> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Çeşitli Konularda Eserler > El-Akl ve Fehmül Kuran > Ebu Hamid El-Gazâlî
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Ebu Hamid El-Gazâlî  (Okunma Sayısı 1131 defa)
19 Haziran 2011, 16:22:04
Ekvan
Varlıklar, alemler, dünyalar. (Evren).
Tecrübeli Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 19.233


« : 19 Haziran 2011, 16:22:04 »



Ebu Hamid El-Gazâlî (H. 505)


el-Gazalî, Hâris'in el-Akl isimli eserinden çok fazla etkilenmiş ve Hâris'in rivayetlerine ilaveler yaparak çok sayıda garip hadis ri­vayet etmiştir ki bir kaçı aşağıdadır:

Her şeyin bir ölçüsü vardır.

Her şeyin bir dayanağı vardır.

Sizin en akıllınız Allah'tan en çok korkanınızdır.

Göklerin ve yerin nuru akıldır.

Akıl, zorunlu olanı idraki sebebi ile şeref kazanmıştır.

Sonra el-Gazâlî şöyle demektedir:

Akıl dört anlamı ifade amacı ile kullanılır:

1) İnsanı diğer hayvanlardan ayıran bir nitelik, bir sıfattır. İnsan akıl ile teorik bilgileri kabule ve gizli fikrî becerileri düşünmeye ha­zırdır. Akıl, Haris b. Esedi'l-Muhâsibî'nin "Sayesinde teorik bilgile­ri elde etme imkanına sahip olduğumuz bir seciye nurudur" diye ta­nımlarken anlatmak istediği şey; sanki kalpten fışkıran bir nurdur. Bunu inkar ve aklı sadece zorunlu bilgilere irca eden akla haksızlık etmiş olur. Bu seciyeye sahip olmaları göz önüne alındığında, uyu­yan ve ilimler konusunda gafil olanlar da akıllı diye isimlendirilirler...

2) İkinin birden daha çok olması ve bir şahsın aynı anda iki mekan­da bulunamaması gibi caiz olan bilgilerin caiz, imkansız olan bilgi­lerin de imkansız olarak mümeyyiz bir çocuğun şahsında ortaya çıkmasıdır.

(el-Gazâlî; aklın tanımı konusunda: "Akıl; bir takım zorunlu bilgilerin; caiz olanların caiz, imkansız olanların imkansız olarak bilinmesidir. Yine bu tanım, aklın kendisi için de caizdir çünkü bu bilgiler vardır ve akıl diye isimlendirildikleri de açıktır. Yanlış olan seciyenin inkarı ve bunlardan başka hiç bir bilgi yoktur denilmesidir" derken bazı kelamcıları kastedmektedir).

3) Akıl, olaylar karşısında yaşanılan tecrübe ve deneyimler sonucu elde edilen bilgilerdir. Tecrübeler, deneyim ve inançlar, aklı olgunlaştırarak hatalardan arındırır ve bu tür bilgiye sahip olanlar, genelde akıllı diye isimlendirilirlerken, bu tür bir bilgiye sahip olmayanlar kalın kafalı, tecrübesiz ve cahil diye isimlendirilirler.

4) Akıl bir seciyedir ki bu potansiyel yeti son aşamada işlerin akıbe­tini bilir, dünyevî hazlara davet eden şehevî arzulardan uzaklaşır ve bu tür arzuları tamamen terkeder. İnsan eğer böyle bir yetiye sahip­se, akıllı ismini alır. Çünkü akıl işlerin akıbetini düşündüğü için, sa­hibinin dünyevî hazlara esir olmasını engellemekte ve ona klavuzluk etmektedir. Bu akıl da sahibini, diğer hayvanlardan ayıran bir nite­lik, bir sıfattır.

Bu dört akıldan ilki temci unsur, asıl ve kaynaktır. İkincisi akla en yakın yan unsur, üçüncü akıl; tecrübeye dayalı bilgiler, içgüdü ve zorunlu biîgiler sayesinde elde edilebildiği için birinci ve ikinci ak­lın yan unsurudur. Dördüncü akıl ise üçüncü aklın ürünü ve varmak istediği son gayedir. Bunlardan ilk ikisi, seciye (Allah vergisi); son ikisi ise kazanılmıştır (mükteseb). Özetle söylersek:

Aklın mevcut bu dört unsurundan her birine akıl ismi verilebilir. Birincisi hariç diğer üçünün varlığı konusunda hiç bir ihtilaf yoktur. Doğru olan seciye anlamında aklın da var olduğudur. Üstelik bu akıl diğer üçünün temelidir. Sahip olduğumuz bilgiler sanki seciye olarak sahip olduğumuz akılda bir arada bulunmakta ama varlık alanına çıkmalarını gerektiren bir nedenle ortaya çıkmakta­dırlar.[509]

Bu alıntılarla el-Gazâlî'nin, akıl konusunda Haris mezhebinden aldığı etkinin boyutlarını son derece açık bir biçimde görmüş olu­yoruz. Gördüğümüz gibi o, bir çok noktada kullandığı terim ve ay­rıntılara kadar el-Akl risalesinde Hâris'in serdettiği görüşleri hiç değiştirmeksizin kutlanmakta, onun rivayet ettiği hadisleri rivayet etmekte, bu hadislere yeni ilaveler yapmakta ve Haris gibi o da ak­lı, bir seciye olarak tanımlamaktadır. Sadece aklın şerefi [510] konu­sundaki düşüncelerini el-Vasaya'dan almıştır. el-Gazâlî, Hâris'in bizim bilmediğimiz bir eserinden nakiller yapmakta; el-Akl risale­sinde, akıl için kullandığı anlamlarla uyuşan bir takım alıntılara yer vermektedir. Yine el-Gazâlî, aklı biri diğerinden meydana ge­len ve son aşamada Allah (c) vergisi olan kusursuz akıl merhalesi­ne ulaşan dört kısma ayırmaktadır ki biz bu son aşamaya, istibsar (basiret) ismini vermiştik. Bütün bu tanımlar Hâris'e aittir; basit­leştirme ve daha titiz bir ayrım dışında, el-Gazali'ye ait bir şey yoktur. Zaten el-Gazâlî de, bu düşüncelerin Hâris'e ait olduğunu söylemektedir.

el-Gazâlî'ye ait eI-Munkız'daki "Hâris'in eserlerini okudum" ifa­desi, onun Haris lehine bir başka delaletidir. Ayrıca bu ifade, el-Ga­zâlî' nin; Hâris'in iki eseri dışında bir başka eseri, hatta muhtemelen bütün eserlerini okuduğunu göstermektedir çünkü; el-Gazâlî, bizim Hâris'e ait olduğunu bildiğimiz er-Riaye, el-Mekasib, el-Mesail, el-Vasaya, Maiyetu't-Akl ve Hâris'in bu konuya değindiği ve bu gün elimizde olmayan başka eserlerinden alıntılar yapmaktadır. [511]


[509] el-Gazâlî, İhyau UIumi'd-Din, c. 1/82-87.

[510] el-Vasaya, s. 86.

[511] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 198-200.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Ebu Hamid El-Gazâlî
« Posted on: 28 Mart 2024, 18:18:30 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Ebu Hamid El-Gazâlî rüya tabiri,Ebu Hamid El-Gazâlî mekke canlı, Ebu Hamid El-Gazâlî kabe canlı yayın, Ebu Hamid El-Gazâlî Üç boyutlu kuran oku Ebu Hamid El-Gazâlî kuran ı kerim, Ebu Hamid El-Gazâlî peygamber kıssaları,Ebu Hamid El-Gazâlî ilitam ders soruları, Ebu Hamid El-Gazâlîönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes