Adam kiralamanın caiz olmadığı işler

Adam Kiralamanın Caiz Olmadığı İşler:

Hacc, ezan, imamlık gibi ibadetleri ifa etmek, Kur'an-ı kerim ve fıkıh öğretmek için adam kiralamak caiz değildir: Rivayet edildiğine göre; Osman b. ebî'l- As (ra) şöyle demiştir; "Rasûlullah (sas) m bana en son söylediği söz; okuduğu ezan karşılığında ücret alan bir müezzini tutmamama dairdi. "Çünkü ibadetler faillerinin hesabına yazılır. Bu hususda Allah (cc) şöyle buyurmuştur:

"İnsan için çalıştığından başkası yoktur. "(Necm: 39). İbadet eden, meselâ namaz kılan veya oruç tutan bir kimsenin başkasından ücret alması caiz değildir. Sanatları öğretme karşılığında ustanın ücret alması caiz değildir. Çünkü Öğretme hadisesi sadece usta ile meydana gelmez. Aksine hem usta hem çırakla, yani çırağın zekâ ve kavrayışıyla meydana gelir. Demek ki, bu sadece ustanın yapabileceği bir şey değildir. Ya da bu işde her ikisi ortaktırlar, deriz. Öyle ise kiralamanın bunlardan biri tarafından yapılması sahih olmaz.

Bazı son devir ulemâsı arkadaşlarımız demişler ki; 'zamanımızda imamlık yapmak ve Kur!an-ı kerîm öğretmek için birini ücretle tutmak caizdir.' Fetva da buna göre verilmiştir: Çünkü insanların buna ihtiyacı vardır. Dinî işlerde gevşeme ve ağırdan alma, hasbî olarak yapılan işlerde insanların tenbelleşmesi durumu ortaya çıkmıştır. Eğer bu caiz görülmezse, Kur'an-ı kerîm öğrenilmez ve ezberlenmez olur.

Bir kimse okumak için bir mushaf-ı şerif veya bir kitap kiralarsa, bu caiz olmaz ve bu kitapların sahibi de ücret almayı haketmez. Çünkü okumak ve kitabın sayfalarına bakmak; kitabın kendisinden değil, okuyandan doğan bir menfaattir. Bu tıpkı bakıp seyretmek için bir şeyi kiralamaya benzer ki, bu caiz değildir.

Şarkıcılık Ve Ölüye ağıt yakmak gibi günah sayılan işleri yapması için ücretle birini tutmak caiz değildir; Ücret akid ile hakedilmez. Ancak akdin konusu olan işin yapılmasıyla hakedilir. Fakat bu akidlerle yapılması istenen şarkıcılık ve ölüye ağıt yakma işlerini yapmak caiz değildir ki, bu işler karşılığında ücret alınabilsin.

Döl yapsın diye kiralanan teke için ücret almak helâl değildir:

Çünkü Hz. Peygamber (sas) bunu yasaklamıştır. Bu, bir kimsenin kendi koyunuyla çiftleşsin diye bir tekeyi kiralama akdidir ki, caiz değildir. Damızlık at ve eşek gibi diğer damızlık hayvanlar da bu yasak kapsamına girmektedirler. Ama bu çiftleşmeyi ücretsiz yapmanın bir sakıncası yoktur. Buna karşılık ücret almak haramdır.

Hacamatçının ücret alması caizdir: Sahih bir rivayette anlatıldığına göre; Hz. Peygamber (sas) şöyle buyurmuştur: "Hacamat yaptır ve hacamatçıya da ücretini Öde. [13] Hacamat vurdurmayla alâkalı olarak nakledilen yasak, denâeti içerdiğinden dolayı duyulan ürküntü sebebiyledir ve bu hususda müslümanlarm icmâı vardır.

Hamamcının da ücret alması caizdir: Kişinin hamamda ne kadar su kullanacağı her ne kadar bilirsiz ise de, teamül böyle cereyan ettiği ve müslümanlarm bu hususda anlayış göstermeleri sebebiyle, bu belirsizliğe ehemmiyet verilmemektedir.

Yiyecek maddesini yüklemek için ondan bir ölçek karşılığında hayvan kiralamakla akid fâsid olur: Çünkü bu durumda ücret, hayvanın çalışmasıyla meydana gelen şeyin bir kısmı ile karşılanmış olmaktadır ki, bu değirmencinin Ölçeği gibi olmaktadır. Bilindiği gibi, Hz. Peygamber (sas) in bu hususda yasaklaması vardır. Bu bir kimsenin Öğütülecek buğdayın bir ölçeğini verme karşılığında bir sığır veya değirmen kiralamasıdır. Bu formüle göre daha bir çok mes'ele kurulabilir. Üzerinde iyi düşünülürse, hükmü anlaşılabilir.

Yine bu cümleden olmak üzere bir kimse bir dokumacıya bir miktar bükülmüş ip vererek; 'bu ipin yansı karşılığında diğer yarısını benim için doku' derse, bu akid caiz değildir. Bunun mânası şudur; müste'cir ücret ödemekten âciz kaldığı için, dokumanın veya öğütülen buğdayın bir kısmını işçiye vermeyi üstlenmektedir. Ama akid yapılırken buğday henüz öğütülmediği veya ip henüz dokunmadığı için, müste'cirin değirmenciye o anda unu veya dokumacıya bezi verme, teslim etme gücü yoktur. Bu sebeple yapılan akid fasiddir. Bunları meydana getirecek olan işçidir. Öyle ise başkasının meydana getirmeye muktedir olduğu bir şeyi kendisi meydana getirip teslim etmeye muktedir sayılmaz. [14]

[13] Buharî'nin rivayet ettiği bir hadîs-i şerîfden alınmıştır

[14] Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el- Mavsılî, El-İhtiyar Li-Ta'lîlî'l-Muhtar, Ümit Yayınları: 2/43-45.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın