Mikatlar

MİKATLAR

Irak'dan gelenler Zât-ı Irk'da, Şam'dan gelenler Cuhfe'de, Medine'den gelenler Zü'l- Huleyfe'de, Necid'den gelenler Karn'da, Yemen'den gelenler Yelemlem'de ihrama girerler: Bu sonuncuya Elemlem de denilir. Yukarıda sayılan mikatları Hz. Peygamber (sas) belirleyerek şöyle buyurmuştur:

“Bu mikatlar, buraların ahalisi olanlardan veya buralardan geçenlerden hacc veya umre yapmak isteyen kimseler içindir. [12] 'Bunu İbn. Abbas rivayet etmiştir. Medine'li bir kimse Irak tarafından gelerek Mekke'ye girmek isterse, onun mikatı Zât-ı Irk'dır.

Diğer mikatlar içinde bu hüküm geçerlidir. Kullanılmayan bir yoldan Mekke'ye gitmek isteyen bir kimse, mikat hizasına vardığında ihrama girer.

Buralara gelmeden önce ihrama girmek daha iyi olur: Zira Allah (cc) şöyle buyurmuştur:

“Haccı ve umreyi Allah (cc) için tam yapın.” [13] Hz. Ali (ra) ve İbn. Mes'ûd (ra) dediler ki; hacc ve umrenin tam yapılması kişinin kendi evinde ihrama girerek yola çıkmasıdır. Çünkü böyle yapmak nefse ağır gelir. Dolayısıyla bu daha faziletli olur. Ebû Hanîfe dedi ki; kişi ihramlıyken kendine sahip olabiliyorsa, kendi beldesinde ihrama girerek yolculuğa başlaması daha iyi olur.

Mekke'ye gidecek olan afakîlerin [14] bu yerleri ihramsız olarak geçmeleri caiz olmaz: Bunlar hacc, umre veya ticaret için de olsa; Mekke'ye gidecek olduklarında mikatı ihramsız geçemezler. Mikatın faydası burada görülmektedir. Mikat mahallinden evvel ihrama girmenin caiz olduğu hususunda ittifak edilmiştir. Hz. Peygamber (sas) bu hususda şöyle buyurmuştur:

“Bir kimse mikatı ihrama girmeksizin geçmesin.”

Mikat sınırları dahilinde bulunan bir kimse işini görmek için Mekke'ye ihramsız girebilir. Çünkü o, ihtiyaçları için defalarca Mekke'ye girip çıkma ihtiyacı duyar. Mekke'den çıkıp tekrar girdiğinde tıpkı Mekkeli gibi olur. Ama hacc için Mekke'ye giren kimsenin durumu bunun hilafinadır. Çünkü bu, tekerrür eden bir durum değildir. Senede ancak bir defa olur. Şu halde girdikden sonra mikat sınırı dışına çıkamaz. Umre için Mekke'ye giden kimse de aynı hükme tabidir. Çünkü o da kendisini bu işle mükellef kılmıştır.

İhramsız geçen afakîlerin bir koyun kurban etmeleri gerekir: Yukarıda geçen hadîs-i şerîfden dolayı, mikatı ihramsız geçmek yasaklanmıştır.

Eğer geri dönüp mikatta ihrama girerlerse, kurban kesme cezası kalkar. Hacc veya umre için ihrama girer, sonra telbiye getirerek mikata dönerlerse, yine kurban borcundan kurtulurlar (İmam ebû Yûsuf, İmam Muhammed, İmam Züfer): Bu Ebû Hanîfe'ye göredir. İmameyn'e göre sadece mikata dönmekle kurban borcundan kurtulurlar. İmam Züfer'e göre telbiye getirseler bile, mikata dönmekle bu ceza kalkmaz. Çünkü mikatı ihramsız geçmekle bu suç kesinleşmiştir. Mikata geri dönmekle de yok olmaz. Tıpkı güneş batmadan Arafat'dan Müzdelife'ye giden, sonra Arafat'a geri dönen kimsenin cezadan kurtulamayışı gibi.

Bizim bu hususdaki dayanağımız şudur: Bir kimse hacc fiillerine başlayarak üzerindeki suçun kesinleşmesinden evvel kaçırdığı fırsatı telafî etmiş, kusuru gidermiş olduğundan dolayı cezadan kurtulur. Ama güneş batmadan evvel Arafat'dan Müzdelife'ye gitmekde hüküm bunun tersinedir. Çünkü Arafat'da vâcib olan, vakfenin gün batımına kadar devam etmesidir. O, bu vecibeyi tam olarak yerine getirmemiştir. Sonra İmameyn'e göre bu kişi mikata dönmekle mikatın hakkını ortaya koymuştur. Çünkü telbiye başlangıçta şart değildir. Öyle ki, ihramlı bir kimse telbiye getirmeksizin, susarak mikattan geçerse, caiz olur. Ebû Hanîfe'ye göre bu kimse telbiyeyi mikattan sonraya bırakmakla suç işlemiştir. Telbiye getirmeye başlayarak mikatın hakkını vermesi vâcib olur. Şu halde dönerken telbiye getirerek bu eksikliği telafi etmesi gerekir.

Ama Hacerü'l- Esved'e el sürüp tavafa başlar da mikata dönerse, artık cezadan kurtulamaz: Bu hususda ittifak vardır. Çünkü o başlangıcın hükmüne dönmemiştir. Vakfeden sonra Arafat'dan güneş batmadan Müzdelife'ye giden ve tekrar Arafat'a dönen kimse için de aynı hüküm geçerlidir. Bunun sebebini açıklamıştık.

Mekke'ye girme maksadı olmaksızın mikatı geçen bir kimse cezalı olmaz: Çünkü ihrama girmek Allah (cc) ın şereflendirdiği Mekke'yi tazim için insana vâcib kılınmıştır. Ama Mekke'ye varmadan evvel yoldaki kasaba ve bahçelere tazimde bulunmak vâcib değildir. Bir kimse mikatı geçtikden sonra o ve ev sahibi eşit olmaktadırlar. Mikatı geçmiş olan kimse açıkladığımız sebepden dolayı artık Mekke'ye ihramsız olarak girebilir.

Mikat sınırları dahilinde bulunanların ihrama giriş yerleri hill, yani Harem haricindeki yerlerdir: Hill, mikat ile Harem arasındadır. Mikat sınırları dahilinde bulunanlar kendi aile efradının bulunduğu evinde ihrama girmiştir.

Mekke'de bulunanların hacc için ihrama giriş yerleri Harem'dir. Umre için ihrama giriş yerleri ise hill, yani Harem dışı yerlerdir: Zira Hz. Peygamber (sas) ashabına hacc için Mekke'de ihrama girmelerini emretmiştir. Çünkü haccın edası ancak arefe vakfesiyle tamamlanmaktadır. Arafat ise hilldedir. Hacc için Harem'de ihrama girilir de sonra Arafat'a gidilirse, bir nevi sefer meydana gelir.

Umreye gelince; Hz. Peygamber (sas) Âişe (ra) anamızın hillde bulunan kardeşi Abdurrahman (ra) a Tenim'de ihrama girmesini emretmişti. Çünkü umre Mekke'de edâ edilmektedir. Yine bir sefer hali meydana gelsin diye hille çıkmak gerekir. Umre yapmak isteyen bir kişi hillin her hangi bir yerine giderek ihrama girerse, caiz olur. Ancak gidip Tenim'de ihrama girmek daha iyi olur. Buna dair rivayeti nakletmiştik. [15]

[12] Bu hadîsi Buharî, Müslim, Ebû Dâvud, Neseî, İbn. Mâce ve Ahmed rivayet etmiştir.

[13] Bakara: 2/196.

[14] Âfâkî; mikat sınırları içinde oturmayan taşralı.

[15] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları:1/288-291.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın