El Kindî

El-Kindî(H. 252)[490]

Akıl konusunda bir risale kaleme almış; ve bu eserde antik dönem filozoflarının görüşlerini özetlemiş; bu arada az da olsa kendi görüşlerine de yer vermiştir. Muhasibi ile el-Kindî'nin risalelerinde içerik olarak bir parelellik bulunmamakla birlikte, bu konuda bir eser kaleme alma konusunda önceliğin hangisine ait olduğu sorunu üzerinde durmak yararlı olabilir. Bu konuda öncelik el-Kindî'ye ait olabilir. Çünkü her ne kadar kesin bir ifade kullanma imkanına sahip değilsek de kullandığı yöntem ve sunuş tekniğinden, bu alanda eser telif eden ilk müellifin el-Kindî olduğu anlaşılmaktadır.

el-Kindî risklerinden biri Ali b. el-Cehm'in kendisine yönelttiği Allah'ın birliği ve alemin sonluluğu konulu bir soruya cevap niteliğindedir. [491] Ali b. el-Cehm'in Sünnî olduğu ve uzunca bir süre el-Mütevekkü'in (H. 232-247) sarayında MuteziIe'nin çevirdiği dolaplar ile boğuştuğu bilinmektedir. Halifelerin ve üst düzey devlet adamlarının meclislerine katılan el-Kindî'ye yönelttiği bu soru ile o, alemin ezelî olması gibi İslâm'a yabancı iddialar ileri sürdükleri için filozofların zındık oldukları düşüncesine açıklık kazandırmak istemiş olabilir. Ya da aralarında benzer bir tartışma geçmiş ve el-Kindî, İbn-i Cehm nazarında henüz netleşmemiş bazı konulara açıklık getirmek amacı ile bu risaleyi kaleme almış olabilir. Sonuçta bu olay, el-Kindî ile Sünnîler arasında bir yakınlık olduğunu ortaya koymaktadır. Her ne kadar Muhâsibî ile el-Kindî arasında her hangi bir ilişki olduğunu doğrulayan elimizde kesin bir delil bulunmuyor ise de el-Kindî'nin Yunan felsefesini temel alıp bu alanda eserler vermiş olmasına karşılık; Akl risalesini İslâmî bir yöntem düşüncesinden hareketle kaleme alan el-Muhâsibî bu eseri, el-Kindî risalesine bir reddiye olarak da düşünmüş olabilir. [492]

[490] Resailu'l-Kindi, s. 312.

[491] Resailu'l-Kindi, s.201

[492] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 193.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın