385— Ibni Şihab'dan, Humeyd ibni Abdurrahman bana haber ver­miştir ki, Akabe ibni Ebu Muayt'ın kızı olan annesi Ümmü Gülsüm, Pey­gamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) 'in şöyle buyurduğunu kendisine nakletmiştir:

«— Hayırlı söz söyleyip de insanlar arasını düzelten, yahut hayır ile­ten, yalancı değildir.»[755]

Ümmü   Gülsüm  demiştir ki :

«— Uç şeyden başka, insanların söyledikleri yalanlardan hiç bir şeye müsaade ettiğini Peygamber'den duymadım. Bu üç şey de şunlardır:

1— İnsanların arasını düzeltmek (için yalan söylemek),

2— (Geçimsizliğe yol açmamak için yalan yere) adamın karısına söz söylemesi,

3— (Aynı sebeple) kadının, kocasına söz söylemesi.[756]

 

Bîr hâdiseyi vuku bulduğu şekilde haber vermeğe doğru haber denir. Aksine hâdiseyi, vukuya aykırı olarak haber vermeğe de yalan haber de­nir. Mutlak surette yalan islâm'da haramdır. Ancak bazı istisnaî hallerde yalan söylemek mubahtır, yani günah değildİr. İnsanlar arasını düzeltmek ve dargınları barıştırmak için söz uydurmak ve olmayan bir sözü anlatmak yalan ise de, bu gibi yalanın günahı yoktur. Bunun için hadîs-i şerîfte :

«— Hayırlı söz söyleyip de insanlar arasını düzelten yalancı değildir.»

Buyurulmuştur. Yani söylenmemiş ve vuku bulmamış herhangi bir iyi sözü ıslâh maksadı ile söylemek, esasta yalan ise de, günahı bulunmadı­ğından yalan sayılmaz, yalanın gerektirdiği cezayı taşımaz.

Kasden veya bilmeyerek, vuku bufan bir şeyi olduğundan başka ka­lıba sokmak ve hilafım haber vermenin her ikisi yalan ise de, bilmeyerek ve yanılarak yalan söylemenin günahı yoktur.                                      

«— SÖz bir maksada bağlıdır ve bir,gayeye götürür. Herhangi bir ya­rarlı maksat ki, ona doğru ve yalan sözlerin her ikisi ile ulaşabiliyor, bunda yalan haramdır. Çünkü yalana ihtiyaç yoktur, doğru sözle maksada ulaşılabiliyor.»      

Yararlı bir maksada yalanla ulaşmak mümkün olur da, doğru sözle ulaşmak mümkün olmazsa burada yalan söylemek mubah olur. Maksadın önemine ve gereklilik derecesine göre yalanın yeri olur.

Meselâ : Bir zalimin zulmünden kurtulmak için gizlenen bir müslümanı ele vermemek maksadıyla yalan söyleyerek onu gizlemek, icab eder. Yine bir kimse yanında emanet olarak bulunan malı, gasp etmek isteyen bir zalimden onu kurtarmak için yaian söyleyerek onu gizlemek icab eder. Bir de söylenecek doğru sözden dolayı büyük bîr zarar ve fesad doğacaksa, orada yalan söylenir. İslâm'ın ve devletin menfaatini korumak ve düşma­nın zararını önlemek İçin yalan söylemek aynı şekilde gereklidir.

Karı-koca arasında bağlılığı ve muhabbeti artırıp devam ettirmek mak-sadıyla iyiliğe matuf yalan söz söylemek, hadîs-i şerifte beyan olunduğu şekilde mubahtır, ihtiyaç duyulmadıkça da bu gibi mubahlardan sakınmak takvaya uygun hareket olur.[757]



[755] Buhârî:  (35) Kitabü's-Sulh, (2.) Bab. Müslim: (45) Kitabü'l-Bîrrl, Hadîs : 101. Fadlu'llah : Cild : 1, Sayfa : 472-476.

[756] A. Fikri YAVUZ, İmam Buhari’nin Derlediği Ahlak Hadisleri (Edeb-ül Müfred), Sönmez Neşriyat: 1/397-398.

[757] A. Fikri YAVUZ, İmam Buhari’nin Derlediği Ahlak Hadisleri (Edeb-ül Müfred), Sönmez Neşriyat: 1/398-399.

s.a.. , çok ince bir çizgi ve önemli bir konu..Zaruri durumlar haricinde bu hususu aliskanlik haline getirmesi bir müslümanin elbette hos olmaz nefsi yalnis olarakta hissettirebilir bu konuyu o sebeple iyi ve dikkatli okumak gerekir..Dinimizin ne sekilde ve hangi sartlarda izin verdigini kavramak gerekir..Önemli bir konu paylasmissin kardesim , Rahman c.c razi olsun.

Esselamu aleykum. Insanların arasını düzeltmeye çalışan ıslami hakkiyla yasayan allahın rizasini kazanan kullardan olalim inşallah. ..

Ve Aleykümüsselam Rabbim bizleri yıkanlardan değil yapanlardan eylesin Rabbim paylaşım için razı olsun