Dilsizin anlaşılır işaretleriyle alış veriş ve diğer akidleri yapması geçerlidir: Kendisine kısas tatbik edildiği gibi, kendisi için kısas da tatbik edilir. Ama ona kazf (iftira) haddi tatbik edilmediği gibi, kendisi için de tatbik edilmez. Yazısı da aynı hükme tâbidir. Çünkü gaipteki kimsenin yazısı, hazırdakinin hitabı hükmündedir. Hz. Peygamber (sas) rısaleti tebliğ ile emrolunmuştu. Bazılarına bunu yazı ile tebliğ etti. Bu ancak acizlik durumunda caizdir. Dilsizdeki acizlik apaçık ortadadır. Ama bu cevaz bir günlüğüne dili tutulan veya susan kimse için geçerli değildir. Çünkü işaret bilinir ve anlaşılır olduğu zaman muteber olur. Hali böyle olan kimse dilsiz hükmündedir. Ama hadlerde hüküm bunun hilafınadır. Çünkü hadler şüpheler sebebiyle ortadan kalkarlar.

Âmânın da satması ve satın alması caizdir: Çünkü ilk zamanlardan bu günümüze kadar insanlar buna alışmışlardır. Sahabeden âma olan bazı kimseler her hangi bir itirazla karşılaşmaksızın alış veriş yaparlardı. Bunun dayanağı Habban b. Munkız (ra) ın Hz. Ömer (ra) tarikiyle rivayet edilen şu hadîs-i şerifidir: Hz. Peygamber (sas) âma olan Habban'a demişti ki;

“Bir şey satın aldığında deki; aldatma yok ve benim için üç gün muhayyerlik vardır.” [19] Bunu Dârekutnî anlatmıştır. Çünkü vekâlet vermesi caiz olanın akdi bizzat kendisinin yapması da, gören bir kimsede olduğu gibi, caizdir.

Âmânın görme muhayyerliği de vardır: Çünkü o inşâallah ileride anlatılacağı gibi görmediği bir şeyi satın almıştır.

Aldığı şeyi yoklamak, koklamak ve tatmakla bu muhayyerliği kalkar. Satın aldığı şey bir akar ise, bu akarın vasıflan kendisine anlatılmakla bu muhayyerliği kalkar: Satın aldığı şey bir kumaş ise, eni ve boyu kendisine anlatılmakla muhayyerliği kalkar. Çünkü böylece müşteri satın aldığı kumaş hakkında bilgi sahibi olur. Gören kimsenin görmesi kadar, hatta daha fazla bilgi sahibi olur. Akar kendisine tavsif edilir de sonra görürse, muhayyerlik hakkı kalmaz. Görebilen bir kimse görmediği bir şeyi  satın alır da, sonra kör olursa; o akdin yapıldığı esnada kör bir müşteri gibidir. [20]


[19] Bu hadîsi Ebû Dâvud, İbn. Mâce, Hâkim ve Beyhakî rivayet etmiştir.

[20] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları:1/377-378.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Esselamu aleyküm.rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın

Dilsiz ve görmeyen kişiler alışveriş yaparken onları kandırmaya çalışmayalım çünkü onların yerine görüp duyan vardır ve Allah herşeyin hesabını soracaktır
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın