep olamaz. Kocanın müslümanhğı kabulden imtina etmesi, evliliğin maslahatının yok olmasına sebep olur ve bu bir ukubettir. Ve bu ayrılık boşanma yerine geçer (Ebû Yûsuf): Ebû Yûsuf dedi ki; 'bu ayrılık boşanma yerine geçmez. Çünkü bu, eşlerden ikisinin de müşterek oldukları bir sebeptir ve boşanma yerine geçmez. Bu kadının kocayı talâka mâlik kılması ya da kocanın kadını talâka mâlik kılması gibi olur.'

îmameyn'in bu mes'eledeki görüşlerinin gerekçesi şudur; koca yapmaya muktedir olduğu halde, karısını yanında iyilikle tutmamıştır. Bu durumda kadı, karısını iyilikle salıverme hususunda onun yerine geçer ve onun sözü kocanın sözü gibi olur. Bu da zeker kesikliği ve iktidarsızlık durumunda olduğu gibi, talâk olur.

Mecûsî bir kadının kocası müslüman olduğu zaman kadın da müslüman olursa, dokunulmaz. Aksi halde talâk olmadan araları tefrik edilir: Aradaki fark şudur: Kadın boşama ehliyetine sahip değildir. Kadı'nm sözü ona intikal etmez. Sonra, bu ayrılma gerdekden evvel olmuşsa, kadın mehri haketmez. Çünkü ayrılmanın sebebi, onun tarafından gelmektedir. Ama kocası kendisiyle gerdeğe girmişse, mehri hakeder. Çünkü mehir; gerdeğe girilmekle kesinlik kazanır.

Dâr-ı harpde eşlerden biri müslüman olmuşsa, iki mes'elede diğer eş müslüman olmadan önce geçen üç hayız müddetine bağlı olarak ayrılık meydana gelir: Çünkü bu durumda mutlaka onları birbirinden ayırmak gerekir. Dâr-ı harpde müslüman olan eşin kendisine müslüman olmasını teklif etmeye imkânı yoktur. Bu sebeple biz bunu üç hayız müddetine bağladık. Bu da ayrılmanın sebebi yerine geçen bir şarttır. Bu sebep de arzdır. Kuyuyu bir kimse kazar da, bir başkası gelip o kuyuya düşerse; kuyuyu kazanın mes'ûl tutulmayacağı misalinde olduğu gibi; küfürde kalan eşin müslüman olmaması sebebiyle evliliğin sona erdirilmesinden dolayı, müslüman eşi mes'ûl tutması mümkün değildir.

Sonra kadın üç hayız görmekle, kocasından kesin olarak aynlırsa; Siyer-i Kebir'de anlatıldığına göre, bu ayrılık îmameyn'e göre talâkdır. Ebû Yûsuf gibi bazılarına göre de, bu ayrılığın talâk olmadığı rivayet edilmiştir. Üç hayız geçmeden diğer eş de müslüman olursa, birbirlerinden ayrılmazlar.

Kitabî bir kadının kocası müslüman olursa; karısına müslüman olması teklif edilmeyeceği gibi, birbirlerinden ayırt da edilemezler. Çünkü evvelde onu nikahlaması caiz olduğu gibi, var olan evliliklerini devam ettirmeleri de caizdir.

Her ikisi de mümeyyiz çocuk olan eşlerden biri müslüman olursa, diğerine de müslüman olması teklif edilir. Çünkü çocuk da -kul hakkı olarak- îslâmiyetle muhataptır. Öyel ki, çocuk kul hakkına tecavüzde bulunmuşsa, mes'ûl tutulur. Müslüman olmayı kabullenmezse, eşinin hakkını ifa etmek ve eşini zarardan korumak için istihsan gereği aralan tefrik edilir.

Eşlerden biri kendi ülkesinden çıkıp bize müslüman olarak gelirse, aralarında ayrılık meydana gelmiş olur. Eşlerden biri esir alınırsa, yine araları ayrılmış olur. Fakat her iksi beraber esir alınırlarsa, aralarında ayrılık meydana gelmez: Ayrılığın sebebi din farklılığıdır, esaret değildir. Zira hakikaten ve hükmen din farklılığı eşler arasında var iken, evliliğin maslahatları elde edilemez. Evliliğin maslahatları ancak eşlerin bir arada bulunmasıyla elde edilebilir. Aralarındaki din farklılığı ise, bir arada bulunmalarına mânidir. Esarete gelince; bu insanın bedenine mâlik olmayı gerektirir. Bu durum varken nikâhın kıyılmasına mâni olmadığı gibi, mevcud olan nikâha da aykırı değildir.

Devletten eman alarak İslâm diyarına gelen gayrimüslime gelince; onun maksadı ülkesine geri dönmek olduğundan, bu durumda diyarların birbirine zıtlığı hükmen meydana gelmiş sayılmaz.

Bir kadın kendi ülkesinden çıkıp muhacir olarak müslümanlara katılırsa, üzerinden iddet müddetinin geçmesini beklemez (Ebû Yûsuf, İmam Muhammed): İmameyn dediler ki;'iddet müddetini beklemesi gerekir. Çünkü iddet, İslâm ahkâmındandır. Ve bu ayrılık da İslâm diyannda vukûbulmuştur.'

Ebû Hanîfe'nin bu mes'eledeki görüşünün dayanağı şu âyet-i kerîmedir:

"Kâfir kadınîan nikâhınızda tutmayın." (Mümtahine: 10). Bazı tefsircilerden naklolunduğuna göre; bu âyet-i kerîme bu mes'ele hakkında nazil olmuştur.

İddet nikâhın ehemmiyetini ortaya koymak için vâcib olmuştur. Dâr-ı harpdeki gayrimüslimin ise, nikâhının ehemmiyeti yoktur. Bu sebeple biz; esir alman gayrimüslim kadının iddet beklemesi gerekmez, dedik. [92]

[92] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 3/84-87.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın