|
Konu Başlığı: Azdu'd-Din El-İcî Gönderen: Ekvan üzerinde 19 Haziran 2011, 16:07:11 Azdu'd-Din El-İcî (H. 756) el-İcî, el-Mevakıf’ta şunları söylemektedir: Allah (c); Ademoğullarını akıl, yani kendilerine fıtraten verdiği potansiyel akıl diye isimlendirilen ve akledilirleri idrake hazır potansiyel bir yeti ile şereflendirmiş; onlara herhangi bir çaba sarfetmeksizin doğuştan sahip oldukları ve potansiyel akıl diye isimlendirilen zorunlu bir bilgi vermiş; insanı akıl yürütmeye, zorunlu bilgilerden teorik bilgiye doğru kemal basamaklarını tırmanmaya ehil olarak yaratmıştır. Bu durum tekrar etmeye başlayınca insan zorluk çekmeden tam anlamı ile düşünebilir ve akledebilir duruma gelir.[516] el-İcî bu girişi, soyut akıldan söz etmemiş olan Kur'ân'dan hareket ettiği için Muhâsibî'nin amaçlamadığı ve söylemediği bir sonuca götürmesine rağmen üzerindeki Muhâsibî etkisi açıkça görülmektedir. Daha önce, en-Nesefî'nin görüşlerini değerlendirirken sözünü ettiğimiz; en-Nesefî, er-Razî, el-İcî, el-Beydavî gibi müteahhirin ulemasının eserlerinde kelam ilmi ile meczolmuş olan felsefî etkiyi gözardi etmemek gerekir. Her ne kadar Haris etkisi açıkça görülmekte ise de bu müellifler, Hâris'in görüşleri ile filozofların görüşlerini karıştırmışlardır. [517] [516] el-Mevahfu'l-Uzdiyye, s. 25. [517] Haris El- Muhasibi, El- Akl Ve Fehmü’l Kur’an, İşaret Yayınları, İstanbul, 2003: 201-202. |