|
Konu Başlığı: Zabt Gönderen: Sümeyye üzerinde 13 Eylül 2011, 13:44:43 D- Zabt: Zabt, kelâmı gerektiği gibi (hakkını vererek) işitmek, ondan kasdedilen manayı anlamak, sonra, bütün gayretiyle onu ezberlemek, daha sonra da onu edâ edeceği (rivayet edeceği) zamana kadar herhangibir zarar gelmemesi için müzakere ve murakabe ederek muhafaza etmektir.[1054] Zahir ve bâün olarak iki kısma ayrılır. Zahir olanı, metnin sıygası (lafzı) ve lügat manasıyla zabtını, bâtın ise buna ilâveten, fıkhı ve şer'î manasının zabtını ifade eder.[1055] Bu, en kâmil olanıdır ve mutlak olarak zabt denildiği zaman, kâmil olan zabt anlaşılır. Onun için doğuştan veya müsamahakâr davranışı ve umursamaz tavrı yüzünden gafleti çok olan kimsenin haberi hüccet olmaz. Çünkü böyle bir kimsede zabtın birinci kısmı yoktur. Bu yüzden, çatışma halinde, fıkhı ile maruf olmayamn rivayeti, fakih olanın rivayeti karşısında tercih edilmez.[1056] Ebu Hanife'nin hadis rivayetinde, yazıdan çok hıfza önem verdiği belirtilmiştir. Onun için. Kitaptan rivayeti caiz görmez. Yahya b. Main'e, bir adamın, hadisi, ezberinden değil de yazısı ile rivayet ettiği hususu sorulunca şöyle demiştir: "Ebu Hanife şöyle diyordu: "Bilinmeden ve ezberlenmeden tahdis edilmez". Yahya b. Main devamla: "Bize göre, her şekilde tahdis edilir, ister bilsin, ister bilmesin, kitabından kendi hattıyla hadis rivayet edebilir" demiştir. Bunu nakleden Hatib Bağdâdi’ye göre buradaki bilme (ma'rife), hıfzdır.[1057] Hatta Ebu Hanife'nin, hadis rivayeti için kitaba güvenildiği hallerde herhangibir tağyir ve tahrif olmaması için, ezberlemenin çok daha zaruri olduğunu söylediği kaydedilmektedir. Çünkü ezberindeki bir şeyde hata yapan kimse onu terkeder ve tahdis etmez. Ancak kitabındaki bir yanlışı atması bu kadar kolay değildir.[1058] Ebu Yusuf ve İmam Muhanımed'c göre ise, kitaptan rivayetin sıhhat şartlarından biri, ravinin semâının sabit olması, diğeri de, kitabının sağlam olmasıdır.[1059] [1054] Age., I, 348; Pezdevî. Usul, II. 396; [1055] Pezdevî. Usul. II. 397; Serahısî, Usul, I, 348. [1056] Pezdevî, Usul. II. 397. [1057] el-Kıfâye. 231. [1058] Kadı İyaz. el-İlma, 139. [1059] Dr. İsmail Hakkı Ünal, İmam Ebu Hanife'nin Hadis Anlayışı Ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları: 183-184 |