Zihinsel engelliler, eğitimle hayata uyumlu hale gelebilir

Zihinsel engellilik kalıcı olsa da verilen özel eğitim ve öğretimle bu en aza indirilebilir. Erken teşhisle birlikte tedaviye başlanırsa zihinsel engelli çocuklarda önemli gelişmeler görülebiliyor. Bunun için anne-babaya büyük sorumluluk düşüyor. Çocuğun gelişimlerinin iyi takip edilmesi gerekiyor.

Her anne-baba sağlıklı, normal gelişen bir çocuğa sahip olmak ister. Ne var ki genetik ve çevresel nedenlere bağlı olarak sağlık sorunları ve engellilikleri olan birçok çocuk vardır. Bunların içinde anne-baba tarafından belki de nedenleri ve baş etme şekli en az bilineni zihinsel engelliliktir. Zihinsel engellilik; 18 yaşından önce ortaya çıkan, zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde içinde yaşanılan toplumla belirgin derecede farklılıklar görülen yetersizlik durumudur.

Zihinsel engellilik hayat boyu sürer mi? Zekânın normalin belirgin derecede altında olması şeklinde kendisini gösteren zihinsel engellilik, hayat boyu sürmesi gereken bir engellilik değildir. Bilhassa hafif ve orta derecede olanlar özel eğitim ve gerekirse tedavi ile normal bireyler haline gelebilirler. Bazı bireylerde ise zihinsel engellilik büyük ölçüde kalıcıdır. Bu bireylerin de engelliliğin düzeyine ve sebebine bağlı değişmekle beraber büyük bir kısmının özel eğitim ve meslek edindirme programları ile hayata uyum göstermeleri, meslek sahibi olmaları mümkündür. Zihinsel engellilerin de diğer engelliler gibi istihdam hakları vardır.

Zihinsel engelliliğin ilk belirtileri nelerdir? Zihinsel engellilerde sıklıkla görülen bazı belirtiler şunlardır: Daha bebeklikten itibaren göz kontağında, başı dik tutma, emme gibi ilk bebeklik davranışlarında sorunlar, daha sonra oturma, kalkma, emekleme ve yürümenin diğer çocuklara göre daha geç olması, daha geç konuşması veya konuşmasında sıkıntılar olması, öğrendiklerini çabuk unutması. Hatırlamada zorlukları olması, alışverişte, para hesabında zorlukları olması, sosyal kurallara uymada sıkıntısı olması, problem çözmede ve/veya mantıklı düşünmede sıkıntısı olması.

Zihinsel engelliliğe neler yol açar? Zihinsel engelliliğe yol açan nedenlerden bir kısmı genetik iken bir kısmı anne veya çocuk tarafından geçirilen enfeksiyon hastalıklarına bir kısmı kaza ve travmalara, bir kısmı da olumsuz çevre şartlarından kaynaklanan ihmal ve yoksunluklara bağlıdır. Metabolik bozukluklar, beyin hasarları, epilepsi ve zehirlenmeler zihinsel engelliliğin en çok bilinen nedenleridir. Beslenme bozuklukları, sevgi ve ilgi yoksunluğu da zihinsel işlevlerde bazen kalıcı bazen de geçici geriliklere yol açmaktadır.

Aileler uzmanlarla işbirliği yapmalı

Sorunun tespiti sürecinde ilk yetkili kişiler annenin doğum öncesi takibini yapan kadın doğum uzmanı ve doğum sonrası sağlık kontrolü ve gelişim takibini yapan çocuk doktorudur. Anne-baba ve diğer aile üyelerinin bu süreçte bir arada hareket etmesi gerekir.

Yönlendirme önemli: Tedavi sürecinden ayrı olarak ailenin çocuktaki zihinsel yetersizlik sorununun tespiti ve tespitten sonraki daha ileri araştırmalar için üniversite hastaneleri, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı rehberlik araştırma merkezleri gibi doğru kurumlara yönlendirilmesi gerekmektedir.

Erken tespit olumsuz etkileri azaltır: Zihinsel engellilerin bir kısmı bilhassa okulöncesi çağda tespit edildiklerinde normal bireyler haline gelebilmektedir. Birçoğu ise zihinsel engellilik ortadan kalkmasa da doğru tedavi eğitim ve rehabilitasyonla hayata uyumlu hale getirilebilmektedir.. Bu çerçevede 3 yaş öncesinde erken görüşme programları, öneriler ve erken tedavi programları kritik gelişim evrelerinde problemin olumsuz etkilerini azaltmaktadır.

zaman