Türkiye'nin İnsani Gelişme Endeksi’ndeki yeri açıklandı

Rapor iki temel soruyu gündeme getiriyor: İnsani gelişmenin ilerlemesinde kimler dışlanıyor ve bu nasıl, niçin oluyor?

Türkiye’nin 2015 İnsani Gelişme Endeksi (İGE) değeri 0.767 oldu. Bu değerle Türkiye, yüksek insani gelişme kategorisinde yer aldı ve 188 ülke ve bölge arasında 71. oldu.Türkiye 2015 raporunda yer alan İGE’de 0.761 puan ile 188 ülke ve bölge içinde 72. sırada yer almıştı. 2016 raporundaki İGE’de ise 0.767 puanla 188 ülke ve bölge arasında 71. sırada yer aldı. Aynı sıralamayı Venezuela (Bolivar Cumhuriyeti) ile paylaştı.1990-2015 yılları arasında ise Türkiye’nin İGE değeri 0,576’dan 0,767’ye yükseldi. Bu, toplamda yüzde 33,2’lik bir artış anlamına geliyor. 1990-2015 yılları arasında Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi 11,2 yıl; ortalama öğrenim süresi 3,7 yıl ve beklenen öğrenim süresi 5,7 yıl arttı.Türkiye’de kişi başına Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) 1990-2015 yılları arasında yaklaşık yüzde 78,2 oranında bir artış gösterdi.Avrupa ve Orta Asya ülkeleri ile kıyaslamaTürkiye’nin 2015 yılında 0,767 düzeyinde olan İGE değeri, yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkeler için ortalama 0,744 ve ayrıca Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin 0,748 olarak hesaplanan insani gelişme değerinin üzerinde oldu. Türkiye’nin 2015’teki İGE değeri 0,767 oldu. Ancak insani gelişmede eşitsizlik farkı düşüldüğünde, Türkiye’nin değeri boyut endekslerinin dağılımındaki eşitsizliğe bağlı olarak yüzde 15,8’lik bir kayıpla 0,641’e düşüyor.Azerbaycan ve Sırbistan’ın eşitsizlik nedeniyle puan kayıpları ise sırasıyla yüzde 13,2 ve 11,2 düzeylerinde. Yüksek İGE ülkelerinin eşitsizlik nedeniyle kaybı ortalama yüzde 20,0 iken, Avrupa ve Orta Asya’da bu oran yüzde 12,7. Türkiye’nin insani eşitsizlik katsayısı da yüzde 15,8 düzeyinde.2015 İGR’de 161 ülke için Cinsiyet Dayalı Gelişme Endeksi (CDGE) değerleri hesaplandı. Türkiye’de 2015 kadın İGE değeri 0,724 iken, erkek İGE değeri 0,797 olarak ölçüldü ve bu durum sonucunda CDGE değeri 0,908 olarak hesaplandı; bu sonuca göre Türkiye Azerbaycan ve Sırbistan ile 4. Gruba girmiş oldu.Türkiye, 2015 Cinsiyet Eşitsizliği Endeksinde (TCEE), 328’lik TCEE değeriyle 159 ülke arasında 69. sırada yer aldı. Türkiye’de parlamentodaki kadın milletvekili oranı yüzde 14,9. Yetişkin kadınlar arasında en az orta öğrenim görmüş olanların oranı yüzde 43,5 iken, bu oran erkeklerde yüzde 64,8 olarak göze çarpıyor.Her 100 bin canlı doğumda 16 kadın hayatını kaybediyor ve ergenler arasındaki doğurganlık oranı ise 15-19 yaşları arasındaki her 1000 kadında 27,6 olarak dikkati çekiyor. Kadınların işgücü piyasasına katılım oranı yüzde 30,4 iken, erkeklerde yüzde 71,4 düzeyinde seyrediyor.2016 İnsani Gelişme Raporu ‘Evrensellik kavramına odaklanıyor2016 İnsani Gelişme Raporu, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 1990 yılından bu yana başlıca gelişme sorunları, eğilimleri ve politikalarına ilişkin bağımsız, analitik ve ampirik temelli tartışmalar olarak yayınlanan küresel İnsani Gelişme Raporları serisinin en yenisidir.Dünya liderlerinin 2015 yılında, 2030 Gündeminin temel zeminini teşkil eden, hiç kimseyi dışlamayan bir gelişme yolculuğunu taahhüt etmeleri tesadüf eseri değil, bilinçli bir karar ile oldu. İşte bu evrensel arzuyu yansıtmak amacıyla, Herkes İçin İnsani Gelişme, 2016 İnsani Gelişme Raporu’nun teması olarak seçildi.Rapor iki temel soruyu gündeme getiriyor: İnsani gelişmenin ilerlemesinde kimler dışlanıyor ve bu nasıl, niçin oluyor? Evrenselliğin önündeki engeller arasında yoksunluk ve eşitsizlikler, ayrımcılık ve dışlama, sosyal norm ve değerler, önyargı ve hoşgörüsüzlük vardır.Rapor, herkes için insani gelişmenin sağlanmasında, dışlanmışların yaşadığı yoksunlukların nitelik ve nedenlerinin tespit edilmesinin kendi başına yeterli olmadığını ileri sürerken, ulusal politikaların küresel düzeyde atılacak adımlar ile tamamlanması gerektiğine de işaret ediyor.İGR, evrensellik ilkesini paylaşarak ve aşırı yoksulluğun ortadan kaldırılması, açlığın sona erdirilmesi ve sürdürülebilirlik konusunun vurgulanması gibi temel alanlara yoğunlaşmak suretiyle 2030 Gündemi’ni tamamlıyor. 

r.haber