Bir kariyer imtihanı ki sorma!

Bir kariyer imtihanı ki sorma!

Bazı bölümlerden mezun olmanız hiçbir şey ifade etmiyor. Belli bir unvanı kazanmak için yıllarınızı alan ve epey masraflı sınavlara girmeniz gerekiyor. İşin ilginç yanı bu bölümlere giren ve meslek planlaması yapan gençlerin nasıl bir süreçle karşılaşacağını bilmemesi. İşte o bölümlerden birkaçı...

Liseden mezun oldunuz ve yıllardır hayalini kurduğunuz bölümü kazandınız. Görünürde, lisans eğitiminin ardından mesleğinize kavuşma vakti geliyor. Ancak bazı bölümlerde işler böyle ilerlemiyor. Hukuk, muhasebe, tıp gibi branşlardan mezun olan öğrencileri işe başlamak için uzunca bir sınav maratonu daha bekliyor. Üstelik sınavların birçoğunda meslekte pratik olarak işinize yaramayacak ya da okuduğunuz alanın çok dışında sorular soruluyor. Özellikle yazılı sınavdan sonra adayların ter döktüğü sözlü sınavlarda. Yani mülakatlarda. Mesela hâkim ya da savcı olmak gibi bir niyetiniz varsa akşamki maçta üç gol atan futbolcunun ismi, dünya üzerindeki kanallar ve boğazlara dair bilginiz de sınanabiliyor. Kısacası bu sınavlar bazen yıllar alıyor, bazen de pes ettirdiğinden maraton kısa sürede sona eriyor! Sonra artık kaderde ne varsa... İşin trajikomik yanı bu bölümlere giren ve meslek planlaması yapan gençler nasıl bir süreçle karşılaşacağını bilmiyor. ÖSYM'nin ve ilgili bakanlıkların sitelerinde söz konusu sınavlarla ilgili detaylı bilgi de verilmiyor. Haliyle bazı adaylar arapsaçına dönen bu sürecin içine girdiğine gireceğine pişman oluyor. Bu sınavlardan bazılarını katılanlardan da destek alarak derledik.

Sınavı kazandığıma pişman ettiler!

Bir tıp fakültesi öğrencisinin altı yıllık eğitimini tamamlaması hiçbir şey ifade etmiyor. Hatta mesleğe adım atması için asıl yapılması gerekenler bu aşamada başlıyor. Süreç oldukça karmaşık olsa da tıp fakültesinden mezun olan bir kişinin nasıl doktor olabileceğini anlatalım: Öncelikle zorunlu hizmet mecburiyeti var. Bunu yapmazsanız diplomanızı kullanamıyorsunuz. Süre iki yıl olarak belirlense de bölgelerin gelişmişliğine göre değişiyor. Genellikle de ihtiyaçtan dolayı beş yıla kadar uzatılıyor. Eğer maddi durumunuz iyiyse direkt Tıpta Uzmanlık Sınavı(TUS)'na hazırlanıp asistanlığa başlayabilirsiniz. Ancak uzmanlık yaptıktan sonra da muhakkak zorunlu hizmeti yerine getirmeniz gerekiyor. Tüm bu süreçleri geçtikten sonra ya da zorunlu hizmeti yaparken girmeniz gereken bir sınav daha var: TUS. Bu sınav yılda iki kez Ankara, İstanbul ve İzmir'de yapılıyor. Ne yazık ki diğer sınavlarda olduğu gibi istenilen bilgilerin yüzde 80'i meslekte kullanılmıyor.

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde okuyan İhsan Şencan, mezun olduktan sonra sınava girmemek için dirense de zorunlu hizmet yaparken yaşadığı sıkıntılar kararını değiştirtir. Ancak yedinci girişinde başarılı olur. Şimdi anestezi ve reanimasyon bölümünde asistanlık yapıyor. Mezuniyetinin üzerinden dokuz yıl geçmesine rağmen hâlâ asistanlık unvanında olduğu için sistemi eleştiriyor Şencan: "Fakülteyi kazanmak ve mezun olabilmek hiç kolay değil. Bu zorluklara rağmen mezun olduğumuzda da hiçbir unvanımız olmuyor. Hatta birçok sıkıntımız var. Bunlardan en önemlisi nöbet hayatı. Sabah mesaimiz başlıyor, ertesi gün akşam mesai bitene kadar çalışıyoruz. Üstelik insan hayatıyla uğraşıyoruz. Ayda sadece bir ya da iki hafta sonu tatil yapabiliyorum. Bu sıkıntılarla boğuşurken bazen sınavı kazandığıma pişman oluyorum."

Ders çalışmak için işten ayrıldım

İktisadi-idari bilimler ve hukuk fakültesinden mezun olan herkes mali müşavir olma hakkına sahip. Ancak bu hakkı elde edebilmek tabir yerindeyse her yiğidin harcı değil. Üniversiteden mezun olduktan sonra birkaç bin lira ödeyerek sınava girmeniz gerekiyor. 60 puan aldıysanız başarılı oldunuz demektir. Sonra üç yıl devam zorunluluğu olan stajınızı başlatıyorsunuz. Bunun için 10 gün içinde herhangi bir muhasebe bürosuna kabul edilmelisiniz. Kaydınızı yaptırdığınız andan itibaren dört yıllık eğitiminiz ve sınav başarınız bir kenara bırakılıyor ve artık 'stajyer' kabul ediliyorsunuz. Üç yılın sonunda mali müşavirliğe adım adım yaklaşırken bir sınav daha var ki, belki de en zoru: Yeterlilik sınavı. Bu sınavda yedi ayrı dersten (üstelik klasik yapılıyor) başarılı olmanız şart. İstanbul, Ankara ve İzmir'de yapılan sınav iki gün sabahtan akşama kadar sürüyor. Süreci başarıyla geçmeniz halinde artık 'serbest muhasebeci mali müşavir' unvanına sahip oluyorsunuz. Bunun bir de 'yeminli mali müşavir' unvanı var ki bir muhasebe büronuzun olması ve on yıl geçtikten sonra tekrar sınava girip başarılı olmanız gerekiyor. Hal bu olunca mali müşavir olmak isteyen birinin hayatını tamamen bu işe göre şekillendirmesi gerekiyor.

Mesela 27 yaşındaki Buket Algül ortaokuldan beri hayallerini süsleyen bu meslek için ticaret lisesinde muhasebe bölümünü okumuş. Üniversiteden mezun olduktan sonra girdiği sınavda epey yüksek puan almış. 10 gün içinde başlatması gereken stajını ancak son bir iki saatte ayarlayabilmiş. Stajını başlattıktan sonraysa yedi yıllık deneyimi olmasına rağmen bir buçuk yıl ücret almadan 'stajyer' unvanıyla çalışmış. Üstelik bazı günler mesai saati 17 saate çıkmış. Algül, geçtiğimiz aylarda stajını bitirdi ve yeterlilik sınavına girdi. Ders çalışmak için işten ayrılmasına rağmen sınavı istediği gibi geçmemiş. Çünkü soruların uygulamada karşılığı yok. Algül, çocukluğundan bu yana istediği mesleği çok kez bırakmayı düşünmüş: "Yarıda bıraksam emeğime üzülüyorum. Devam etmek de öyle zor ki... Üstelik maddi anlamda çok kayıp vermek zorunda kalıyoruz. Sınavların sekiz yılımı almasının yanında yaklaşık 50 bin lira gibi bir kaybım oldu

Mülakattan üç kez elenince hâkim olmaktan vazgeçtim

Adayları zorlayan kariyer sınavlarından biri de adli yargı hâkim ve savcı adaylığı sınavı. Halk arasında bilinen ismiyle hâkimlik ve savcılık sınavı. Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra niyetiniz hâkim ya da savcı olmaksa birçok sınavı göze almanız gerekiyor. Öncelikle ÖSYM'nin yaptığı sınavdan 70 puan almalısınız. Eğer başarılı olduysanız klasik bir sınava girmeniz gerekiyor ki bu hiç kolay değil. Bu sınavdan da alnınızın akıyla geçebilirseniz büyük başarı sağlamış oluyorsunuz. Ancak yolun sonuna değil, en zorlu viraja giriyorsunuz. Yedi kişilik heyetten oluşan bir mülakat sizi bekliyor. Üstelik sorular hem alan dışında gelebilirken hem de karakterinizi, olaylar karşısındaki tavrınızı ölçen bir sınav oluyor. Birçok kişi de mülakatta eleniyor. Serkan Yar da onlardan biri. Üç kez mülakata girmiş ancak kazanamamış. Ona sorulan sorular epey enteresan: Araba hurdasına ne ad verilir, serap ve tan vakti ne demek, dün akşamki maçta üç gol atan futbolcunun ismi ve memleketi, dünya üzerindeki kanalları sayınız... Sınavlarda başarılı olmasına rağmen mülakatta neden elendiğine dair bir fikri yok onun. Ancak çok sıkılmış olacak ki artık sınava girmeyeceğini söylüyor. Şimdi bir avukatlık bürosunda staj yapıyor.

Kariyerin olmazsa olmazı dil sınavları!

Her ne kadar kariyer sınavı olarak adlandırılmasa da birçok mesleği yapabilmek için bazı sınavlarda başarılı olmak gerekiyor. TOEFL, KPDS, ÜDS bu sınavlardan bazıları. TOEFL, dünya genelinde yapılıyor. İngilizce eğitim veren üniversite, enstitü ya da kolejlerde çalışmak isteyenler bu sınavda başarılı olmakla yükümlü. Diğerlerinden farkı bilgisayarlı sınavın olması ve bu sırada her öğrencinin yanında bir öğretmen ve rehberin bulunması. Memuriyetinde kariyer yapmak isteyen kamu personelleri de KPDS'ye girmek zorunda. Sınavda adayların kelime hazinesi, gramer bilgisiyle yabancı dilde okuduğunu anlama ve tercüme becerisini yoklayan sorular geliyor. ÜDS ise yükseköğretim kurumlarında görev almak isteyenlerin girdiği bir sınav.

zaman
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın