|
Konu Başlığı: Hicretin Yüzyirmidördüncü Senesi Gönderen: Esila üzerinde 22 Kasım 2010, 12:02:53 Hicretin Yüzyirmidördüncü Senesi Hicretin Yüzonaltıncı Senesi Hicretin Yüzonyedinci Senesi Hicretin Yüzonyedinci Senesinde Vefat Eden Meşhur Şahsiyetler. Katade B. Duame Es-Sedusî Fasıl İbn Ömer´in Azatlısı Nafi Şair Zu Rimme. Hicretin Yüzonsekizinci Senesi Alî B. Abdullah B. Abbas. Hicretin Yüzondokuzuncu Senesi Hicretin Yüzyirminci Senesi Hicretin Yüzyirmibirînci Senesi Hicretin Yüzyirmibîrinci Senesinde Vefat Eden Meşhur Şahsiyetler. Zeyd B. Ali Mesleme B. Abdülmelik. Nümeyr B. Kays. Hicretin Yüzyirmiikinci Senesi Battal Adıyla Bilinen Abdullah Ebu Yahya. Hicretin Yüzyirmiikinci Senesinde Vefat Eden Meşhur Şahsiyetler. Îyas Ez-Zekî Hicretin Yüzyirmiüçüncü Senesi Hicretin Yüzyirmidördüncü Senesi Hicretin Yüzyirmidördüncü Senesinde Vefat Eden Meşhur Şahsiyetler. Kasım B. Ebi Bezze. Zührî Fasıl Bilal B. Sa´d. Cad B. Dirhem.. Hicretin Yüzonaltıncı Senesi Bu senede Muaviye b. Hişam, Anadolu´ya gazaya gitti. Şam´da ve Irak´ta büyük bir veba görüldü. Vebanın en şiddetlisi Vasıfta görüldü. Bu senenin muharrem ayında Horasan valisi Cüneyd b. Abdur-rahman el-Mirrî, karnına musallat olan bir hastalıktan dolayı vefat etti. Bu zat, Fadıla binti Yezid b. Mühelleb ile evlenmişti. Mü´minle-rin emiri Hişam b, Abdülmelik ona kızmış, onu görevden azletmiş, yerine Asım b. Abdullah´ı Horasan valiliğine tayin etmişti. Asım´a şu emri de vermişti: «Eğer sen Horasan´a gittiğinde ölmeden Önce Cü-neyd´i ele geçirebilirsen, onun canını sen al.» Asım b. Abdullah Horasan´a gelmeden Cüneyd, muharram ayında Merv şehrinde vefat eti. Onun vefatı ile ilgili olarak Ebu Cerir İsa b. İsmet, şu ağıdı yakmıştı: «Cömerdlik ve Cüneyd, birlikte öldüler. Cömerdliğe ve Cüneyd´e selam olsun. Dallarda güvercinler öttükleri sürece, İkisi birlikte Merv mezarlığında kalacaklar. Sizler kerem sahibi kimselerin kötülükten uzak, seçkin şahsiyetleri idiniz. Sizler vefat edince cömerdlik ve keremde öldü.» Asım, Horasan´a gelince Cüneyd´in geride bıraktığı idarecileri dayağa yatırdı. Onlara çeşitli işkenceler tatbik etti, devlet malını müsadere ettiklerini ve çeşitli suçlar işlediklerini ileri sürerek onlara haksızlık etti. Bu nedenle Haris b. Şüreyh, ona karşı ayaklanıp isyan etti ve onunla meydanda savaştı. Aralarında burada anlatımı uzun sürecek vak´alar meydana geldi., Sonra Haris b. Şüreyh bozguna uğradı, Asım ona galip oldu. Vakidî dedi ki: Bu senede Velid b. Yezid insanlara haccettirdi. O, amcası Hişam b. Abdülmelik´ten sonra hilafete geçmişti. ´Nitekim bu husus inşaallah ileride de anlatılacaktır. [1] Hicretin Yüzonyedinci Senesi Bu senede Muaviye b. Hişam, Anadolu kıyılarına gazaya gitti. Süleyman b. Hişam da İç Anadolu taraflarına gazaya gitti. İkisi de mü´minlerin emiri Hişam´m oğullan idiler. Bu senede "Eşek Mervan" lakabıyla tanınan ve Ermeniye´de bulunan Mervan b. Muhammed iki müfreze gönderdi. Bunlar, Lan tarafindaki şehirleri fethettiler, oradaki insanların çoğunu imana getirdiler. Bu senede Hişam, önceki senede Cüneyd´in yerine Horasan´a tayin ettiği vali Asım b. Abdullah el-Hilalî´yi görevden azletti. Horasan´ı daha önceki uygulamaların devamı olarak Irak valisi Abdullah b. Halid el-Kusarî´nin uhdesine verdi. Bunu azledilmiş olan Asım b. Abdullah el-Hilalî´nin bir mektubuna dayanarak yaptı. O, mü´minlerin emiri Hişam´a şöyle bir mektup yazmıştı: «Horasan valiliği, ancak Irak valiliği ile birlikte yürütülebilir. (Kendisi bu teklifte bulunmuştu ama bu teklif kendisi için değil de başkaları için gerçekleşti.) Hişam, onun bu nasihatini kabul etmiş ve Horasan´ı Halid el-Kusarî´nin uhdesine tevdi etmişti. [2] Hicretin Yüzonyedinci Senesinde Vefat Eden Meşhur Şahsiyetler Katade B. Duame Es-Sedusî Künyesi Ebu´l-Hattab el-Basrî idi, a´ma idi. Tabiin ulemasından ve ilmiyle amel eden imamlardandı. Aralarında Said b. Müseyyeb, Mısrî, Ebu´l-Aliye, Zürare b. Evfa, Atâ, Mücahid, Muhammed b. Şirin, Mesruk, Ebu Miciez ve diğerlerinin de bulunduğu bir tabii cemaatından ve Enes b. Malik´ten rivayetlerde bulunmuştur. Eyyüb, Ham-mad b. Mesleme, Humeyd et-Tavil, Said b. Ebu Arube, A´meş, Şube, Evzaî, Mes´er, Muammer ve Hemmam gibi büyüklerin de aralarında bulunduğu bir cemaat da ondan hadis rivayet etmişlerdir. Said b. Müseyyeb dedi ki: «Katade´den daha faziletli başka bir Iraklı bana gelmiş değildir.» Bekir el-Müzenî: «Hıfzı ondan daha sağlam başka birini göremedim.» demiştir. Muhammed b. Şirin: «O, insanlar arasında hıfzı en sağlam olan kimse idi.» demiştir. Matar dedi ki: «Katade, bir hadisi dinlediği zaman onu ezberle-yinceye kadar, bir korku ve titreme kendisini alırdı. Nihayet o hadisi ezberlerdi.» Zührî: «Katade, MekhuTden daha âlimdi.» demiştir. Muammer: «Zührî, Hammad ve Katade´den daha fakih birini görmedim.» demiştir. Katade dedi ki: «Duyduğum herşeyi kalbim hıfzetti.» Ahmed b. Hanbel dedi ki: «Katade, Basralılar arasında hafızası en sağlam olan bir kimseydi. Duyduğu herşeyi ezberlerdi. Cabir, bir defasında ona bir sayfalık yazıyı okumuş, o da dinlediği o sayfadaki ifadeleri ezberlemişti. Cabir, bir gün ondan bahsetti, onun ilmini, fıkhını, cedel ilmi hususundaki bilgisini, tefsire vukufunu ve diğer özel-likerini övdü.» Ebu Hatim dedi ki: «Katade, hicretin 117. senesinde Vasıfta taundan Öldü. O zaman ellialtı veya elliyedi yaşında idi.» Katade dedi ki: «Bir kimse Allah´a bağlanırsa, Allah onunla beraber olur. Allah´ın kendisiyle beraber olduğu kimsenin yanında yenilmeyen bir cemaat, uyumayan bir bekçi, sapmayan bir hidayet kılavuzu ve unutmayan bir âlim vardır.» Katade dedi ki: «Cennet´te, Cehennem tarafına bakan bir pencere vardır. Cennetlikler oradan bakıp şöyle derler: "Şu şakilere ne olmuş-ki Cehennem´e girmişlerdir Bizler sizin te´dibiniz sayesinde Cennet´e girdik." Cehennemlikler şöyle derler: "Evet, bizler sizi te´dip etmek için sizlere emirler verdik, ama kendimiz o emirleri yerine getirmezdik. Sizi bazı şeylerden yasaklardık ama o yasakları kendimiz çiğnerdik."» Katade dedi ki: «Kişinin kendi nefsini, dinini ve insanları ıslah etmek amacıyla ilimden bir bab ezberlemesi, bir sene müddetle ibadet etmesinden daha faziletlidir. Eğer ilimle yetinilecek olsaydı, Musa (a.s.), sahip olduğu ilimle yetinirdi. Ama o daha fazlasını istedi.» Bu senede vefat edenler arasında Ebu Habbab Said b. Yesar, A´rec, İbn Ebi Müleyke, Abdullah b. Ebi Zekred el-Huzaî ve Meymun b. Mehran b. Musa b. Verdan da vardı. [3] Fasıl Said b. Yesar´a gelince o, abid ve zahidlerdendi. Bir sahabe cemaatından rivayetlerde bulundu. A´rec ile İbn Ebi Müleyke de böyle idiler. Meymun b. Mehran´a gelince o, tabii âlimlerinin zahid ve abidlerinin en kıymetlilerindendi. Önde gelen imamlarmdandı. Meymun, Cezire halkının imamı idi. Taberanî´nin rivayetine göre ona şöyle demişler: - Sana ne olmuş ki, bir kardeşin dahi senden kızarak ayrılmıyor. Meymun şu cevabı vermişti: - Ben onunla tartışmam ve alış veriş yapmam.» Ömer b.Meymun dedi ki: «Babam çokça namaz kılmaz, çokça oruç tutmazdı, ama Aziz ve Celil olan Allah´a karşı gelmekten hoşlanmazdı.» İbn Ebi Adiy, Yunus tariki ile Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Âlim ve cahille tartışma. Alimle tartışırsan onun ilmine ulaşamazsm, cahille tartışırsan kalbin katılaşır.» Ömer b. Meymun dedi ki: «Babamı bir gün elinden tutarak Basra caddelerinde gezdirdim, bir su kanalının yanına geldik. Babam orayı geçemedi, ben kanalın üzerine uzandım, sırtıma basarak geçti. Sonra kalkıp tekrar elinden tuttum ve Hasan-ı Basrî´nin evine gittik. Kapıya vurdum, Sedusili bir cariye karşımıza çıktı. Kim olduğumuzu sordu, babamı göstererek: «Bu, Meymun b. Mehran´dır. Hasan´la görüşmek istiyor.» dedim. Cariye: «Ömer b. Abdülaziz´in katibi Meymun mu » diye sorunca evet, dedim. O da babama dönüp: «Ey bahtsız adam, ne diye şu kötü zamana kadar kaldın » dedi. Babam ağladı. Hasan-ı Basrî, onun ağlayışını duydu, kapıya geldi. İkisi kucaklaştılar. Sonra içeri girdiler, babam ona dedi ki: «Ey Ebu Said, ben kalbimde bir katılık görüyorum, sen onu yumuşat ve sükuna erdir.» Hasan, ona şu ayeti okudu: «Bana söylesene, ey Muhammedi Biz onlara yıllar yılı nimetler vermiş olsak, sonra da tehdit edildikleri şey başlarına gelse, kendilerine verilmiş olan nimetler onlara bir fayda sağlar mı » (eş-Şuarâ, 205-207.) Babam bayılıp yere düştü, koyun kesilirken nasıl ayaklarını oynatıp çırpmıyorsa babamın da ayaklarım oynatıp çırpındığını gördüm. Uzun bir süre sonra ayağa kalktı. Sonra cariye geldi ve: «İhtiyarı yordunuz, haydi kalkın evinize gidin.» dedi. Babamın elini tutup oradan ayrıldım, ona dedim ki: - Babacığım, bu Hasan-ı Basrî miydi - Evet. ~ Onu daha yaşlı sanıyordum. Ben böyle dedikten sonra göğsüme bir yumruk vurdu, sonra şöyle dedi: - Ey oğulcuğum! O bize öyle bir ayet okudu ki, eğer sen o ayeti kalbinle anlasaydm, o ayet nedeniyle kalbinde birçok yaralar görürdün.» Taberanî´nin rivayetine göre Meymun b. Mehran, şöyle demiştir: Zevk ve safa uğruna bir dirhem verip yerine 100.000 dirhem kazanmaktansa, şu ayetin kapsamına girmemeyi daha çok arzularım: «İnsanlar arasında, bir bilgisi olmadığı halde Allah yolundan saptırmak için gerçeği boş sözlerle değişenler ve Allah yolunu alaya alanlar vardır. İşte alçaltıcı azap bunlar içindir.» (Lokman, 6.) Cafer b. Berkan, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ömer b. Abdülaziz´in yanında oturuyordum, kalkıp oradan ayrıldığımda Ömer şöyle dedi: «Bu ve benzerleri gittikten sonra insanlar arasında sadece döküntüler kalır.» İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´m şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Nefsini üç şeyle ibtila etme: 1- Her ne kadar, "Ona, Allah´a taatta bulunmasını emredeceğim." desen de sultanın yanına gitme. 2- Her ne kadar, "Kendisine Allah´ın kitabını öğreteceğim" desen de bir kadının yanına gitme. 3- Heva ve heves sahibi kimsenin sözlerine kulak verme, çünkü onun sözlerinden senin kalbine nelerin takılacağım bilemezsin.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şu ayetler hakkında şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Cehennem, yalnız azgınları bekleyen yerdir.» (en-Nebe1,2i.) «Doğrusu Rabbin hep gözetlemekteydi.» (ei-Fecr, 14.) Şu gözetleme yerlerinden kendiniz için bir geçit yeri arayın. «Sakın Allah´ı, zalimlerin yaptıklarından habersiz sanma.» (ibra- him, 42.) Bu ayette zalime şiddetli bir tehdit, mazluma da bir teselli vardır. Eğer Kur´ân ehli kimseler salih olurlarsa, bütün insanlar salih olurlar.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Dünyada sadece iki adam için hayır vardır: Günahlarından ötürü tevbe eden bir adam, bir de iyilik yolunda dereceler kazanmak için çabalayan ve salih amel işleyen bir adam... Dünyada yaşayıp kalmak sadece şu iki adam için hayırlıdır: Keffaretler, yani günahlarının bağışlanması için amelde bulunan bir adam, bir de iyilik yolunda dereceler kazanmak için çalışıp çabalayan ve amelde bulunan bir adam... Bu iki adamdan başkasının dünyada kalması kendisi için vebal teşkil eder.» Cafer b. Berkan, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Doğrusu şu Kur´ân, birçok insanların kalbinde yaratıldı, ama onlar başka sözleri arar oldular. Şu ilme tabi olup bunu dünyayı elde etmek için sermaye edinen bazı kimseler vardır. Bazıları da bu ilmi bir tartışma aracı edinir, bazıları ise bu ilmi öğrenir ve bununla Aziz ve Celil olan Allah´a itaat eder. İşte bu sonuncu kısım, insanların en hayırlılarıdır. Bir kimse, Kur´ân´a uyarsa Kur´ân onu Cennet´e sokun-caya kadar gider. İleriye sevkeder, bir kimse de Kur´ân´ı terkederse Kur´ân onu Cehennem ateşine atmadan yakasını bırakmaz.» İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´m şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Kişi kendisi ile haram arasına helaldan bir engel koymazsa, he-lala salimen ulaşamaz.» Meymun dedi ki: «Kişi, Allah katındaki mertebesini öğrenmek isterse ameline baksın. Çünkü her ne olursa, ameli kendisini layık olduğu mertebeye götürür.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Muhacirlerden biri, namazı çabuk kılan bir adama baktı ve bundan ötürü onu kınadı, namazı çabuk kılmış olan adam ise: «Namazdayken bir yitiğimi hatırladım, onun için namazı acelece kıldım.» diyerek kendini savunmak istediyse de Muhacir ona şöyle dedi: «Sen namazı acele kılmakla en büyük şeyini yitirmiş oldun.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Emiri tanıma, onu tanıyanı da tanıma.» Yine Abdullah, onun şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Beytü´1-ma-hn bana tevdi edilmesine razı olurum ama bir kadının bana emanet edilmesine razı olmam.» Ebu Ya´lâ el-Musilî, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Keşke gözlerimden birini kaybetseydim de yöneticilik yapmış olmasaydım. Ben kendisine: «Ömer b. Abdülaziz´in de maiyetinde yöneticilik yapmak istemez miydin » diye sorduğumda şu cevabı verdi: «Ömer b. Abdülaziz´in de maiyetinde çalışmak istemezdim. Ne onun, ne de başkasının maiyetinde yöneticilik yapmakta hayır yoktur.» İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Sözlerimi fiiliyatıma vurduğumda nefsimden mutlaka bir itirazla karşılaştım.» Taberanî, Cafer´in şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Meymun bana dedi ki: "Hoşuma gitmeyen şeyleri yüzüme karşı söyle, zira kişi, kardeşinin hoşuna gitmeyen şeyleri onun yüzüne karşı söylememesi halinde onun samimi dostu olamaz."» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şu ayet-i kerimeyi tefsir ederken şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Kimini alçaltacak ve kimini yükseltecek...» (ei-Vâkıa, 3.) Cenâb-ı Allah, bazı kavimleri alçaltır, bazılarını yükseltir.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Ebu Melih´in şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Arkadaşlarımdan biri bana dedi ki: Meymun´la beraber yürüyordum, bana baktı ve üzerimde keten bir elbise görünce bana şöyle dedi: «Keten elbiseyi zengin veya azgın kimseden başkasının giymeyeceğini duymadın mı » Aynı senetle rivayet edildiğine göre Meymun b. Mehran şöyle demiştir: «Kendisi binek üzerinde olup yanında yaya adam yürüten ilk kış1 Eş´as b. Kays el-Kindî olmuştur. Ben selefin zamanına ulaştım, onlar kendisi binek üzerinde giderken yanında yaya adanı yürüten birini gördüklerinde o süvariye: «Cebbar olan Allah onu kahretsin.» derlerdi.» Abdullah b. Ahnıed b. Hanbel, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Benim için Ruha ile Havran arasındaki yolda beş dirhem para bulunmasını bile istemem.» Meymun dedi ki: Adamın biri şöyle diyor: «Evinde otur, kapını üzerine kilitle ve bak bakalım rızkın sana geliyor mu » Evet vallahi, eğer onun Meryem ile İbrahim peygamberin yakinî inancı gibi bir inancı olsa ve kapısını üzerine kilitleyip perdesini sarkıtsa yine de rızkı kendisine gelir. Bizden her bir insan, kazancına mukayyed olsa ve sadece temiz ve helal kazanç elde etse, mali yükümlülüklerini yerine getirse, zenginlere muhtaç olmaz, fakirler de hiç kimseye el avuç açmazlar.» Ebu Melih, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Bir mü´min kardeşimden bana bir kötülük gelirse, onun kötülüğünü hafifletmekten çok tümüyle ortadan kaldırmayı isterim. Eğer; ben böyle birşey dememişim, derse "dememişim" sözü, onun aleyhinde tanıklıkta bulunacak sekiz şahitten daha çok hoşuma gider. Eğer, "dedim" der ve özür dilemezse, onu sevdiğim kadar ona kızarım da.» İbn Abbas´ın şöyle dediğini işittim: «Bir mü´min kardeşimden bana bir kötülük isabet ederse, onu şu üç konumdan birine koyarım: 1- Eğer benden üstün biri ise, kadrini tanırım. Kıymetini bilirim. 2- Eğer benim dengim ise, ona lütufta bulunur ve kusurunu görmezden gelirim. 3- Eğer benden aşağı durumdaki biri ise, onunla arkadaşlık etmem ve meclisinde oturmam, benim nefsime uyguladığım gidiş tarzı budur. Her kim bu gidiş tarzımdan yüz çevirirse, Allah´ın yeri geniştir.» Eban b. Ebi Raşid el-Kuşeyrî dedi ki: «Gazaya gideceğim zaman vedalaşmak için Meymun b. Mehran´m yanma gittim. Bana şu iki cümleden fazla birşey söylemedi: "Allah´tan kork, tamah ve gazap seni aldatmasın."» Ebu Melih, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Her beldedeki âlimler benim yitiklerimdir. Onlar her şehirdeki dostlarımdır, kalbimi âlimlerin meclisine katılmakla ıslah ettim.» Meymun b. Mehran, şu ayet-i kerimeyi tefsir ederken şöyle demiştir: «Yalnız sabredenlere, ecirleri sonsuz olarak ödenecektir.» (ez-Zümer, ıo.) Ecirleri hiçbir sıkıntıya düşmeden kendilerine verilecektir.» Meymun dedi ki: «Sağlığımda bir dirhemi sadaka olarak vermem, ölümümden sonra yüz dirhem sadaka verilmesini vasiyet etmemden daha hoşuma gider. Zikir iki türlüdür: Allah´ı dil ile zikretmek. Bundan daha faziletlisi Allah´ı, onun helal ve haram kıldığı şeylerin yanında anmak ve masiyet işleneceği zaman onu anıp masiyetten geri durmaktır. İşte böyle yaparsan şerefli olursun. Üç şey var ki, bu üç şeyde kafir ile mü´min eşit haklara sahiptirler: 1- Emaneti sana bırakan kimse, Müslüman da olsa kafir de olsa emanetini ona vereceksin. 2- Annen baban Müslüman da olsalar, kafir de olsalar onlara iyi davranacaksın. 3- Söz verdiğin kimse mü´min de olsa kafir de olsa ona verdiğin sözü yerine getireceksin.» SafVan, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ben öyle kimselere kavuştum ki, Aziz ve Celil olan Rablerinden korktukları için gözlerini tam olarak göğe dikip bakamazlardı.» Ahmed b. Büzeyğ, Harun Ebu Muhammed el-Berberî´nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ömer b. Abdülaziz, Meymun b. Mehran´ı Cezire´ye kadı ve haraç işleri sorumlusu olarak tayin etti. Meymun, bir süre görev yaptıktan sonra Ömer´e mektup yazarak istifasını sundu ve: «Beni üstesinden gelemeyeceğim bir işle yükümlü kıldın. İnsanlar arasında hüküm veriyorum, ama ben yaşlı, zayıf ve güçsüz bir adamım.» dedi. Ömer ona şu cevabi mektubu gönderdi: «Temiz haracı topla, insanlar arasında görüşüne göre hüküm ver, eğer bir iş hakkında hüküm veremez olursan, onu bana arzet. Eğer insanlar yükümlü kılındıkları bir işi -üstesinden gelemiyeceklerini söyliyerek- bırakırlarsa, onların ne dini de de dünyaları kalır.» Kuteybe b. Said, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet et-, mistir: «Kul bir günah işlediği zaman kalbinin üzerinde siyah bir nokta meydana gelir. Tevbe edince o nokta silinir ve mü´minin kalbi ayna gibi parlamaya başlar, şeytan ona hangi taraftan gelecek olursa şeytanı görür. Ama günah işledikçe kalbinin üzerinde bir siyah nokta meydana gelir, günah işlemeye devam edince kalbi tümden kararır ve şeytanın kendisine nereden geleceğim de göremez.» İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «İnsanların akıllı ve iyileri ne kadar da azalmış! Kişi kendi ışme bakamıyormu ki, insanların durumuna ve kendisini nereye sürükle- diklerine bir baksın. Kendisini dünyada hangi çukura yuvarladıklarını görsün.» Meymun şöyle derdi: «Şu insanlar develer gibidirler, gamsızdırlar, sadece karınlarını düşünürler. Onların gafletini görünce kendi nefsine bakar ve şöyle der: «Vallahi, ben kendimi de bunların kötülük ve serleri hususunda bir deve gibi görmekteyim.» Meymun´un şöyle dediği de aynı senetle rivayet edilmiştir: «Zalim sultan karşısında doğru sözü söylemekten daha üstün ve faziletli bir sadaka yoktur.» «Köleye işkence etme ve işlediği her suçtan ötürü onu dövme, ama bu suçlarını aklında tut. Aziz ve Celil olan Allah´a isyan edip günah işlemesi durumunda onu bu günahı nedeniyle cezalandır ve sana karşı işlediği suçları da kendisine hatırlat.» Kuteybe, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ortağın ortağı hesaba çekmesinden daha sıkı bir şekilde kişi kendi nefsim hesaba çekmedikçe takvalı kimselerden olamaz. Bu ki-Şİ, yiyeceğinin ve içeceğinin helalden mi yoksa haramdan mı geldiğini bilmedikçe takvalılardan sayılmaz.» Ebu Zür´a ed-Darimî, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Fasık kişi canavar gibidir, onun. hakkında konuşur ve onu serbest bırakırsan sanki Müslümanlar arasına bir canavar bırakmış gibi olursun.» Cafer b. Berkan dedi ki: Meymun b. Mehran´a şöyle dedim: - Falan kişi seni ziyarette gecikiyor, sana sık sık uğramıyor. - Kalblerde dostluk sabit olunca araya ne kadar uzun fasıla gir-sede geç ziyaretleşmelerin bir sakıncası olmaz. İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Karnın ve sırtın kadar seni rahat bırakan başka bir alacaklı bulamazsın.» İmam Ahmed b. Hanbel, Habib b. Ebi Merzuk´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Meymun´un üzerinde elbiselerinin altına giydiği yün bir cübbe gördüm. Kendisine: "Bu nedir " diye sorduğumda şu karşılığı verdi: "Evet, bunu hiç kimseye söyleme."» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Bir kimse gizlice günah işlerse, gizlice tevbe etsin, bir kimse açıkça günah işlerse açıkça tevbe etsin. Çünkü Cenâb-ı Allah, bağışlar ve utanmaz; insanlar ise utanırlar ve bağışlanma dilemezler.» Cafer, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Malda üç afet vardır, malın sahibi bu afetlerden birinden kurtulsa da diğer ikisinden kurtulamaz. İkisinden kurtulsa üçüncüsünden kurtulamaz. Kişinin malı, helal ve temiz olmalıdır. Sizden hanginizin kazancı teiniz olur ve kazancına sadece helal ve temiz şeyler girer Eğer kazancı haramlardan arınmış ise, mali yükümlülüklerini ve yoksulların haklarını ödemesi gerekir. Bu yükümlülükleri yerine getirirse, bu defa harcamalarında ne aşırıya gitmeli, ne de kıt ölçüler içinde kalmalıdır.» Cafer, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Orucun en kolayı, yeme ve içmeyi bırakmaktır.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Peygamber veya başka herhangi bir kimse, büyük hayırlara ancak sabır sayesinde ulaşmıştır.» Yine aynı senedle rivayet olunduğuna göre Meymun, şöyle demiştir: «Dünya, tatlı ve yeşildir, şehvetlerle çevrelenmiştir. Şeytan ise hazırda bekleyen bir düşmandır, kişiye ahiretin sonradan geleceğini, dünya işinin ise acil olduğunu zannettirir.» Yunus b. Ubeyde dedi ki: Meymun b. Mehran´ın bulunduğu beldede taun hastalığı baş gösterdi. Mektup yazarak ona ailesinin durumunu sordum, bana şu cevabi mektubu gönderdi: «Mektubunu aldım, aile efradımın durumunu soruyorsun, ailemden ve yakınlarımdan on-yedi kişi öldü, başımıza geldiğinde ben beladan hoşlanmam, ama bela üzerimizden kalkıp gidince ´keşke olmasaydı´ da demem. Sana gelince, sen Allah´ın kitabına sarıl, çünkü insanlar şaşıp onu unuttular ve başka adamların sözlerini tercih ettiler. Dinde gösteriş yapan kimselerden uzak dur.» Meymun b. Mehran´ın oğlu Ömer dedi ki: «Babamla beraberdim. Kabe´yi tavaf ediyorduk. Yaşlı bir adamla karşılaştı, kucaklaştılar. Yaşlı adamın beraberinde benim yaşıtım olan bir genç vardı. Babam ona sordu: - Şu genç kimdir - Oğlumdur. - Nasıl, ondan memnun musun - Bütün iyilikleri kendisinde gördüm ey Eyyüb´un babası, sadece birini göremedim. - O neymiş - Ölse de onun ölümü nedeniyle sabredip sevap kazanmak istiyorum. Bu karşılıklı konuşmalardan sonra babam, o yaşlı adamın yanından ayrıldı. Babama: «Kim bu ihtiyar adam » diye sordum. Babam da onun Mekhul olduğunu söyledi.» Meymun b. Mehran dedi ki: «İnsanların en kötüsü, başkalarını ayıplayandır. Keten elbiseyi de ancak zengin veya yoldan çıkmış azgın kimseler giyer.» İmam Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´m şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ey ademoğlu, sırtındaki yükünü hafiflet, çünkü sırtın, bu yüklerin tümünü taşıyacak güçte değildir. Şuna zulmediyorsun, şunun malını yiyorsun, şuna haksızlık ediyorsun ve bu kötülüklerin tümünün günahını da sırtına vurup taşıyorsun, sen sırtındaki yükünü hafiflet.» «İyi amelleriniz azdır, bari şu az amellerinizi de ihlasla yapın.» «Bir kavmin meclisinde ve toplantı yerlerinde şeriata uymayan çirkinlikler işlenirse, onların helakları haktır.» Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, Meymun b. Mehran´ın: «Ey suçlular, bugün mü´minlerden ayrılın.» (Yasin, 59.) mealindeki ayet-i kerimeyi okuduğunu, sonra feryad-ü figan edip ağladığım rivayet etmiştir. Meymun, ağladıktan sonra da şöyle demişti: «Bütün yaratıklar bundan daha şiddetli bir tanımlamayı duymuş değildirler.» Ebu Avane, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Ali, Osman, kader ve yıldızlar hakkında konuşma, İslâm´dan başka adlarla adlandırılan bütün heva ve heveslerden sakının.» Şebabe, Fırat b. Saib´in şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Meymun b. Mehran´a; «Sence Ebu Bekir ve Ömer mi yoksa Ali mi daha faziletlidir » diye sorduğumda titredi, elindeki değneği yere düştü. Sonra şöyle dedi: «Ebu Bekir ve Ömer ile Ali´yi birbirine denk tutacak bir insanın zamanına kadar yaşayabileceğimi sanmıyordum. Oysa Ebu Bekir´le Ömer, İslâm´ın izar ve peş temalıdırlar. İslâm´ın başı, cemaatın da lideridirler.» Kendisine: «Ebu Bekir mi daha önce Müslüman oldu yoksa Ali mi » diye sorduğumda şu cevabı verdi: «Vallahi, Peygamber (s.a.v.), rahip Bahira´ya uğradığı zaman, Ebu Bekir kendisine iman etmişti. Ebu Bekir´in kendisi Rasûlullah´la Hatice arasında gidip geldi. Nihayet Hatice´yi ona nikahladı. Bütün bunlar, Ali´nin doğumundan önce olmuştu. Bundan önce Ebu Bekir, Rasûiullah´ın arkadaşı ve samimi dostu idi.» Meymun b. Mehran, İbn Ömer´den rivayet etti ki; Rasûlullah (s.a.v.), şöyle buyurmuştur: «Ahir zamanda helal dirhem veya güvenilir bir kardeş az bulunacaktır.» Meymun, yine İbn Ömer´den rivayet etti ki; Rasûlullah (s.a.v.), şöyle buyurmuştur: «Ahir zamanda malın en şerlisi kölelerdir.» İbn Ebi´d-Dünya, Meymun´un şöyle dediğini rivayet etmiştir: «Karşılıksız olarak kardeşlerin rızasını talep eden kimse mezar-dakilerîe arkadaşlık etsin.» «Bir kimse, bir başkasına haksızlık eder de onun hakkını ödeyip helalleşme fırsatını ele geçiremez ve o mazlum kişi vefat ederse, her namazın arkasında onun için mağfiret dilesin. Böyle yaparsa onun hakkını Ödemiş olur inşaallah. Buna ırzlar, mallar ve diğer haksızlıklar dahil olur.» Meymun dedi ki: «Katil, öldürmeyi emreden, emredilen, zalim ve zulme rıza gösteren kimseler günahta eşittirler.» «Sabrın en faziletlisi, nefsinin Aziz ve Celil olan Allah´a taatta zorlanmasına dayanmaktır.» Meymun, bir sahabe cemaatından rivayette bulunmuştur. Kendisi Rakka´da ikamet etmiştir. Allah ona rahmet etsin. [4] İbn Ömer´in Azatlısı Nafi Ebu Abdullah el-Medenî. Aslı, Mağrib ülkesindendir. Nisaburlu, Kabilli olduğuna dair rivayetler de vardır. Adı geçen yerlerden başka bir ülkeye nıensub olduğu da söylenmiştir. Efendisi Abdullah b. Ömer´den ve bir sahabe cemaatından rivayetlerde bulunmuştur. Kendilerinden rivayette bulunduğu sahabe cemaatı arasında Rafi´ b. Hadic, Ebu Said, Ebu Hüreyre, Aişe ve Ümmü Seleme gibi şahsiyetler vardır. Tabiilerden ve diğerlerinden de bir grup, kendisinden rivayetlerde bulunmuştur. Kendisi asil, sika ravi-lerden, parlak şahsiyetli imamlardandı. İmam Buharî onun hakkında şöyle demiştir: «İmam Malik´in senetlerinin en sahihleri, Nafi tariki ile İbn Ömer´den gelenlerdir.» Başkaları dediler ki: Ömer b. Abdülaziz, Nafi´i -insanlara sünneti öğretmesi için- Mısır´a gönderdi. İmamlardan bir çoğu onu övdüler. Sika bir ravi olduğunu söylediler. Meşhur rivayete göre Nafi, hicretin 117. senesinde vefat etmiştir. [5] Şair Zu Rimme Asıl adı, Ğaylan b. Utbe b. Behis´tir. Beni Abdi Menat b. Ed b. Tabiha b. İlyas b. Mudar oğullarından dır. Künyesi Ebu´l-Haris´tir. Şairlerin önde gelenlerinden biridir. Meşhur divanı vardır. Meyye binti Mukatil b. Talbe b. Kays b. Asım el-Minkarî hakkında gazeller okurdu. Meyye, çok güzel bir kadındı. Ama Zu Rimme´nin kendisi çirkin suratlı, siyah tenli idi. İkisi arasında fuhuş ve sevişme olmamıştı. Birbirlerini de görmemişlerdi, sadece birbirlerinin adlarını duymuşlardı. Anlatıldığına göre Meyye, Zu Rimme´yi gördüğü takdirde develer kurban edeceğini adamıştı. Onu görünce: «Eyvah, ne kadar da çırkın-miş!» demişti. Zu Rimme, Meyye´nin yüzünü sadece bir defa görmüş ve şöyle demişti: «Meyye´nin yüzünde tatlı bir |