Viyana Okulu
Viyana Okulu veya Avusturya Okulu bir akademik müessesenin ötesinde bir muhakeme yolu, bir analiz tekniği, bir araştırma programı ve diğer ekonomi düşünce okullarından farklı bir teorik sistemdir.
Viyana Okulu birçok önemli yönüyle klasik ekonomiden, tarihçi okuldan ve Marksist, kurumsal ve matematiksel ekonomiden ayrılmaktadır. Diğer taraftan Viyana Okulu´nun birçok ilkesi neoklasik ve modern ekonomiye girmiş bulunmaktadır.
Viyana Okulu´nun kurucusu 1871´de Principles of Economics ve 1883´de Problems of Economics and Sociology kitaplarını yayınlayan Carl Menger´dir. Viyana ekonomisi, grubun bütün üyeleri tarafından kabul edilen yeknesak bir sistem değildir.
İkinci kuşak sayılan Eugen von Böhm Bawerk ve Friedrich von Wieser birçok konuda birbirlerinden ve Carl Menger´den farklı görüşlere sahiptir. Bu itibarla Viyana Okulu´nu bütün üyelerin katıldığı doktrinlerle tanımlamak zorlaşmaktadır.
1890´lı yıllarda dört konu okulun özelliğini göstermekteydi: Marjinalizm, azalan marjinal fayda, maliyetlerin vazgeçilen fayda şeklinde ifadesi ve koplemanter faktörlere değer atfetme. Daha sonraki yıllarda metodolojik endividüalizme ve subjektivizme ağırlık verilmiştir. Daha geniş olarak ifade etmeye çalışırsak, Viyana Okulu´nun üyeleri metodoloji ve değer teorisinde ortak görüşlere sahip olmakla beraber, kapital, konjonktür, ekonomik hürriyet konularında farklı görüşlere sahiptir.
Avusturya Okulu´nun değer teorisi hakkındaki birçok ilkesi daha önceki bazı ekonomistler tarafından zikredilmiştir. Faydanın, kıtlıkla bir arada incelenmesi Galiani (1750), Condillac (1776), Walras (1831), Lloyd (1834), Dupuit (1844) ve özellikle Gossen (1854) tarafından yapılmıştı. Bu yazarların büyük bir kısmı azalan marjinal fayda kanununu tam anlamış bulunmaktaydı.
Faydaya uygulanmamakla beraber marjinalizm kavramı von Thünen (1826) ve Cournot (1838) tarafından geliştirilmişti. Ancak, bu öncüler ile Menger arasındaki önemli fark, bütünleşmiş bir teorik sistem kurmamış olmalarıdır.
Menger´le aynı zamanda yaşamış olan William Stanley Jevons (1862 ve 1870) ve Leon Walras (1873) aynı temel varsayımlar üzerinde bir dedüktif sistem kurmuştur. Aradaki fark Jevons ve Walras´ın matematik işaretler kullanmış olmalarıdır.
Böhm Bawerk ve Wieser´in yayınları Viyana ekonomisinin dünya çapında yayılmasına yol açmıştır. Sonraki kuşaktan Ludwig von Misas ve Firedrich von Hayek İngiltere´de ve Amerika´da uzun yıllar ders vermiş ve etkili olmuşlardır. Viyana Okulunun ana prensipleri:
Metodolojik endividüalizm: Ekonomik olayların açıklanmasında kişilerin aksiyonlarına ağırlık verilmektedir; gruplar ancak üyelerinin aksiyonlarıyla etkili olmaktadır.
Metodolojik subjektivizm: Ekonomik olayların açıklanmasında kişilerin muhakemeleri ve tercihleri bilgilerine veya sahip olduklarını zannettikleri bilgilere ve dış gelişmeler hakkındaki beklentilere ve kendi aksiyonlarının sonuçlarına bağlı bulunmaktadır.
Marjinalizm: Bütün ekonomik kararlarda değerler, maliyetler, gelirler, prodüktivite vs. toplama ilave edilen veya toplamdan çıkarılan son birimin veya son parçanın önemiyle belirlenmektedir.
Zevkler ve tercihler: Mal ve hizmetlerin fayda şeklindeki subjektif değerlemesi bunların talebini belirlemektedir; bu suretle piyasa fiyatları fiili ve potansiyel tüketicilerden etkilenmektedir. Tüketilen her mal ve hizmetin azalan marjinal faydası, tüketicilerin gelirlerinin çeşitli kullanımlar arasındaki dağılımını etkilemektedir.
Fırsat maliyeti: Buna Wieser´in "maliyetler kanunu" da denmiştir. Vazgeçilen en önemli alternatif fırsatın maliyeti, üretim hizmetlerinin feda edilen alternatif yerine başka bir gaye için kullanılması halinde, üreticilerin veya diğer ekonomik ajanların hesabında esas alınmak tadır.
Tüketimin ve üretimin zaman yapısı: Tasarruf kararı yakın, uzak ve belirsiz gelecekteki tüketim hakkında bir zaman tercihi aksettirmektedir. Yatırım ise belirli girdilerin daha uzun zaman gerektiren üretim süreçleri vasıtasıyla daha fazla ür.n elde etmek için yapılmakta dır. Bu son prensip BöhmBawerk´in sermaye teorisin deki iki temel prensibi ifade etmektedir. Geleceğin daha düşük değerlendirme perspektifi tüketicilerin gelecekteki tüketimin beklenen faydasını iskonto etmeye uyarmaktadır. Bu itibarla gelirin tüketilmemesi olan tasarruf ve sermaye arzı kıttır. Üretimin dolaylılığı, yani emek ve toprak gibi prodüktif hizmetleri daha uzun üretim dönemlerinde kullanmak (yatırım) bu hizmetleri daha prodüktif hale getirmektedir. Sermaye talebi bundan kaynaklanmaktadır. Mises´in ortaya atmış olduğu iki prensip oldukça tartışmalıdır.
Tüketicinin egemenliği: Tüketicilerin mal ve hizmet efektif talebine doğrudan yaptıkları etki ve serbest rekabet piyasalarında oluşan fiyatlar vasıtasıyla üreticilerin ve yatırımcıların üretim planları üzerinde dolaylı olarak yaptıkları etki, bir gerçek olmanın ötesinde bir amaçtır. Bu amacın gerçekleşmesi devletin piyasalara müdahalesinden, satıcıların ve alıcıların muhakemelerini kullanarak mal ve hizmetlerin miktarları, kaliteleri ve fiyatları konularındaki özgürlüklerini sınırlandırmasından kaçınmayı gerektirmektedir.
Siyasal endividüalizm: Kişilere tam bir ekonomik özgürlük verildiği zaman siyasal ve moral özgürlük mümkün olmaktadır. Ekonomik özgürlüğün kısıtlanması ergeç devletin cebri faaliyetlerinin siyasal sahada artmasına ve 19. yüzyılda kapitalist toplumların erişmiş olduğu temel kişisel özgürlüklerin zayıflamasına ve ortadan kalkmasına yol açmaktadır.
Viyana Okulu´nun ikinci kuşağı arasında Böhm Bawerk ve Wieser, üçüncü kuşağı arasında da Von Mises, Schumpeter, Hans Mayer ve Alfred Amonn, dördüncü kuşak arasında ise Friedrich Von Hayek, Gottfried Haberler, Fritz Machlup, Oscar Morgenstern ve Paul Rosenstein Rodan en tanınmışlarıdır.
[
Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
