Bir şahısta iki akrabalık cihetinin bulunması

BİR ŞAHISTA İKİ AKRABALIK CİHETİNİN BULUNMASI

İki ayrı şahısta bulunduğu takdirde her birinin ayrı ayrı mirasçı olmasına sebep olan iki akrabalık ciheti aynı şahısta bir arada bulunursa, o şahıs bu iki cihet sebebiyle mirasçı olur ve iki mirasçı gibi kabul edilir. Çünkü bu iki akrabalık cihetinden her biri müstakil bir haketme sebebidir. Meselâ; bir kadın vefat edip geride kocasını bırakırsa, ve kocası aynı zamanda onun amca oğlu ise; kocalık sebebiyle malının yarısını, amcazâdelik sebebiyle de malın kalan kısmını alır.

Bir kadın ölür de, geride iki amca oğlu bırakırsa, bunlardan biri aynı zamanda onun ana bir erkek kardeşi ise; bu sonuncusu kardeşlik sebebiyle malının altıda birini alır. Kalan kısmı ise, iki amcazâdelik sebebiyle aralarında yarı yarıya paylaşırlar.

Bir kadın ölür de, geride iki amca oğlu bırakırsa, bunlardan biri aynı zamanda onun kocası ise; kocası malının yarısını alır. Kalan kısmı ise, kocası ve diğer amcazadesi kendi aralarında yarı yarıya paylaşırlar.

Bir erkek ölür de, geride iki kız kardeş bırakırsa, bunlardan biri aynı zamanda onu azad edense; malının üçte ikisini iki kız kardeşi kendi aralarında paylaşırlar. Kalan kısmı ise, onu azad eden alır. Bu hüküm üzerinde icmâ edilmiştir.

Kendisinde iki akrabalık ciheti bulunan ninelere gelince; Ebû Yûsuf dedi ki; 'terekenin altıda biri kelle sayısına göre nineler arasında taksim edilir.' İmam Muhammed'e göre ise, ninelerdeki akrabalık cihetlerinin sayısına göre altıda bir aralarında taksim edilir. Meselâ; ölenin iki ninesi olup bunlardan biri onun anasının anasının anası ve aynı zamanda babasının babasının anası olduğu için, kendisinde iki akrabalık ciheti varsa, diğeri ise babasının anasının anası olduğu için kendisinde bir akrabalık ciheti varsa; Ebû Yûsuf’a göre terekenin altıda birini bu iki nine yarı yarıya paylaşırlar. İmam Muhammed'e göre ise, terekenin altıda birinin üçte ikisi, kendisinde iki akrabalık ciheti bulunan nineye, üçte biri ise kendisinde bir akrabalık ciheti bulunan nineye verilir.

Bunun süreti şöyledir; Bir kadının oğlunun oğlu bu kadının kızının kızı ile evlenir de bu evlilikten bir erkek çocuk doğarsa, işte o kadın bu çocuğun hem anasının anasının anası, hem de babasının babasının anasıdır. Bahsettiğimiz bu evlilikten doğan erkek çocuk o kadının başka bir kızının kızının kızı ile evlenir de bu evlilikten bir erkek çocuk doğarsa; o kadın bu doğan çocuğun anasının anasının anasının anası ve babasının anasının anasının anası olur. Ve böylece bu kadında üç akrabalık ciheti meydana gelir.

Son misaldeki evlilikten doğan bu erkek çocuk o kadının başka bir kızının kızının kızının kızı ile evlenir ve bu evlilikten bir erkek çocuk doğarsa, o kadında dört akrabalık ciheti meydana gelir. Bu esasa göre akrabalık cihetlerini çoğaltmak mümkün olur. [32]

[32] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 4/394-395.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın